Ἡμερίδα Ἑστίας Πατερικῶν Μελετῶν  «Στόν ἀπόηχο τῆς Λειτουργικῆς Ἀναγέννησης. Ἀναταράξεις στή Θεία Λατρεία»
Χαιρετισμός Μητροπολίτου Κυθήρων & Ἀντικυθήρων Σεραφείμ

Ἅγιοι Πατέρες, Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί Χριστιανοί,
«Χαίρετε ἐν Κυρίῳ πάντοτε».

 Ἐν πρώτοις εὐλογῶ τόν Πανάγιον Τριαδικόν Θεόν, διότι μοῦ δίδεται ἡ εὐκαιρία νά εὑρίσκωμαι σήμερον ἐν τῷ μέσῳ ὑμῶν, εἰς μίαν Ἱεράν καί Ἁγιοπνευματικήν Σύναξιν, εἰς Ἡμερίδα, τῆς ὁποίας τό κεντρικό καί βασικό θέμα εἶναι ἡ Θεία Λατρεία, ἡ «ἐν Πνεύματι καί ἀληθείᾳ» Λατρεία τοῦ Εὐλογητοῦ Θεοῦ, τοῦ τῶν πάντων Ποιητοῦ.

Εὐχαριστῶ θερμῶς καί ἐκ μέσης καρδίας τήν σεβαστήν Διεύθυνσιν καί Διοίκησιν τῆς περιωνύμου καί Πατερικῆς ὄντως «Ἑστίας Πατερικῶν Μελετῶν» διά τήν πρόσκλησιν νά συμμετάσχω εἰς τήν ἀποψινήν πλουσίαν Πνευματικήν Τράπεζαν καί Πανδαισίαν.

Ὅλα τά θέματα τῆς Ἡμερίδος αὐτῆς συγκεκροτημένα καί περισπούδαστα, μεστά θείας σοφίας καί χάριτος, συνημμένα μεταξύ των «ὡς χορδή κιθάρᾳ», ἀποπνέουν τό ἄρωμα τῆς εὐαρέστου λογικῆς Θείας Λατρείας. Καί εἶναι λίαν ἀπαραίτητος ἡ ἀνάπτυξις τῶν ζωτικῶν αὐτῶν ζητημάτων τῆς Λατρείας τοῦ Τριαδικοῦ ἡμῶν Θεοῦ εἰς τήν τεταραγμένην καί συγκεχυμένην ἐποχήν μας, κατά τήν ὁποίαν καταβάλλεται ἐπίμονη προσπάθεια ἐκθεμελιώσεως τῆς θεοπαραδότου Ἐκκλησιαστικῆς Παραδόσεως καί Κληρονομίας, ἀπομειώσεως τῆς πνευματικῆς αἴγλης τῆς Θείας Λατρείας, παραβιάσεως τῶν Θείων καί Ἱερῶν Κανόνων καί παραχαράξεως τῆς Δογματικῆς Διδασκαλίας τῆς Ὀρθοδόξου Καθολικῆς Ἐκκλησίας μας ἀπό ἀντιθεολογικά καί ἀντιαγιοπνευματικά ρεύματα ἀνερματίστων καί εὐριπίστων πνευματικῶς ἀνθρώπων.

Φώτης Σχοινάς
Δρ. φιλοσοφίας

ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΕΣΤΙΑΣ ΠΑΤΕΡΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ:
ΣΤΟΝ ΑΠΟΗΧΟ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗΣ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ: ΑΝΑΤΑΡΑΞΕΙΣ ΣΤΗ ΘΕΙΑ ΛΑΤΡΕΙΑ

Τό 1976 καί τό 1982 ἔλαβαν χώρα δύο μοιραῖες γλωσσικές μεταρρυθμίσεις: Τό 1976 ἡ Κυβέρνηση τοῦ Κ. Καραμανλῆ μέ ὑπουργό παιδείας τόν Γ. Ράλλη ἀποσκοράκισε τήν λόγια/καθαρεύουσα γλῶσσα ἀπό τήν Παιδεία καί Δημοσία Διοίκηση καί καθιέρωσε τήν δημοτική ὡς ἐπίσημη γλῶσσα τοῦ μεταπολιτευτικοῦ νεοελληνικοῦ κράτους. Τό 1982 ἡ νεοεκλεγεῖσα κυβέρνηση τοῦ Ἀνδρέα Παπανδρέου μέ ὑπουργό Παιδείας τόν Ἐλευθέριο Βερυβάκη κατήργησε τό πολυτονικό σύστημα γραφῆς καί καθιέρωσε τό μονοτονικό.

Σημειωθήτω ἐν παρόδῳ ὅτι ὁ Κωνσταντῖνος Καραμανλῆς ἐπεχείρησε κατά τή δεκαετία τοῦ ᾿70 νά ἐπιβάλει τό λατινικό ἀλφάβητο ἀντί τοῦ ἑλληνικοῦ στήν νεοελληνική γλῶσσα καί ἀντέδρασαν ὁ Κωνσταντῖνος Τσάτσος καί ὁ Εὐάγγελος Παπανοῦτσος καί ἀπεσόβησαν τόν κίνδυνο αὐτό. Ἐπίσης ὁ Κ. Σημίτης προσπάθησε νά ἐπιβάλει τό λατινικό ἀλφάβητο ἀντί τοῦ ἑλληνικοῦ, ἀλλά ὁ ἀείμνηστος Πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας Κωστῆς Στεφανόπουλος τοῦ διεμήνυσε ὅτι δέν πρόκειται νά ὑπογράψει τέτοια ἀπόφαση καί ἔτσι τήν ἀπέσυρε.

Παναγιώτη Κοσμοπούλου
ἐκπ/κοῦ Α΄βθμιας ἐκπ/σεως,καθηγητῆ στό Σχολεῖο Ψαλτικῆς  καί MS θεολογίας,
ὑποψηφίου διδάκτορος Βυζαντινολογίας τοῦ  Freie Universität Berlin

(ἀπόσπασμα τῆς ὑπό συγγραφήν ἐργασίας του μέ τίτλο: Στοιχεῖα Ἐκκλησιαστικῆς Μουσικῆς στόν Ἀλέξανδρο Παπαδιαμάντη).
ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΕΣΤΙΑΣ ΠΑΤΕΡΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ:
ΣΤΟΝ ΑΠΟΗΧΟ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗΣ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ: ΑΝΑΤΑΡΑΞΕΙΣ ΣΤΗ ΘΕΙΑ ΛΑΤΡΕΙΑ

Τό 1928, ὁ φιλόλογος καί σημαντικός ἐρευνητής τοῦ Παπαδιαμάντη Ὀκτάβιος Μερλιέ, ἐπισκέπτεται τήν Σκιάθο. Θέλοντας νά ἐμπλουτίσει τίς μελέτες του καί προσπαθώντας νά ἀφουγκραστεῖ τό περιβάλλον τοῦ Παπαδιαμάντη, ἐν μέσῳ μάλιστα Μεγάλης Ἑβδομάδος, πηγαίνει σέ πολλά σημεῖα τοῦ νησιοῦ. Στή μικρή ἐκκλησία τῆς Ἀπάνω Ἐνορίας, σημειώνει τά ἑξῆς: «Τὰ ὀστᾶ του [δηλ. τοῦ Παπαδιαμάντη] πάρθηκαν μέσῳ ἐκταφῆς τρία χρόνια μετά τό θάνατό του, καὶ τὰ φυλᾶνε σὲ μιὰ μικρὴ θήκη πού περιέχει τὸ κρανίο, ἕνα μικρὸ κίτρινο κρανίο, καὶ μερικὰ ὀστᾶ.»^[1] Μία ἡλικιωμένη γυναίκα τοῦ  δείχνει «τά φτωχά λείψανα»^[2]  καί ἐν συνεχείᾳ τά ἀφήνει ἀνεπιτήδευτα στό πρεβάζι τοῦ παραθύρου τῆς ἐκκλησίας. Πάνω στή μικρή ξύλινη λειψανοθήκη ὁ Μερλιέ παρατηρεῖ ἕνα τετράστιχο, γραμμένο ἀπό τόν φίλο τοῦ Παπαδιαμάντη, Μιλτιάδη Μαλακάση:  

«Ὁ κάθε στοχασμός σου ἀσμάτων ἆσμα Στὸν κόσμο τὸν δικό σου κόσμος τὸ κάθε πλάσμα».^[3]

Ποιός εἶναι αὐτός ὁ κόσμος τοῦ Παπαδιαμάντη πού ἀναφέρει ὁ Μαλακάσης; Τί ἔχει αὐτός ὁ κόσμος νά ἐπισημάνει καί νά ὑπενθυμίσει στή σημερινή λειτουργική πραγματικότητα; Σέ αὐτά τά ἐρωτήματα θά προσπαθήσω συνοπτικά νά ἀπαντήσω, στηρίζοντας τρεῖς ἐπιμέρους ὑποθέσεις ἐργασίας:

Πρεσβ. Γεώργιος Διαμαντόπουλος, διδάκτωρ φιλοσοφίας (Dr.phil.) – μεταδιδακτορικός ἐρευνητής

ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΕΣΤΙΑΣ ΠΑΤΕΡΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ:
ΣΤΟΝ ΑΠΟΗΧΟ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗΣ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ: ΑΝΑΤΑΡΑΞΕΙΣ ΣΤΗ ΘΕΙΑ ΛΑΤΡΕΙΑ

Σεβασμιώτατε, σεβαστοὶ πατέρες, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, εὐχαριστῶ τὴν Ἑστία Πατερικῶν Μελετῶν γιὰ τὴν πρόσκληση ποὺ μοῦ ἀπηύθυνε νὰ ἐκφωνήσω τὴν παροῦσα ὁμιλία.

Εἰσαγωγὴ

Τὸ ζήτημα τῆς ἀπόκρυψης τῆς θέας τοῦ ἱεροῦ εἶναι ἰδιαίτερα σημαντικό. Θὰ παρουσιάσω ἀπόψε σχετικὲς διδασκαλίες τοῦ ὁσίου Νικήτα τοῦ Στηθάτου ὡς μία συμβολὴ στὴν προβληματικὴ αὐτή. Ἡ παρουσίαση συνίσταται κυρίως σὲ ἕνα σχολιασμὸ τῶν σχετικῶν κειμένων καὶ θεολογικῶν θέσεών τους. Γιὰ μία πιὸ συστηματικὴ ἀνάλυση παραπέμπω στὴ διδακτορική μου διατριβὴ μὲ θέμα τὴν ἑρμηνευτικὴ τοῦ Στηθάτου.^[1]

Ὁ Στηθᾶτος γεννήθηκε στὰ 990 καὶ ἄκμασε τὸν ἐνδέκατο αἰῶνα στὴν Κωνσταντινούπολη. Ὑπῆρξε μοναχός, ἱερομόναχος καὶ ἡγούμενος τῆς μονῆς Στουδίου.^[2] Εἶναι γνωστὸς κυρίως ὡς μαθητὴς καὶ βιογράφος τοῦ Ἁγίου Συμεὼν τοῦ Νέου Θεολόγου. Διαδραμάτισε πρωταγωνιστικὸ ῥόλο στὰ γεγονότα τοῦ Μεγάλου Σχίσματος τοῦ 1054 ὑπερασπιζόμενος τὴν ὀρθόδοξη πίστη. Συνέγραψε πολλὰ ἄλλα ἔργα καλύπτοντας σχεδὸν ὅλους τοῦς τομεῖς τῆς θεολογίας. Ἀπεβίωσε κατὰ τὸ 1080.^[3] Δὲν ἔχει ἀγιοκαταταγεῖ ἐπίσημα, ὅμως ἀναγνωρίζεται ὡς ἅγιος στὴ συνείδηση τῆς Ἐκκλησίας.^[4]