Φωτίου Σχοινᾶ, δόκτορος Φιλοσοφίας

Μονοτονικοῦ παρεπόμενα

Ἀλγεινή ἐντύπωση μᾶς προκάλεσε ἡ κυκλοφορία ὁρισμένων προσφάτων βιβλίων (ἐπί παραδείγματι ἀναφέρω τά βιβλία Νεοπαγανισμός καί Ἡ Παλαιά Διαθήκη. Μυθολογία τῶν Ἑβραίων ἤ Βίβλος τῆς Ἐκκλησίας) τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας σέ μονοτονικό.

Ἀναμφιβόλως τό μονοτονικό σύστημα ἀποτελεῖ θρυαλλίδα στήν ἱστορική γραπτή παράδοση τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας καί βίαιη ρήξη τῆς ἱστορικῆς συνέχειάς της. Ἀλλοιώνει θανάσιμα τό γλωσσικό αἰσθητήριο τῶν Νεοελλήνων καί ἀποκόπτει τίς νεότερες γενιές ἀπό τήν παραδεδομένη γλωσσική μορφή τῶν παλαιοτέρων φάσεων τῆς ἑνιαίας γλώσσας μας. Ἐπί πλέον θά τολμοῦσα νά πῶ ὅτι προσβάλλει βάναυσα τήν ἴδια τήν αἰσθητική τοῦ γραπτοῦ ἑλληνικοῦ λόγου.

Γιά τό μονοτονικό καί τίς ὀλέθριες ἐπιπτώσεις του στή ζωντανή αἴσθηση τῆς γλώσσας πού μιλέται ἀδιάκοπα ἀπό τόν Ὅμηρο ὡς τόν Καβάφη καί τόν Ἐλύτη, σέ διάφορες βέβαια μορφές καί πού ἡ πολυτονία ἀποτελεῖ ἀκριβῶς ἕνα ἀπό τούς συνεκτικούς ἁρμούς, ὄχι βέβαια τόν μοναδικό, τῶν διαφόρων φάσεων τῆς ἑνιαίας κατ’  οὐσίαν γλώσσας, ἔχουν γραφῆ πολλά καί σημαντικά (βλέπε ἐπί παραδείγματι τό ἔξοχο καί σέ βάθος ἐμπεριστατωμένο δοκίμιο τοῦ Στέλιου Ράμφου Μονοτονισμένη Μουσική στό βιβλίο του Στάσιμα καί Ἔξοδος στίς Ἐκδόσεις τῶν Φίλων, Ἀθήνα 1988) καί ἐγώ δέν ἔχω οὐσιαστικά νά προσθέσω τίποτε τό καινούριο καί πρωτότυπο.

Θέλω μόνο νά ὑπενθυμίσω στούς καθ’  ὅλα ἀξιοσεβάστους ὑπευθύνους τῶν ἐκδόσεων τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας τήν ἑξῆς ἀξιοσημείωτη παρατήρηση τοῦ Χρήστου Γιανναρᾶ : «Ἀπό τό ’ 82 καί μετά συντελέστηκε στήν Παιδεία καταστροφή, πού γιά τήν Ἑλλάδα ἀποδείχνεται τραγικότερη τῆς μικρασιατικῆς. Γιατί τό 1922 χάθηκαν ὁριστικά πανάρχαιες κοιτίδες τοῦ Ἑλληνισμοῦ. Ἀλλά μετα τό ’82 χάθηκε τό συνεκτικό στοιχεῖο καί θεμέλιο τῆς διαχρονικῆς ἑνότητας τοῦ πολιτισμοῦ τῶν Ἑλλήνων : ἡ γλωσσική συνέχεια.  Χάθηκε μέ τήν κατάργηση τῆς διδασκαλίας τῶν ἀρχαίων, τόν ἐξοστρακισμό τῆς μεταγενέστερης λόγιας γλωσσικῆς παράδοσης· χάθηκε μέ τό ἔγκλημα τῆς εἰσαγωγῆς τοῦ μονοτονικοῦ».

Ἐγώ θά ἤθελα ἁπλᾶ νά προσθέσω - πού ἤδη τό ἔχει ἐπισημάνει ὁ Στέλιος Ράμφος -ὅτι τό μονοτονικό ἀποτελεῖ προβαθμίδα τοῦ ἀτονικοῦ, τῆς φωνητικῆς γραφῆς, τῆς ἐκλατίνισης τῶν χαρακτήρων τῆς πατρίου γραφῆς καί τέλος τῆς ἀντικαταστάσεως τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσας ἀπό τήν Ἀγγλική, πρᾶγμα πού στήν οὐσία εἰσηγήθηκε ἡ ἐπίτροπος κ. Ἄννα Διαμαντοπούλου διά τῆς περιβόητης προτάσεως της νά ἀνακηρυχθῆ ἡ Ἀγγλική γλώσσα ὡς ἐπίσημη γλώσσα τῆς Ἑλλάδος πλάϊ στήν Ἑλληνική, διότι ἔτσι θά διευκολυνθῆ ἡ ἐξεύρεση ἐργασίας ἀπό τούς Ἕλληνες νέους. Ὁ Στέλιος Ράμφος στήν ἀνωτέρω ἀναφερθεῖσα μελέτη του γράφει τά ἑξῆς ἐφιαλτικά -πιθανόν δέ καί προφητικά κατά πῶς δείχνουν τά πράγματα - ἤδη ἀπό τήν προπερασμένη δεκαετία ὡς παρεπόμενα τοῦ μονοτονικοῦ συστήματος : «Ἡ ἐσωτερική ἀνάγκη καί συνέπεια τοῦ ἐξαρθρωμένου αὐτοῦ γραπτοῦ λόγου θά ὁδηγήσει βαθμιαῖα στό ἀτονικό σύστημα, τήν φωνητική ὀρθογραφία καί ἐν τέλει στό λατινικό ἀλφάβητο, μέ τό «ἐθνικιστικό»  ἐνδεχομένως ἐπιχείρημα ὅτι εἶναι καί τοῦτο ἑλληνικό, ἀφοῦ προέρχεται ἀπό τό ἀλφάβητο τῶν ἀρχαίων Χαλκιδέων. Νά σημειώσω πώς διαλυομένου τοῦ γραπτοῦ μας λόγου θά περιπέσωμε σέ τέτοια ἀφασία, ὥστε νά μήν ὑπάρχη ἄλλη σανίδα σωτηρίας ἀπό τήν εἰσαγωγή μιᾶς ξένης γλώσσας, ἡ ὁποία θά εἶναι, κατά πᾶσαν βεβαιότητα, τά οἰκεῖα στούς πρώην Ἕλληνες καί παγκοσμίως κρατοῦντα ἀγγλικά».

Δέν εἶναι κρίμα κι ἄδικο μεγάλο, ὅπως λέγει καί ὁ λαϊκός ποιητής, ὁ Αρχιεπίσκοπος νά ἀποδύεται σ’ ἕνα ὑπέρ πάντων ἀγώνα γιά τή διατήρηση τῆς ἑλληνικότητάς μας ἐν μέσῳ τῆς ἰσοπεδωτικῆς τῶν πολιτισμῶν παγκοσμιοποιήσεως καί οἱ ὑπεύθυνοι τῶν ἐκδόσεων τῆς Ἐκκλησίας νά δυναμιτίζουν αὐτήν ἀκριβῶς τήν ἑλληνικότητά μας, υἱοθετώντας ἕνα τονικό σύστημα ἀλλότριο τῆς αὐθεντικῆς ἑλληνικῆς γλώσσας;

Καί ἄν οἱ ἀκρίτως υἱοθετήσαντες τό μονοτονικό σύστημα ὑπεύθυνοι τῶν ἐκδόσεων τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας ἀντιτάξουν ὅτι ἀδήριτοι οἰκονομικοί λόγοι ἐπέβαλαν τήν χρήση του, θά τούς ὑπενθυμίσουμε τά λόγια τοῦ μεγάλου Σταγιρίτη φιλοσόφου, τοῦ Ἀριστοτέλη : «τό ζητεῖν πανταχοῦ τό χρήσιμον, ἥκιστα ἁρμόττει τοῖς μεγαλοψύχοις καί ἐλευθερίοις»  (Πολιτικά, 1338 b 2-4).