Ἀνάσταση μέ ἄγχος ἤ ἄγχος γιά τίς καινοτομίες; Κώστα Ναυπλιώτη

Μερικές σκέψεις γιά τό ἄρθρο τοῦ π.Β.Θερμοῦ μέ τίτλο: «Ἀνάσταση μέ ἄγχος;» ποῦ δημοσιεύθηκε στό "ΕΦΗΜΕΡΙΟ".

Ἐξ ὕψους κατῆλθες ὁ εὔσπλαγχνος,
ταφήν κατεδέξω τριήμερον,
ἴνα ἠμᾶς ἐλευθερώσης τῶν παθῶν.
Ἡ ζωή καί ἡ ἀνάστασις ἠμῶν, Κύριε, δόξα σοί.
(Ἀπολυτίκιον Ἀναστάσεως)

Χωρίς νά ἐκπλαγοῦμε διαβάσαμε στόν ΕΦΗΜΕΡΙΟ (ΜΑΡΤΙΟΣ 2011) ἄρθρο τοῦ π.Βασιλείου Θερμοῦ στό ὁποῖο μας προτείνει νά γιορτάζουμε τήν Ἀνάσταση τό Σάββατο καί ὄχι τήν Κυριακή. Παρακαλῶ διαβάστε ἀποσπάσματα ἀπό τό ἄρθρο του (οἱ ὑπογραμμίσεις καί οἱ τονισμοί τοῦ κειμένου εἶναι δικοί μας):

«Ἅς μου ἐπιτραπεῖ νά θέσω ἕναν προβληματισμό. Ἀπό τή στιγμή ποῦ ἁγνοοῦμε τήν πραγματική ὥρα τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ, ἀπό τή στιγμή πού σέ ὁρισμένα μέρη τῆς πατρίδας μας συνηθίζουν ἀνέκαθεν να τελοῦν τό πρωί τήν ἀναστάσιμη Λειτουργία, τί μας ἐμποδίζει νά ξεκινοῦμε τήν ἀκολουθία νωρίτερα; Για παράδειγμα, τό «Εὐλογητός» στίς 10 μ.μ. και τό «Χριστός Ἀνέστη» στίς 11 μ.μ.; Μήπως ἀποτελεῖ ἡ 12η νυκτερινή κάποιο ἀπαραβίαστο θέσφατο τῆς ἑλληνικῆς κοινωνίας ἤ κάποια ἱερή στιγμή καί ὤρα γιά τήν Ἐκκλησία μας;

Μέ τή λύση αὐτή θά ἐπιτυγχάναμε δυό καλά: και περισσότερο ἐκκλησίασμα θα ἀποφάσιζε νά παραμείνει ὡς τό τέλος καί ἡ Λατρεία θά διεξαγόταν περισσότερο ἱεροπρεπῶς.
Πρέπει μάλιστα νά λάβουμε ὕπ' ὄψη ὅτι στήν ἐποχή μας, ἀκόμη καί μέ τόν ἴδιο ρυθμό τελέσεως τῆς ἀναστάσιμης ἀκολουθίας, αὐτή τελειώνει πιό ἀργά σέ σύγκριση μέ τό παρελθόν, ἀφοῦ κοινωνοῦν ἀσύγκριτα περισσότεροι χριστιανοί. Ειδικά κατά τήν Ἀνάσταση πολλοί ναοί μέ περισσοτέρους ἐφημερίους ἀναγκαστικά μένουν μέ ἕναν, ἀφοῦ οἱ ἄλλοι καλύπτουν μονές ἤ παρεκκλήσια ἤ ἐξωκλήσια. Ὑπάρχουν ναοί ὅπου ἡ προσέλευση στήν ἀναστάσιμη Θεία Εὐχαριστία διαρκεῖ καί 30'! Τέτοιες ἐμπειρίες ἦταν σχεδόν ἄγνωστες στήν παραδοσιακή κοινωνία.

Εἶμαι ἀνοικτός καί σέ ἄλλες προτάσεις, πάντως θεωρῶ πώς ἡ σημερινή μεταχείριση τῆς ἀναστάσιμης ἀκολουθίας εἶναι ἀνεπίτρεπτη. Πῶς νά γιορτάσεις τό κορυφαῖο γεγονός της Ανάστασης τοῦ Χριστοῦ μέ ἄγχος; Και γιατί δέν λαμβάνουμε ὕπ' ὄψιν τήν ἰδιαιτερότητα τοῦ τόπου μας ὅπου πλῆθος ἀνθρώπων στήν ἐπαρχία ξυπνοῦν πολύ νωρίς τήν ἑπομένη γιά νά ἑτοιμάσουν τό οἰκογενειακό πασχαλινό γεῦμα μέ τόν γνωστό σέ ὅλους μας τρόπο; Δεν πρόκειται γιά κάποια ἁμαρτωλή διασκέδαση ἀλλά γιά παραδοσιακό ἑλληνικό ἔθιμο. Γιατί τούς θέτουμε πρό περιττῶν διλημμάτων;

Ἐλπίζω βέβαια νά φάνηκε ὅτι τό ἄρθρο αὐτό δέν γράφτηκε γι' αὐτή τήν κατηγορία τῶν ἀδελφῶν μας, τούς ὁποίους ὡς ἐκ περισσοῦ ἀνέφερα. Γράφτηκε γιά τήν πλειονότητα τοῦ λαοῦ μας, γιά ὅσους δέν ἔχουν ἀποκοπή ὁλοκληρωτικά ἀπό τίς ἐκκλησιαστικές ἀκολουθίες καί ἑορτές, γιά ὅσους ὡς καλοπροαίρετοι θά μποροῦσαν νά κερδηθοῦν στήν «πανήγυριν τῶν πανηγύρεων», ἐκεῖ ὅπου καλοῦνται νά «τρυφήσουν πάντες».

Καί δέν εἶναι τυχαῖο αὐτό πού ἀποτελεῖ ἐμπειρία πολλῶν ἀπό ἐμᾶς: ὅτι ὅποιον κερδηθεῖ στήν Ἀνάσταση γιά μία φορᾶ, συνήθως ἡ χαρά της καί τό μεγαλεῖο της τόν ἑλκύουν νά παραμένει κάθε χρόνο πλέον».

Μερικές παρατηρήσεις στά ἐπιχειρήματα τοῦ π.Βασιλείου.

1. Τά μέρη πού «συνηθίζουν ἀνέκαθεν νά τελοῦν τό πρωί τήν ἀναστάσιμη Λειτουργία» εἶναι χωριά τῆς πατρίδας μας στά ὁποῖα δέν ὑπάρχει μόνιμος Ἱερέας καί ἐξυπηρετοῦνται ἀπό Ἱερεῖς τῶν γειτονικῶν χωριῶν οἱ ὁποῖοι συνήθως ἔχουν νά τελέσουν 3-4 ἤ καί περισσότερες Ἀναστάσιμες ἀκολουθίες.
2. Διερωτᾶται ὁ π.Βασίλειος «τί μας ἐμποδίζει νά ξεκινοῦμε τήν ἀκολουθία νωρίτερα;...Μήπως ἀποτελεῖ ἡ 12η νυκτερινή κάποιο ἀπαραβίαστο θέσφατο τῆς ἑλληνικῆς κοινωνίας ἤ κάποια ἱερή στιγμή καί ὤρα γιά τήν Ἐκκλησία μας;»

Ὁ π. Βασίλειος φέρεται σάν νά ἀγνοεῖ βασικές ἀρχές τῆς χριστιανικῆς πίστης ὄπως ἡ τριήμερος ταφῆ (γεγονός τό ὁποῖο ἔχει ἄμεση ἀναφορά στό Μυστήριο τό Βαπτίσματος μέ τήν τριπλῆ κατάδυση) ἀλλά καί τίς ἀναφορές τῶν Εὐγγελιστῶν περί τῆς ἡμέρας τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου. Συγκεκριμένα ὁ Ματθαῖος ἀναφέρει «Ὀψέ Σάββατων τή ἐπιφωσκούση εἰς μίαν σαββάτων», προσδιορίζοντας τήν μέχρι τήν ἀνατολή τοῦ ἠλίου, τήν πρώτη ἡμέρα τῆς ἐβδομάδος, ἐννοώντας τήν Κυριακή. Ὁ Λουκᾶς ἐπίσης ἀναφέρεται στή πρώτη ἡμέρα τῆς ἑβδομάδας, τά βαθιά χαράματα: «Τή δέ μία τῶν σαββάτων, ὄρθρου βαθέως ἦλθον ἐπί τό μνῆμα». Ὁ Ἰωάννης γράφει ὅταν πέρασε ἡ ἡμέρα τοῦ Σαββάτου, κατά τήν πρώτη ἡμέρα τῆς ἑβδομάδας, ὅταν ἦταν ἀκόμα σκοτάδι: «Ἔρχεται πρωί σκοτίας ἔτι οὔσης εἷς τό μνημεῖον». Καί ὁ Μάρκος , συμφωνεῖ ὡς πρός τήν ἡμέρα καί προσδιορίζει τό χρόνο μετά τή δύση τοῦ ἠλίου. «Λίαν πρωί τῆς μίας σαββάτων ἔρχονται ἐπί τό μνημεῖον ἀνατείλαντος τοῦ ἡλίου».

Σύμφωνα μέ τόν π.Βασίλειο ἡ «ἰδιαιτερότητα» ὅσων θέλουν νά ξυπνήσουν χαράματα νά σουβλίσουν τόν ὀβελία θά πρέπει νά καταργήσει ἀκόμα καί ἱερούς Κανόνες ὄπως ὁ 89ος (ΠΘ') Κανόνας τῆς ΣΤ' Οἰκουμενικῆς Συνόδου ὁ ὁποῖος ὁρίζει νά λήγει ἡ νηστεία τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος ΜΕΤΑ τό μεσονύκτιο τοῦ Μεγάλου Σαββάτου. «Τᾶς τοῦ σωτηρίου πάθους ἡμέρας, ἐν νηστείᾳ καί προσευχή καί κατανύξει ἐπιτελοῦντας, χρή τούς πιστούς περί μέσας τῆς περί τό μέγα Σάββατον νυκτός ὥρας ἀπονηστίζεσθαι...». (Πηδάλιον). Ἄλλωστε ... «γιατί τούς θέτουμε πρό περιττῶν διλημμάτων;».

Θεωροῦμε τραγική τήν ἐπιχειρούμενη προσβολή τῶν Ἱερῶν κανόνων καί τοῦ Εὐαγγελίου γιά ... ψυχολογικούς λόγους καί μέ τό πρόσχημα τῆς ὑπεράσπισης τῆς Ἀναστάσιμης Θ.Λειτουργίας. Ὁ χριστιανός πού μετά ἀπό τή νηστεία τῆς ἁγίας σαρακοστῆς μετέχει στήν Ἀναστάσιμη θεία λειτουργία γιά νά μεταλάβει ΣΩΜΑ καί ΑΙΜΑ Χριστοῦ δέν μπορεῖ νά αἰσθάνεται ἄγχος ἀλλά μπρός στό Ἅγιο Ποτήριο βιώνει τήν ἀναξιότητά του. Μήπως θά ἔπρεπε νά κάνει κάτι καί γιά αὐτό ἡ ψυχοθεραπεία τοῦ π.Βασιλείου; Μήπως οἱ Πατέρες δογμάτισαν μέ βάση τά συναισθήματα ἤ τά συμπλέγματά τους; Ἤ μήπως ἔφτασε ἡ ὥρα τῶν μετά-Πατερικῶν καινοτομιῶν στή Λατρεία; Τό ἄγχος πού μας δημιουργοῦν οἱ ἐπιχειρούμενες καινοτομίες σας ποιός θά τό ἀναλύσει π.Βασίλειε;

Κώστας Ναυπλιώτης
[ΠΗΓΗ ΑΝΤΙΑΙΡΕΤΙΚΟΝ ΕΓΚΟΛΠΙΟΝ www.egolpion.com]
24 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2011 http://www.egolpion.com/8ermos_anastasi.el.aspx#ixzz2SnlX6jsC