Πολεμώντας τὸ Θεό: τὸ «Ἀστέρι τοῦ Βορρᾶ»

Ἑλένης Ἀνδρουλάκη, Καθηγήτριας

Πολεμώντας τὸ Θεό: τὸ «Ἀστέρι τοῦ Βορρᾶ»(*)

 

Κίνδυνος-Θάνατος γιὰ τὶς ἁγνὲς ψυχὲς τῶν παιδιῶν μας ἡ προβολὴ τῆς ὁμώνυμης ταινίας!

Μέσα στὸ χαρμόσυνο κλίμα τῶν Χριστουγέννων, καὶ τὴν ἑορταστική ἀτμόσφαιρα ποὺ κυριαρχεῖ, καίτοι ἐκκοσμικευμένη, μὲ στολισμούς, εἰκόνες, ἀκούσματα καὶ ὑπερκαταναλωτισμὸ δυτικοῦ, ἂν ὄχι ἀντιχριστιανικοῦ, πνεύματος οἱ αἴθουσες τῶν κινηματογράφων θὰ γεμίσουν πάλι μὲ παιδιὰ καὶ ἀνυποψίαστους γονεῖς ποὺ θέλουν νὰ τους προσφέρουν ὅτι καλύτερο μποροῦν κατὰ τὴν διάρκεια τῶν διακοπῶν τους.  Δυστυχῶς ὅμως, ὅπως προκύπτει ἀπὸ τὸ παρακάτω σχόλιο, κάθε ἄλλο παρὰ καλὸ μπορεῖ νὰ κάνει στὰ ἀθῶα μας παιδιὰ ἡ ταινία αὐτή. Μακριὰ λοιπὸν ἀδελφοί, προστατεῦστε τὰ παιδιά σας (ὅπως εὔστοχα καταλήγει ἡ συγγραφέας τοῦ ἄρθρου, «Ἂν ἐμεῖς δὲν προσέξουμε τὰ παιδιά μας, ποιὸς θὰ τὸ κάνει»;)

Ἐκ τῆς συντάξεως.

 

AsteriBora_001«Νομίζατε ὅτι Χάρρυ Πόττερ ἦταν βλάσφημος; Αὐτὰ ἦταν παιδικὰ πράγματα σὲ σύγκριση μὲ τὴν «Τριλογία τοῦ Κόσμου» («His Dark Materials Trilogy»), στὴν ὁποία Θεὸς παρουσιάζεται ἀπατεώνας, Ἐκκλησία ἀπαγάγει, βασανίζει καὶ δολοφονεῖ γιὰ νὰ ἐπιτύχει τοὺς στόχους της, ποὺ εἶναι -μεταξὺ ἄλλων- καὶ κλοπὴ παιδικῶν ψυχῶν»[1]. Μὲ αὐτὰ τὰ λόγιά μας εἰσάγει στὸ πρόβλημα, ὄχι κανένα θρησκευτικὸ ἔντυπο, ἀλλὰ ἡ ἰστοσελίδα τοῦ MTV. Ὁ λόγος γιὰ τὰ παιδικὰ πολυβραβευμένα βιβλία τοῦ Φίλιπ Ποῦλμαν, ποὺ μεταφέρονται τώρα στὸν κινηματογράφο, «ΤΟ ΑΣΤΕΡΙ ΤΟΥ ΒΟΡΡΑ», «Ο ΑΡΧΟΝΤΑΣ ΤΩΝ ΔΥΟ ΚΟΣΜΩΝ» καὶ τὸ «ΚΕΧΡΙΜΠΑΡΕΝΙΟ ΤΗΛΕΣΚΟΠΙΟ», γνωστὰ ὡς ἡ «Τριλογία τοῦ Κόσμου».

Ἡ πρεμιέρα τῆς πρώτης ταινίας «Τὸ Ἀστέρι τοῦ Βορρᾶ» θὰ γίνει στὴν Ἑλλάδα σὲ λίγες μέρες (20 Δεκεμβρίου 2007). Ἡ παραγωγὴ τῆς πρώτης ταινίας, ποὺ ξεπέρασε τὰ 180 ἑκατομμύρια δολάρια, ἔγινε ἀπὸ τὴν New Line Studios, ἡ ὁποία εἶχε χρηματοδοτήσει καὶ τὴν τριλογία «Ὁ Ἄρχοντας τῶν Δαχτυλιδιῶν». Δημοφιλεῖς ἠθοποιοί, ἐντυπωσιακὰ ἐφὲ καὶ ἡ ἄγνοια θὰ ὁδηγήσουν πολλοὺς ἀπληροφόρητους γονεῖς, παραμονὲς Χριστουγέννων, στὶς κινηματογραφικὲς αἴθουσες.

Ὅπως φαίνεται καὶ ἀπὸ τὶς ποικίλες ἀντιδράσεις στὸ ἐξωτερικό, δὲν πρόκειται σὲ καμία περίπτωση γιὰ μία οὐδέτερη ταινία. Μεγάλη δημοσιότητα πῆρε ἡ ἀντίδραση τῆς Ἕνωσης Καθολικῶν στὴν Ἀμερικὴ ἡ ὁποία προειδοποιεῖ τοὺς καθολικοὺς ὅτι τὰ βιβλία τοῦ Φίλιπ Ποῦλμαν στρέφονται ἐναντίον τῆς Καθολικῆς Ἐκκλησίας.[2] Ἡ Ἕνωση τῶν Καθολικῶν τονίζει, σὺν τοὶς ἄλλοις, ὅτι τὸ βιβλίο τὸ «Ἀστέρι τοῦ Βορρᾶ» εἶναι «τὸ λιγότερο προσβλητικὸ ἀπὸ τὰ τρία» καὶ ὅτι ἡ ταινία ἀποτελεῖ δόλωμα γιὰ τὰ βιβλία τὰ ὁποῖα «πλασάρουν μὲ ὕπουλο τρόπο ἀθεΐα στὰ παιδιά». [3] Ἂν καὶ ἡ ταινία εἶναι κάπως μετριασμένη σὲ σχέση μὲ τὸ βιβλίο, ἡ οὐσία παραμένει καὶ οἱ ἀντιδράσεις κορυφώνονται. Εἶναι ὅμως δικαιολογημένες αὐτὲς οἱ ἀντιδράσεις ποῦ ὁδήγησαν στὴν ματαίωση τῆς προβολῆς τῆς ταινίας σὲ 60 κινηματογράφους στὴν Ἀμερική; Ἢ πρόκειται γιὰ ἀντιδράσεις «θρησκόληπτων»; [4]

Πῶς θὰ σᾶς φαινόταν ἂν τὸ παιδί σας μάθαινε μὲ τὸν καλύτερο τρόπο -δηλαδὴ μέσα ἀπὸ τὴ διασκέδασή του στὸ σπίτι ἢ τὸν κινηματογράφο- ὅτι ὁ κάθε ἄνθρωπος ἔχει ἀπὸ τὴ γέννησή του τὸ προσωπικό του δαιμόνιο, μὲ τὸ ὁποῖο ἔχει στενότατο δεσμό; Ὅτι ὁ Θεὸς δὲν ὑπῆρξε ποτὲ ὁ πανάγαθος Δημιουργός, ἀλλὰ ὅτι εἶναι ψεύτης, κακὸς καὶ σκληρός;  Ὅτι οἱ καλοὶ εἶναι οἱ ἐκπεσόντες ἄγγελοι; Ὅτι οἱ «Ἐκκλησίες σὲ ὅλους τους κόσμους εἶναι διεφθαρμένες καὶ ἀνήθικες»; [5] Ὅτι ὅλοι, μὰ ὅλοι, οἱ ἐκπρόσωποι τῆς Ἐκκλησίας εἶναι κακοὶ : σκληροί, μέθυσοι, δολοφόνοι ποῦ «θυσιάζουν παιδιὰ στὸ σκληρὸ Θεό τους»; [6]Σύμφωνα μὲ τὴν τριλογία τοῦ Ποῦλμαν, «αὐτὸ κάνει ἡ Ἐκκλησία καὶ ὅλες οἱ Ἐκκλησίες εἶναι ἴδιες : ἐλέγχουν, καταστρέφουν, ἐξαλείφουν κάθε καλὸ συναίσθημα.  Ἔτσι, ἂν ξεσπάσει πόλεμος καὶ ἡ Ἐκκλησία εἶναι στὴ μία πλευρά, ἐμεῖς θὰ πρέπει νὰ εἴμαστε στὴν ἄλλη.» [7] Αὐτὰ διδάσκονται τὰ παιδάκια μέσα ἀπὸ μία ἱστορία δῆθεν φαντασίας. Καὶ συνεχίζει ἡ «κατήχηση» στὰ ἀντιχριστιανικὰ πιστεύω: «Οἱ Ἐκκλησίες λένε στοὺς πιστούς τους ὅτι θὰ ζήσουν στὸν οὐρανό, ἀλλὰ αὐτὸ εἶναι ψέμα». [8] Τὰ ἴδια τὰ παιδιά, οἱ ἥρωες τοῦ Φίλιπ Ποῦλμαν, ἐπισκέπτονται τὴ «χώρα τῶν νεκρῶν» ὅπου συναντοῦν ἕναν μάρτυρα ποὺ εἶχε ζήσει ὅλη τὴ ζωὴ τοῦ προσευχόμενος καὶ στὸ τέλος πέθανε μαρτυρικά. Αὐτὸς καταθέτει στὰ παιδιὰ τὴν πίκρα του, ἔχασε -λέει- τὶς χαρὲς τῆς ζωῆς, καὶ Παράδεισο δὲν βρῆκε, ἀλλὰ κατέληξε νὰ μαραζώνει μαζὶ μὲ τοὺς κακοὺς σὲ ἕναν «τόπο τοῦ τίποτα». [9] Καὶ ἡ πρώην καλόγρια διαβεβαιώνει τὰ παιδιὰ ὅτι «ἡ χριστιανικὴ θρησκεία εἶναι ἕνα πανίσχυρο καὶ ἰδιαίτερα πειστικὸ λάθος». [10] Ἀπὸ τὴν ἄλλη, «οἱ ἐξεγερθέντες ἄγγελοι, οἱ ὀπαδοὶ τῆς σοφίας, προσπαθοῦσαν πάντα νὰ διευρύνουν τὸ πνεῦμα, ἐνῶ ὁ Ὑπέρτατος [ἐννοεῖται ὁ Θεός] καὶ οἱ Ἐκκλησίες τοῦ προσπαθοῦσαν νὰ τὸ περιορίσουν».[11]

Ἀπὸ αὐτὰ τὰ ἐνδεικτικὰ παραδείγματα καταλαβαίνει κανεὶς ὅτι δὲν πρόκειται ἁπλὰ γιὰ ἕναν πόλεμο ἐναντίον κάποιων ὄντως λαθεμένων δομῶν τῆς Καθολικῆς Ἐκκλησίας, ἀλλὰ γιὰ ἕναν πόλεμο ἐναντίον τοῦ Χριστιανισμοῦ, ἐναντίον κάθε μορφῆς ὀργανωμένης θρησκείας, ἐναντίον τῶν ὁποιονδήποτε θρησκευτικῶν ἀξιῶν, καὶ βέβαια γιὰ ἕναν πόλεμο ἐναντίον τοῦ Θεοῦ. Στὸ τέλος τῆς τριλογίας οἱ μικροί, καλοὶ ἥρωες τοῦ Ποῦλμαν, φτάνουν στὸ βασίλειο τῶν οὐρανῶν, ὅπου πολεμοῦν καὶ σκοτώνουν τὸ Θεό. Τὰ παιδιὰ δηλαδὴ διασκεδάζουν σκοτώνοντας τὸ Θεό. Καὶ αὐτὸ εἶναι κάτι μὲ τὸ ὁποῖο δὲν συμφωνοῦν οὔτε ψυχολόγοι, οὔτε παιδαγωγοί, οὔτε καὶ ἄθεοι γονεῖς. Τί σημαίνει γιὰ ἕνα παιδὶ νὰ ζεῖ χωρὶς Θεό; Τί σημαίνει γιὰ ἕνα παιδὶ νὰ πεθαίνει ὁ Θεός; Τί σημαίνει γιὰ ἕνα παιδὶ νὰ σκοτώνει τὸ ἴδιο, τὸν Θεό;

Ἡ Λύρα, ἡ 11χρονη ἡρωίδα τῆς τριλογίας, κινεῖται σὲ ἕνα ἀρρωστημένο περιβάλλον : γεμάτο μάγισσες, μαγικὰ φίλτρα, ξόρκια, τελετουργικά, φαντάσματα, νεκροζώντανους, βαμπὶρ ποὺ τρέφονται μὲ αἷμα.[12] Ἀπὸ τὸν κόσμο της δὲν λείπουν οὔτε οἱ σαμάνοι, οἱ «μυημένοι στὴ λατρεία τῶν κρανίων»[13] οὔτε οἱ ὁμοφυλόφιλοι ἄγγελοι. Ἡ Λύρα ἀτίθαση, σκανταλιάρα καὶ «ἐξασκημένη ψεύτρα»[14] διδάσκεται -μαζὶ μὲ τὰ παιδιά μας- νὰ βλέπει τὸ κακὸ ὡς καλὸ καὶ τὸ καλὸ ὡς κακό, νὰ μισεῖ τὸ Θεό, νὰ ἀποστρέφεται τὴν Ἐκκλησία, νὰ ἐκτελεῖ τεχνικὲς μαντείας (Ἲ Τσίνκ), νὰ διαλογίζεται καὶ νὰ πέφτει σὲ ἔκσταση, χρησιμοποιώντας τὸ «ἀληθειόμετρό της», τὴν πυξίδα της «ποὺ προβλέπει τὸ μέλλον». Στὰ 12 τῆς μόλις χρόνια ἀποκτᾶ «ἐραστή» μὲ τὸν ὁποῖο ἔχει τὴν πρώτη της σεξουαλικὴ ἐπαφή.[15]

Ὅλα αὐτὰ δὲν κρύβουν ἁπλὴ ἀθεΐα, εἶναι μᾶλλον ἀντί-θεΐα, ἐπίθεση κατὰ τῆς χριστιανικῆς πίστης καὶ κατὰ τῶν παραδεδομένων ἀξιῶν. Ἡ τριλογία τοῦ Ποῦλμαν καλλιεργεῖ μίσος γιὰ τὸ Θεὸ καὶ ὁδηγεῖ στὴν καταστροφὴ τῶν παιδιῶν διαμέσου τῆς διαστρέβλωσης τῆς ἀλήθειας, καὶ μέσω τοῦ μεταδιδόμενου μηνύματος ποὺ δὲν εἶναι ἄλλο ἀπὸ τὸ «κάνω ὅ,τι θέλω ἐγώ». Τὸ μήνυμα αὐτὸ εἶναι ταυτόχρονα ἀντιπαιδαγωγικὸ καὶ ἀντιχριστιανικό.

Ἐνόψει τῶν ἀντιδράσεων, ὁ Ποῦλμαν σπεύδει νὰ δηλώσει : «οἱ Ἀμερικανοὶ συκοφάντες μου δὲν θέλουν νὰ ὑπάρχει αὐτὴ ἡ ἐλευθερία. Θὰ ἐπιθυμοῦσαν νὰ ἐλέγχουν ὅ,τι διαβάζουν καὶ σκέφτονται οἱ ἄνθρωποι»[16]. Ὅσοι, δηλαδή, ἀντιδροῦν, ὀνομάζονται «συκοφάντες ποὺ δὲν θέλουν τὴν ἐλευθερία». Μά, ἐδῶ δὲν πρόκειται γιὰ βιβλία ἐνηλίκων ποὺ μποροῦν νὰ κρίνουν καὶ ἐλεύθερα νὰ ἀποδεχτοῦν ἢ νὰ ἀπορρίψουν, ἀλλὰ γιὰ βιβλία ποὺ ἀπευθύνονται σὲ παιδάκια, ἀπὸ 9 ἐτῶν. Δὲν εἶναι λίγοι ὅσοι ἔχουν ἀντιληφθεῖ ὅτι ὁ στόχος τῆς ἐν λόγῳ τριλογίας εἶναι συγκεκριμένος : νὰ ἐμποτιστοῦν τὰ παιδιὰ σὲ ἀντιχριστιανικὰ πιστεύω[17] καὶ στὰ δόγματα τοῦ ἀποκρυφισμοῦ/σατανισμοῦ.[18] Καὶ αὐτὸ γίνεται μὲ συγκεκριμένες μεθόδους ποὺ ἐφαρμόζονται κατὰ κόρον σὲ πάμπολλες περιπτώσεις. Συνοπτικά, οἱ μέθοδοι «κατήχησης» στὸν ἀποκρυφισμό/σατανισμὸ ποὺ χρησιμοποιοῦνται καὶ στὴν «Τριλογία τοῦ Κόσμου» εἶναι οἱ ἐξής[19] :

Ἡ ἀπόδοση νέων ἐννοιῶν σὲ παλαιοὺς ὅρους (γιὰ παράδειγμα οἱ ὄροι «δαιμόνιο», «Παράδεισος», «Ἐκκλησία»)

Ὁ ἐπαναπροσδιορισμὸς τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ ὑπονόμευση τοῦ Χριστιανισμοῦ (π.χ. ἡ διαστρέβλωση τῆς εἰκόνας τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ ἀλλοίωση τῶν χριστιανικῶν δογμάτων)

Ἡ ἐπίθεση στὶς παραδοσιακὲς ἀξίες (π.χ. ἡ Λύρα ζεῖ χωρὶς οἰκογένεια, ἀποκτᾶ σεξουαλικὲς σχέσεις στὴν ἡλικία τῶν 12 ἐτῶν)

Ἡ γελοιοποίηση, ἀλλοίωση ἢ αὐθαίρετη ἐπανερμηνεία τῆς Γραφῆς (π.χ. ἡ ἐκδοχὴ τῆς «Γενέσεως» τοῦ Ποῦλμαν, οἱ μάγισσες ποὺ εἶναι «οἱ φύλακες-ἄγγελοι τῶν παιδιῶν»)

Ἡ ἐμβάπτιση τῶν ἀναγνωστῶν στὸν ἀποκρυφισμὸ καὶ τὴν τελετουργικὴ μαγεία (π.χ. διαλογισμός, μαγικὲς πρακτικές, τελετουργικά, ξόρκια, μαντεῖα)

Ἡ συγκάλυψη τοῦ μυστικισμοῦ μὲ ἐπιστημονικὴ ὁρολογία (π.χ. τὸ «ἀληθειόμετρο» τῆς Λύρας συνδέεται μὲ ἠλεκτρόνια, πρωτόνια, φωτόνια)

Ἀξιοπρόσεκτες εἶναι οἱ δηλώσεις τοῦ Ποῦλμαν : «Εἶμαι ἀπὸ τὴν πλευρὰ τοῦ διαβόλου… Εἶμαι ἄθεος.[20] «Ὁ Θεὸς εἶναι ἤδη πεθαμένος».[21] «Δὲν πιστεύω στὸ Θεό…Πιστεύω σὲ ὅ,τι λέει τὸ βιβλίο».[22] «Προσπαθῶ νὰ ὑποσκάψω τὰ θεμέλια τῆς χριστιανικῆς πίστης»[23].  Ὁ Φίλιπ Ποῦλμαν, ὁ ὁποῖος ἔχει χαρακτηριστεῖ ὡς «ὁ πιὸ ἐπικίνδυνος συγγραφέας τῆς Βρετανίας»,[24] σχεδίασε πέρσι, μαζὶ μὲ ἄλλον ἕνα συγγραφέα -ἐπίσης παιδικῶν βιβλίων- σειρὰ μαθημάτων γιὰ τὰ ἀγγλικὰ σχολεῖα, μὲ θέμα τὴ διδασκαλία τῆς ἀθεΐας. Τὰ μαθήματα, μέρος τοῦ μαθήματος τῶν θρησκευτικῶν (!) γίνονται μὲ τὴ χρήση εἰδικοῦ DVD ποῦ ἔχει τίτλο «Γιατί ἀθεΐα;» καὶ ἀπευθύνεται σὲ 11χρονα παιδιά.[25]  Εἶναι σαφὲς ὅτι σὲ περίοδο Χριστουγέννων γίνονται προσπάθειες νὰ ζήσουν τὰ παιδιά μας Χριστούγεννα χωρὶς Χριστό. Ἄλλο ἕνα ἐνδεικτικὸ παράδειγμα ἀποτελεῖ ἡ ταινία «Ὁ ἐφιάλτης πρὶν τὰ Χριστούγεννα», ποὺ θὰ κάνει πρεμιέρα στὶς 13 Δεκεμβρίου. Δημιούργημα καὶ αὐτὸ τῆς νοσηρῆς κατάστασης τοῦ Tom Burton, ὁ ὁποῖος πάσχοντας ἀπὸ μακροχρόνια κατάθλιψη, ἐμπνεύστηκε τὴν ταινία ποὺ τώρα ἐπανακυκλοφορεῖ σὲ τρισδιάστατα κινούμενα σχέδια.[26]  Ἡ ταινία προτείνεται ὡς «εὐχάριστη διασκέδαση γιὰ ὅλη τὴν οἰκογένεια»[27] καὶ ἀποτελεῖ ἕνα μίγμα Χριστουγέννων, Ἅγιου Βασίλη καὶ τῆς ἀποκρυφιστικῆς γιορτῆς Halloween. Πρωταγωνιστοῦν μακάβριοι σκελετοί, φρικιαστικὰ τέρατα, ζόμπι, βρυκόλακες, λυκάνθρωποι καὶ διάφοροι «ἀπέθαντοι» σὲ ἕνα gothic style ποὺ ταιριάζει «γάντι» σὲ ἀποκρυφιστὲς καὶ σὲ ὅσους διασκεδάζουν μὲ ἀρρωστημένο τρόπο.

Ἡ οὐσία εἶναι ὅτι οὔτε ἡ νοσηρὴ διασκέδαση οὔτε ἡ μύηση τῶν παιδιῶν στὸν ἀποκρυφισμὸ εἶναι ὁ ἐπιθυμητὸς στόχος τῶν καλοπροαίρετων, ὥριμων γονιῶν, οἱ ὁποῖοι ὅμως κινδυνεύουν γιὰ ἄλλη μία φορᾶ νὰ βρεθοῦν πρὸ ἐκπλήξεως, ἂν δὲν ἔχουν τὴν κατάλληλη πληροφόρηση. Ἂς μὴν εἴμαστε λοιπὸν ἀνυποψίαστοι. Ἂς ἀναζητοῦμε τρόπους νὰ ἐνημερωνόμαστε. Ἂν ἐμεῖς δὲν προσέξουμε τὰ παιδιά μας, ποιὸς θὰ τὸ κάνει;

(*) Άρθρο που δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα: www.alopsis.gr,
(Πηγή "Ἱερὰ Μητρόπολη Γλυφάδας")

 


[1] Σχετικὸ ἄρθρο στὴν ἰστοσελίδα τοῦ ΜTV, μὲ ἡμερομηνία 2 Νοεμβρίου 2007.

[2] http://www.catholicexchange.com/en/node/67797

[3] http://www.catholicexchange.com/en/node/67797

[4] «ΤΑ ΝΕΑ», 5 Δεκεμβρίου 2007.

[5] ΤΟ ΚΕΧΡΙΜΠΑΡΕΝΙΟ ΤΗΛΕΣΚΟΠΙΟ, ἐκδόσεις Ψυχογιός, 2002, σέλ. 741

[6] Ο ΑΡΧΟΝΤΑΣ ΤΩΝ ΔΥΟ ΚΟΣΜΩΝ, ἐκδόσεις Ψυχογιός, 2000, σέλ. 346

[7] Ο ΑΡΧΟΝΤΑΣ ΤΩΝ ΔΥΟ ΚΟΣΜΩΝ, σέλ. 75

[8] ΤΟ ΚΕΧΡΙΜΠΑΡΕΝΙΟ ΤΗΛΕΣΚΟΠΙΟ, σέλ. 47

[9] ΤΟ ΚΕΧΡΙΜΠΑΡΕΝΙΟ ΤΗΛΕΣΚΟΠΙΟ, σέλ. 340

[10] ΤΟ ΚΕΧΡΙΜΠΑΡΕΝΙΟ ΤΗΛΕΣΚΟΠΙΟ, σέλ.467-468

[11] ΤΟ ΚΕΧΡΙΜΠΑΡΕΝΙΟ ΤΗΛΕΣΚΟΠΙΟ, σέλ. 509

[12] Ο ΑΡΧΟΝΤΑΣ ΤΩΝ ΔΥΟ ΚΟΣΜΩΝ, σέλ. 353

[13] Ο ΑΡΧΟΝΤΑΣ ΤΩΝ ΔΥΟ ΚΟΣΜΩΝ, σέλ. 275

[14] Ο ΑΡΧΟΝΤΑΣ ΤΩΝ ΔΥΟ ΚΟΣΜΩΝ, σέλ. 192

[15] ΤΟ ΚΕΧΡΙΜΠΑΡΕΝΙΟ ΤΗΛΕΣΚΟΠΙΟ, σέλ. 529-530

[16] «ΤΑ ΝΕΑ», 5 Δεκεμβρίου 2007.

[17] http://lifesite.net/ldn/2007/aug/07082004.html

[18] http://www.crossroad.to/articles2/007/compass-pullman.htm

[19] http://www.crossroad.to/articles2/007/compass-pullman.htm

[20] Σὲ συνέντευξή του τὸν Αὔγουστο τοῦ 2000

[21] Σὲ συνέντευξή του στὴ μεταφράστρια τῶν βιβλίων του, Κώστια Κοντολέων, στὸ περιοδικὸ «Διαβάζω», Ἰούνιος 2006.

[22] http://www.geocities.com/the_golden_compass/rvreligion.html

[23] Σὲ δήλωσή του τὸ 2001 στὸ Washington Post, http://www.catholicexchange.com/en/node/67797.

[24] «Τhe Mail on Sunday», 27 Ἰανουαρίου 2002, σέλ.63, http://pers-www.wlv.ac.uk/~bu1895/hitchens.htm

[25] http://news.independent.co.uk/education/education_news/article348592.ece

[26] http://adisney.go.com/disneypictures/nightmare/index.html

[27] http://disneyvideos.disney.go.com/moviefin