Μία πλέον διαδικτυακὴ πλάνη:
Ἡ Πρώτη «εἰκονικὴ ἐκκλησία» διακηρύττει δυνατότητα
Ἐκκλησιασμοῦ μέσω Διαδικτύου (Internet)!

Ἡ «χριστιανική» ἰστοσελίδα «ship of fools», ἀνακοίνωσε πρόσφατα τὴν ἵδρυση τῆς πρώτης «εἰκονικῆς (ψηφιακῆς) ἐκκλησίας». Στὸ PC Magazine (Δευτέρα 19 Ἀπριλίου 2004), διαβάσαμε ἕνα ἄρθρο σχετικὸ μὲ τὴν πρωτοβουλία αὐτή. Ἡ εἰσαγωγὴ ἔχει ὦς ἑξῆς:

«Ὅσοι δυσκολεύονται νὰ ξυπνήσουν τὸ πρωὶ τῆς Κυριακῆς, ὥστε νὰ παρακολουθήσουν τὴ λειτουργία στὴν ἐκκλησία, στοὺς ἑπόμενους μῆνες θὰ ἔχουν τὴν εὐκαιρία νὰ ἐκκλησιάζονται... μέσω Internet!»

Ἐδῶ θὰ θέλαμε νὰ ποῦμε ὅτι τὸ PC Magazine δὲν εἶναι περιοδικὸ θρησκευτικοῦ περιεχομένου καὶ ὁπωσδήποτε μία τέτοια ἀνακοίνωση ποὺ ἅπτεται τῶν τελευταίων ἐξελίξεων τῆς τεχνολογίας εἶναι στὰ σίγουρα ἄξια προσοχῆς.  Κατ’ ἐπέκταση, δὲν σχολιάζουμε ἐδῶ τὸ περιοδικὸ αὐτὸ καθ’ἑαυτὸ – τὴν δουλειὰ του κάνει.  Τὸ λυπηρὸ εἶναι τὸ πῶς ὁ ὁποιοσδήποτε ἀρθρογράφος ἢ ἀναγνώστης ἐκλαμβάνει τὴν «εἰκονικὴ ἐκκλησία» καὶ αὐτό μας ἀπασχολεῖ.

Ἐξετάζουμε ἑπομένως κατ’ ἐξοχὴν τὴν διακήρυξη αὐτῆς τῆς πρωτοβουλίας, τὴν προέλευσή της καὶ τὸ τί μπορεῖ νὰ προμηνύει γιὰ τὸ μέλλον.  Ἀκόμα, συμπεριλαμβάνουμε καὶ μία εἰσαγωγὴ στὴν «εἰκονικὴ πραγματικότητα».

 

Σὲ μία προσπάθεια νὰ ἀξιολογήσουμε αὐτὴ τὴν εἴδηση εἶναι σημαντικὸ νὰ ἐξετάσουμε τὰ ἑξῆς:

Ἅ) Ἀπὸ ποὺ προέρχεται αὐτὴ ἡ πρωτοβουλία ἵδρυσης τῆς εἰκονικῆς (ψηφιακῆς) ἐκκλησίας μέσω διαδικτύου.

Β) Μπορεῖ νὰ ἐκκλησιαστεῖ κανεὶς μέσω Διαδικτύου;

Γ) Πὼς γίνεται, ἐνδεχομένως ἀντιληπτὴ ἀπὸ τὸ εὐρύτερο κοινὸ καὶ τί, προμηνύει γιὰ τὸ μέλλον;

Τί θὰ πεῖ ὅμως o ὅρος «εἰκονική» (virtual) ἐκκλησία; Κρίνουμε ἀπαραίτητο, προτοῦ ἐξετάσουμε τὰ προαναφερθέντα, νὰ παραθέσουμε ἐδῶ εἰσαγωγικὰ στοιχεῖα γιὰ τὴν εἰκονικὴ πραγματικότητα (virtual reality) ἔτσι ὥστε νὰ εἶναι ἀπολύτως κατανοητὸ σὲ ὅλους τους ἀναγνῶστες τὸ πὼς τοποθετεῖται στὸν χῶρο τῆς τεχνολογίας ἡ ἐν λόγῳ πρωτοβουλία.

 

Τί εἶναι εἰκονικὴ πραγματικότητα (virtual reality) ;

Ἡ εἰκονικὴ πραγματικότητα μπορεῖ νὰ ὁριστεῖ ὦς μία τρισδιάστατη προσομοίωση ἀπὸ ἕναν ἠλεκτρονικὸ ὑπολογιστή, κατὰ τὴν ὁποία κάποιος μπορεῖ νὰ βρίσκεται ἐντὸς ἑνὸς περιβάλλοντος τελείως διαφορετικὸ ἀπὸ αὐτὸ στὸ ὁποῖο βρίσκεται καὶ ζεῖ στὴν πραγματικότητα καὶ ἐντὸς τοῦ ὁποίου μπορεῖ νὰ περιφερθεῖ, νὰ ἀλληλεπιδράσει μαζί του, ἢ ἀκόμα, καὶ νὰ ἀποτελέσει μέρος του.  Ἀπὸ τὸν ὁρισμὸ προκύπτει ὅτι ἡ εἰδοποιὸς διαφορὰ ἀνάμεσα σὲ τρισδιάστατα γραφήματα (ἀπεικόνιση σὲ τρεῖς διαστάσεις) καὶ τὴν εἰκονικὴ πραγματικότητα εἶναι ἡ δυνατότητα τοῦ χρήστη νὰ ἀλληλεπιδράσει μὲ 4 ἀπὸ τὶς 5 αἰσθήσεις τοῦ (ὅραση, ἦχος, ἀφὴ καὶ σύντομα καὶ ὄσφρηση) καὶ κατ’ἐπέκταση δημιουργεῖ μία πολὺ ἔντονη ἐμπειρία. [1]

Ἡ εἰκονικὴ πραγματικότητα σὲ βυθίζει μέσα σὲ ἕνα «δικό σου» κόσμο δημιουργημένο ἀπὸ ἕναν ὑπολογιστὴ – ἕνα δωμάτιο, μία πόλις, ἕνα ὁλόκληρο ἡλιακὸ σύστημα ἢ τὸ ἐσωτερικό του ἀνθρωπίνου σώματος.  Μὲ τὴν βοήθεια μάλιστα εἰδικῶν συσκευῶν (π.χ. εἰδικῶν γαντιῶν-ὑπολογιστῶν, ἕνα εἰδικὸ κράνος ποὺ παρέχει τρισδιάστατη ἀπεικόνιση) καθὼς καὶ ὑπὲρ σύγχρονου λογισμικοῦ (software), «μπορεῖς νὰ ἐξερευνήσεις ὅλη τὴν ἀνεξερεύνητη καὶ ἀχαρτογράφητη σφαίρα τῆς ἀνθρώπινης φαντασίας ἔχοντας πλήρης ὅλες σου τὶς αἰσθήσεις».

Στὸν εἰκονικὸ κόσμο, ἕνα ἄτομο εἶναι ὁλοτελῶς βυθισμένο μέσα σὲ ἕνα κόσμο τὸν ὁποῖο αἰσθάνεται καὶ ἀντιλαμβάνεται ὦς ἀληθινό, ὑπαρκτὸ καὶ ἀντικειμενικό.  Ὅλες οἱ αἰσθήσεις του προσαρμόζονται σὲ αὐτόν.  Τὸ συναίσθημά του ὅτι «ἀνήκεις» σὲ αὐτὸ τὸν κόσμο, παρόλο ποὺ εἶναι ἀνύπαρκτος, «εἰκονικός» εἶναι ὁλοκληρωτικό.  Ἡ «ἀπελευθέρωση» ἀπὸ τὸ σῶμα εἶναι ἡ οὐσιαστικὰ ὁ σκοπὸς τῆς εἰκονικῆς πραγματικότητας. [2]

 

Ἃς δώσουμε ὅμως μερικὰ παραδείγματα εἰκονικῆς πραγματικότητας:

1.         Θὰ μποροῦσε ἴσως κανεὶς νὰ πεῖ ὅτι ἡ ἐξελιγμένη ἐκπαίδευση πιλότων σὲ προσομοιωτὲς μπορεῖ νὰ ἀποτελέσει ἕνα ἁπτὸ παράδειγμα τῆς εἰκονικῆς πραγματικότητας.  Βέβαια πολὺ καλὸ καὶ εὐλογημένο, δὲν ὑπάρχει κάτι ἄσχημο στὴν χρήση τῆς τεχνολογίας ἐδῶ – ἀποτελεῖ ὅμως ἕνα εὔστοχο παράδειγμα γιὰ τὸν ἀρχάριο σὲ θέματα εἰκονικῆς πραγματικότητας μὲ σκοπὸ τὴν καλύτερη ἀντίληψή της.  Ἐδῶ ὁ ἐκπαιδευόμενος πιλότος βρίσκεται μέσα σὲ ἕνα κουβούκλιο τὸ ὁποῖο ἐσωτερικὰ εἶναι πανομοιότυπο πιλοτηρίου ἑνὸς συγκεκριμένου τύπου ἀεροσκάφους καὶ ὦς πρὸς τὸ σχῆμα, περιβάλλον καὶ ὦς πρὸς τὰ ὄργανα, πηδάλιο, χειριστήριο κλπ.  Ἀντὶ γιὰ παράθυρα, ὑπάρχουν συσκευὲς ἀπεικόνισης (ἀντίστοιχες μὲ τὶς ὀθόνες ἠλεκτρονικῶν ὑπολογιστῶν) στὸ ἴδιο μέγεθος καὶ σχῆμα τῶν μπροστινῶν παραθύρων τοῦ πιλοτηρίου ποὺ «προβάλουν» τὸ ἐξωτερικὸ περιβάλλον στὰ μάτια τοῦ πιλότου (π.χ. τὸ ἀεροδρόμιο, ἡ διαδρομὴ πτήσης κλπ).

Σὲ μικρότερη κλίμακα, ὁ μέσος καταναλωτὴς (δὲν ἐκπαιδευόμαστε ὅλοι γιὰ πιλότοι), μπορεῖ νὰ ἀγοράσει προσομοιωτὲς πτήσης σὲ μορφὴ λογισμικοῦ ποὺ ἐγκαθίσταται σὲ ἕνα ἁπλὸ προσωπικὸ ὑπολογιστῆ.  Ὑπάρχει μία σωρεία ἐφαρμογῶν ἠλεκτρονικῶν ὑπολογιστῶν, κυρίως παιχνίδια, τὰ ὁποῖα κάνουν χρήση τῆς εἰκονικῆς πραγματικότητας.  Πόλεμοι σὲ ἄγνωστους καὶ γνωστοὺς κόσμους καὶ πλανῆτες μὲ ποικιλόμορφα ἀνθρωποειδῆ καὶ τέρατα, χρήση διαστημοπλοίων, αὐτοκινήτων, ὅπλων, διαλόγων μέσα στὸ εἰκονικὸ (φανταστικό) περιβάλλον καὶ φυσικὰ μὲ τὴν ἐνεργὴ συμμετοχὴ τοῦ χρήστη ποὺ μπορεῖ νὰ εἶναι στρατιώτης, δολοφόνος, ἀστυνομικός, τέρας ἢ ἕνας ἁπλοϊκὸς ἀθλητής.

Καὶ γιὰ νὰ κλείσουμε ἐδῶ τὸν εἰσαγωγὴ τῆς εἰκονικῆς πραγματικότητας θὰ δώσουμε ἕνα ἀκόμα παράδειγμα.

2.   Μπορεῖ κάποιος νὰ εἶναι στὸ σπίτι του, καὶ νὰ τοῦ δίνεται ἡ ἐντύπωση ὅτι παίζει γκὸλφ σὲ ἕνα ἐξωτερικὸ πάρκο τῆς προτίμησής του. Χρειάζονται τὰ ἑξῆς:

·         Ἕναν ἠλεκτρονικὸ ὑπολογιστὴ ἐφοδιασμένο μὲ τὸ κατάλληλο λογισμικὸ (παιχνίδι γκόλφ).

·         Ἕνα εἰδικὸ μπαστούνι τοῦ γκόλφ, μαζὶ μὲ ἕνα εἰδικὸ γάντι ποὺ φοράει κανεὶς ποὺ ἔχουν αἰσθητῆρες συνδεδεμένους μὲ ἠλεκτρονικὸ ὑπολογιστὴ ὁ ὁποῖος ἀντιλαμβάνεται τὶς κίνηση, γωνία στόχευσης καὶ δύναμη «βολής».

·         Μία συσκευὴ ποὺ δίνει τὴν αἴσθηση ἀπεικόνισης σὲ 3 διαστάσεις (εἴτε ἐπίπεδη ὀθόνη ὑπολογιστῆ, μὲ χρήση εἰδικῶν γυαλιῶν, εἴτε ἕνα κράνος μὲ πολλαπλὲς μικρὲς ὀθόνες σὲ ὅλο τὸ πεδίο ὅρασης τῶν δυὸ ματιῶν).

·         Ἔτσι ὁ χρήστης ἔχει τὴν αἴσθηση ὅτι παίζει ὄντως γκὸλφ στὸ λιβάδι, μπορεῖ νὰ σημαδεύει μὲ τὸ μπαστούνι του, νὰ κτυπάει τὸ μπαλάκι μὲ τὴν ἀνάλογη δύναμη καὶ νὰ βρίσκει τὸ στόχο του,  μόνο ποὺ ... στὴν οὐσία βρίσκεται σπίτι του παρέα μὲ ἕνα ὑπολογιστή.

 

 

 

 

Εἰκονικὴ (ψηφιακή) ἐκκλησία

Ἃς ἐπανέλθουμε λοιπὸν στὸ θέμα τῆς «εἰκονικῆς (ἢ ψηφιακῆς) ἐκκλησίας». Ὁ καλύτερος τρόπος γιὰ νὰ γίνει κατανοητὴ εἶναι νὰ παραθέσουμε μέρος ἀπὸ τὸ ἐν λόγῳ ἄρθρο:

«Πρόκειται γιὰ τὴν πρώτη ψηφιακὴ ἐκκλησία, ἡ ὁποία θὰ τεθεῖ σὲ λειτουργία στὶς 11 Μαΐου. Τὸ περιβάλλον θὰ εἶναι ὅλο τρισδιάστατο, ἐνῶ ὅσοι θὰ θέλουν νὰ παρευρεθοῦν στὴν ψηφιακὴ λειτουργία θὰ ἐμφανίζονται ὦς τρισδιάστατα "καρτούν", στὸ χῶρο τῆς ἐκκλησίας ποὺ αὐτοὶ θὰ ἐπιλέγουν νὰ καθίσουν.

Ἐπιπλέον, ὁ ἱερέας καὶ οἱ ψάλτες θὰ εἶναι πραγματικὰ πρόσωπα καὶ ἡ ὅλη λειτουργία θὰ διεξάγεται σὲ πραγματικὸ χρόνο».

Ἃς δοῦμε ἕνα πιθανὸ ἐξελικτικὸ σενάριο τῆς εἰκονικῆς ἐκκλησίας.  Ὁ χρήστης-πιστὸς νὰ ἔχει τὴν δυνατότητα νὰ ἐπιλέξει τὴν ἀπεικόνιση συγκεκριμένων προσώπων γιὰ κάθε χαρακτήρα (customization).  π.χ. ὁ ἴδιος νὰ δείχνει σὰν τὸν ἑαυτὸ του ἀντὶ γιὰ καρτοὺν (μὲ προσαρμογὴ ψηφιακῆς του φωτογραφίας στὸ σκηνικό).  Ὁ πάστορας νὰ εἶναι ὁ Μάρτιν Λοῦθερ Κίνκ, ὁ ψάλτης νὰ εἶναι ὁ Μάικλ Τζάκσον, καὶ ὁ διπλανός του καθήμενος ἡ μητέρα Τερέζα!  Ἴσως γιὰ τὰ παιδιὰ νὰ ὑπάρχει ἡ δυνατότητα νὰ ἐπιλέξουν ὣς διπλανό τους ἕναν ἀγαπημένο τοὺς χαρακτήρα καρτούν, ἀπὸ τὸν Μπὰκς Μπάννυ μέχρι τὸν πίκατσου (πόκεμον) ἢ τὸν Μπάτμαν!

Σᾶς φαίνεται τραβηγμένο;  Μὲ τὰ σημερινὰ δεδομένα μήπως δὲν κυκλοφοροῦν ἀναστάσιμες λαμπάδες μὲ τέτοιους «ἥρωες», μεταξὺ τῶν ὁποίων καὶ ὁ Μπάτμαν; (ὁ ὁποῖος μᾶλλον σὰν τὸν Σατανᾶ δείχνει παρὰ σὰν ἕνα ἀγαπητὸ φίλο τοῦ παιδιοῦ ποῦ πῆγε νὰ συμψάλλει μαζί του τὸ «Χριστὸς Ἀνέστη»! Στὸ κάτω-κάτω ὑπάρχει κανεὶς ποῦ νὰ γιορτάζει τὴν ἥττα του;).  Φανταστεῖτε, 50 χρόνια πρίν, ποιὸς ἀπὸ ἐμᾶς θὰ δεχόταν νὰ κρατᾶ μία τέτοια λαμπάδα κατὰ τὴν ἀναστάσιμη ἀκολουθία;  Ἔτσι 50 χρόνια ἀπὸ σήμερα, γιατί ὄχι μία «εἰκονικὴ ἐκκλησία»; Καὶ ἐὰν λάβουμε ὑπόψη μας τὶς τεχνολογικὲς ἐξελίξεις μέχρι τότε ἡ ἀπεικόνιση τῶν διεξαγόμενων δὲν θὰ εἶναι δισδιάστατη σὲ μία ἐπίπεδη ὀθόνη ἢ τηλεόραση ποὺ δίνει ἀπλῶς τὴν «αἴσθηση» τῆς «τρισδιάστατης». Ἡ ἀπεικόνιση θὰ εἶναι ὄντως τρισδιάστατη – στὸ χῶρο - καὶ θὰ δείχνει σχεδὸν σὰν μία πραγματικότητα!

Σὲ μία ἐνδεχόμενη Ὀρθόδοξη εἰκονικὴ ἐκκλησία; Ψάλτης ὁ Θρασύβουλος Στανίτσας, ἱερέας ὁ Γέρων Πορφύριος (ἢ κάποιος ἄλλος Ἅγιος), καὶ διπλανός σας ὁ μακαριστὸς π. Παίσιος ... ἢ ἴσως ὁ Ἰουστινιανὸς μὲ background τὴν Ἁγία Σοφία ἢ ... ὁ ἀγαπημένος σας ποδοσφαιριστὴς - Θεὸς φυλάξει! Νὰ συνεχίσω; Ὀπτικὴ προσομοίωσή του πὼς «κατεβαίνει» τὸ Ἅγιο Πνεῦμα στὴν Ἁγία Τράπεζα καὶ πὼς ἡ Θεία Κοινωνία δείχνει σὰν αἷμα καὶ σῶμα (τοῦ Χριστοῦ) ὀπτικῶς;  Ἀκόμα καὶ μὲ σημερινὰ δεδομένα, τὰ σπέσιαλ ἐφφὲ τοῦ Χόλυγουντ ποὺ χρησιμοποιοῦνται στὶς κινηματογραφικὲς ταινίες μποροῦν κάλλιστα νὰ δώσουν αὐτὴ τὴν εἰκονικὴ ὀφθαλμαπάτη!

Ὅσο γιὰ τὸ πῶς θὰ «βολέψουν» τὶς ἐκκλησίες ποῦ συμπεριλαμβάνουν μετάληψη ἢ κάποιο εἶδος μετάληψης κατὰ τὸν ἐκκλησιασμό;  Δὲν θὰ ἐξέπληττε τὸ γεγονός, τουλάχιστον γιὰ τὴν δυτικὴ ἐκκλησία, ἐὰν δὲν γίνει προσπάθεια γιὰ τὴν διακίνηση αὐτῶν ὡς ἐμπορεύσιμου προϊόντος –ἴσως καὶ μέσω συνδρομῆς.  Δηλαδή, πρὸς τὸ τέλος τῆς Θ. Λειτουργίας ... ὁ ἱερέας νὰ προτρέπει μέσω διαδικτύου «πιστοί, ἦλθε ἡ ὥρα νὰ ἀνοῖξτε τὸ σακουλάκι καὶ βάλτε τώρα στὸ στόμα σας αὐτὸ ποὺ ἔγινε πλέον Θ. Κοινωνία μὲ τὶς δεήσεις τοῦ εἰκονικοῦ σας ἱερέα... ἃς προσευχηθοῦμε»!

 

Ἅ)   Ἀπὸ ποὺ προέρχεται ἡ πρωτοβουλία τῆς «εἰκονικῆς (ἢ ψηφιακῆς) ἐκκλησίας»

 Ἡ ἰδέα τῆς «εἰκονικῆς ἐκκλησίας» προέρχεται ἀπὸ καὶ ἐκφράζει τὴν φιλοσοφία τῆς ἰστοσελίδας «Ship of fools» (http://www.shipoffools.com/). Ἡ ἰστοσελίδα αὐτὴ πρόκειται στὴν οὐσία γιὰ τὴν ἐπανέκδοση (σὲ ἠλεκτρονικὴ πλέον μορφὴ τὸ 1998) τοῦ ὁμώνυμου χριστιανικοῦ περιοδικοῦ τὸ ὁποῖο κυκλοφόρησε στὴν Μ. Βρετανία τὴν περίοδο 1977-1983. [3]

Ὄπως πρεσβεύει ὁ ἐμπνευστὴς καὶ ἱδρυτὴς τῆς ἰστοσελίδας κος Jenkins, ὁ σκοπὸς τοῦ εἶναι «νὰ βοηθήσει τὶς ἐκκλησίες νὰ δοῦν τὸ πὼς δείχνουν (τί ἐντύπωση ἀποτυπώνουν) στὰ μάτια ἑνὸς τελείως ἀγνώστου (μὲ τὸ δόγμα καὶ τὸ περιβάλλον της)».  Ἡ ἰστοσελίδα παρουσιάζει ἀρκετὲς δραστηριότητες πρὸς τὴν ἐκπλήρωση τοῦ σκοποῦ της, καὶ πάντα μὲ μία δόση σάτιρας (ἴσως ὑπερβολικῆς γιὰ τὰ Ἑλληνο-ὀρθόδοξα δεδομένα).

Γιὰ νὰ καταλάβει κανεὶς τὸ ὕφος τῆς σελίδας αὐτῆς, μεταξὺ τοῦ ὑλικοῦ ποὺ καλύπτει συμπεριλαμβάνονται καὶ τὰ ἑξεὶς σχόλια:

·          «.. ἐὰν τὰ ὄστια τῆς (θείας) Κοινωνίας ἔχουν «πάρει ὑγρασία» ἢ τὰ ἀνέκδοτα τοῦ πάστορα δὲν εἶναι ἀστεία ἐμεῖς θὰ τὸ ποῦμε ...»

·         « ... εἴμαστε τὸ περιοδικὸ τῶν Χριστιανῶν ποὺ εἶναι σὲ ἀνησυχία, (the magazine of the Christian unrest)»

·         «.. τὸ μεγαλύτερο ἔργο μας αὐτὴ τὴ στιγμὴ εἶναι αὐτὸ τοῦ «Μυστηριώδους ἐκκλησιαζόμενου (Mystery Worshiper).  Ἔχουμε μία ὁμάδα ἀπὸ ἐθελοντὲς σὲ ὅλο τὸν κόσμο ποὺ παρουσιάζονται ὦς κανονικοὶ ἐκκλησιαζόμενοι, στὴν οὐσία ὅμως κάθονται πίσω-πίσω καὶ κρατοῦν σημειώσεις καὶ ἀναφέρουν ἀργότερα τὰ διεξαγόμενα κατὰ τὴν διάρκεια τῆς ἀκολουθίας».

Κάπου μάλιστα ἀναφέρει ὁ ἱδρυτὴς τῆς κὸς Jenkins ὅτι σήμερα βρίσκεται «ἀνάμεσα στὴν Ἀγγλικανικὴ καὶ τὴν Ὀρθόδοξη Ἀνατολικὴ ἐκκλησία».

Θὰ μποροῦσε ἴσως τὸ περιεχόμενο τῆς σελίδας αὐτῆς νὰ ἀποτελέσει ἀντικείμενο σχολιασμοῦ στὸν «Ὄρθρο» στὸ μέλλον. Ἐδῶ ὅμως δὲν θὰ θέλαμε νὰ παρεκκλίνουμε ἀπὸ τὸ θέμα μας ποὺ εἶναι ἡ «εἰκονικὴ ἐκκλησία».  Θὰ μπορούσαμε ὅμως νὰ ποῦμε συνοπτικὰ ὅτι ἡ ἰστοσελίδα «Ship of fools» εἶναι ἕνα ἀλαλοὺμ Δυτικῆς χριστιανικῆς σάτιρας ποὺ ἴσως κάπου νὰ κρύβει καὶ τὴν ἀναζήτηση γιὰ τὴν ἀλήθεια μέσα στὴν τραγικότητα τῆς Δύσεως.  Ἀκόμα ὅμως καὶ ἂν συμβαίνει αὐτὸ δὲν μπορεῖ νὰ προσφέρει κάτι τὸ ἐποικοδομητικὸ σὲ ἕναν Ὀρθόδοξο Χριστιανό, τουναντίον κρύβει πολλὲς πλάνες.

Ἑπομένως, γιὰ νὰ ξεκαθαρίζουμε τὰ πράγματα, ἡ δραστηριότητα αὐτὴ τῆς «εἰκονικῆς ἐκκλησίας» δὲν προέρχεται ἀπὸ κάποιο ἐκπρόσωπο μίας ἐκκλησίας τὸ ὁποῖο θὰ εἶχε ἀσυγκρίτως μεγαλύτερες διαστάσεις καὶ βαρύτητα.  Θὰ μποροῦσε ἄραγε ὅμως νὰ ἀποτελέσει τὸν πρόδρομο μίας ἀκόμα σύγχρονης πλάνης σὲ μία τεχνοκρατικὴ κοινωνία;

Β)    Μπορεῖ νὰ ἐκκλησιαστεῖ κανεὶς μέσω Διαδικτύου;

Ἀναρωτιέται κανείς, τί θὰ πεῖ «εἰκονικὴ ἐκκλησία» ἢ «εἰκονικὸς ἐκκλησιασμός»; στὰ σίγουρα σημαίνει κάτι διαφορετικὸ γιὰ τὸν κάθε ἕνα, ἀνάλογα μὲ τὸ τί δόγμα ἀσπάζεται ὦς Χριστιανός.

Ἀσφαλῶς, γιὰ τοὺς προτεστάντες καὶ τὶς πολυπληθεῖς παραφυάδες τους ὁ «ἐκκλησιασμός» - ἐν γένει - ἀποτελεῖ μία συνάθροιση πιστῶν κατὰ τὴν ὁποία δὲν ὑπάρχει τελετουργικὸ μέρος, δὲν ὑπάρχει ἐπίκληση τοῦ Ἁγίου πνεύματος, δὲν ὑπάρχει μυστήριο, οὔτε φυσικὰ μετάληψη Θείας Κοινωνίας.  Οἱ πιστοί, ψάλλουν ἢ συμψάλλουν ὑμνωδίες μὲ τὴν χορωδία (ἐὰν ὑπάρχει), ἀκοῦν τὴν ἀνάγνωση τῆς σχετικῆς εὐαγγελικῆς περικοπῆς, τοῦ κηρύγματος καὶ τῆς κατήχησης ἀπὸ τὸν πάστορα, προσεύχονται στὴν οὐσία κατ’ἰδὶαν (δὲν ὑπάρχει λειτουργικὴ προσευχὴ – σημειώνουμε ἐδῶ ὅτι ὁμαδικὴ προσευχὴ κατὰ τὴν ὀρθόδοξη ἀντίληψη δὲν ὑφίσταται ἔξω ἀπὸ τὸν χῶρο τῆς «λειτουργικῆς») καὶ ἴσως (ἀνάλογα μὲ τὸ τυπικὸ τῆς συγκεκριμένης ἐκκλησίας) ὑπάρξει καὶ μία συζήτηση ἀνάμεσα στὸν πάστορα καὶ τοὺς πιστούς. Σὲ μερικὲς σέκτες παρατηρεῖται καὶ ἡ μετάληψη οἴνου (ἢ τυποποιημένου χυμοῦ κόκκινου χρώματος!) καὶ εἴδους ἄρτου, ὄχι ὦς Θείας Κοινωνίας ἀλλὰ ἀπλῶς «εἷς ἀνάμνησιν» τοῦ μυστικοῦ δείπνου.

Κατ’ἐπέκταση ὅσο τραγικὸ καὶ ἂν ἀκούγεται τὸ φαινόμενο τῆς ψηφιακῆς ἐκκλησίας, ἡ εἰρωνεία εἶναι ὅτι ἕνας προτεστάντης, μπορεῖ ὄντως – ὦς ἐπὶ τὸ πλεῖστον - νὰ «ἐκκλησιαστεῖ» μέσω τοῦ Διαδικτύου! δὲν ὑπάρχει οὐσιαστικὰ κάποια ἐκδήλωση ἡ ὁποία νὰ μὴν μπορεῖ νὰ ἐκφραστεῖ μέσω μίας τρόπον τινὰ «τηλεδιάσκεψης» (teleconferencing) μέσω διαδικτύου.

Θὰ μπορoύσε νὰ πεῖ κανείς, καλά, καὶ ἐμεῖς δὲν ἔχουμε τηλεοπτικὴ καὶ ραδιοφωνικὴ κάλυψη ἀκολουθιῶν τῆς ἐκκλησίας μας καὶ μάλιστα τῆς Θείας Λειτουργίας; Ἄρα τί θὰ πείραζε νὰ γινόμασταν καὶ ἐμεῖς λίγο μοντέρνοι καὶ νὰ εἴχαμε τὴν δική μας ὀρθόδοξη εἰκονικὴ ἐκκλησία;

Κατ’ἀρχάς, ἃς ἐξετάσουμε λίγο τὴν χρήση τῶν ΜΜΕ γιὰ τὴν μετάδοση τῆς Θ.Λειτουργίας ἃς ποῦμε Κυριακὴ πρωί, γιατί τὸ κάνουμε; Ἃς ἀναφέρουμε μερικοὺς ἀπὸ τοὺς λόγους:

α) Κατ’ ἀρχάς, νὰ ξεκαθαρίσουμε κάτι: δὲν γίνεται ὦς «ἐναλλακτική» λύση ὄπως αὐτὴ τῆς εἰκονικῆς ἐκκλησίας ποὺ ἀντανακλᾶ ὅτι «μας δίνει μία πρώτη ἰδέα γιὰ τὸ πὼς οἱ κλασικὲς ἀνθρώπινες συνήθειες ὁδεύουν πρὸς μία σταδιακὴ ἀντικατάσταση ἀπὸ τὰ νέα μέσα τῶν καιρῶν μας...».  Κανεὶς ἀπὸ τοὺς Ὀρθόδοξους πιστοὺς δὲν ἀντικατέστησε τὸν ἐκκλησιασμὸ μὲ τὸ ραδιόφωνο ἢ τὴν τηλεόραση.  Ὅταν ὅμως κάποιος ταξιδεύει, ἢ ἐργάζεται (κατ’ ἀνάγκη καὶ ὄχι κατ’ ἐπιλογήν), ἢ εἶναι ἄρρωστος, ἀποζημιώνεται λιγάκι μὲ τὸ νὰ παρακολουθήσει ἐξ’ ἀποστάσεως αὐτὸ ποὺ ἡ ψυχὴ ποθεῖ νὰ βιώσει ἀπὸ κοντά.  Ὅλοι ὅμως αὐτοὶ οἱ πιστοί, θὰ ἔρθουν Μὲ τὴν πρώτη εὐκαιρία στὴν ἐκκλησία, εἴτε εἶναι τακτικοί, εἴτε ἔρχονται γιὰ Τὸ «καλό» κάθε Χριστούγεννα καὶ Πάσχα.

Ἃς μὴν ξεχνᾶμε ὅτι ἡ ἐκκλησία μας, ἀπὸ ἀγάπη πρὸς ὅλους τους ἀρρώστους ποὺ ἐπιθυμοῦν νὰ μεταλάβουν ἀλλὰ δὲν μποροῦν νὰ προσέλθουν στὴν Ἐκκλησία, ἀποστέλλει κατὰ καιροὺς τοὺς ἱερεῖς τῆς ποιὸ κοντινῆς ἐνορίας γιὰ μετάδοση τῆς Θείας Κοινωνίας, κὰτ οἶκον.

Ἄρα κατ’ἀρχὰς ἔχουμε μία βασικὴ διαφορὰ ἐδῶ.  Ὁ μοναδικὸς σκοπὸς τῆς Θ.Λειτουργίας κατὰ τὴν Ὀρθόδοξη λατρεία (ἐν ἀντιθέσει μὲ αὐτὴ τῶν Προτεσταντῶν) εἶναι ἡ μετάληψη τῶν ἀχράντων μυστηρίων, τοῦ σώματος καὶ αἵματος τοῦ Κυρίου μας – ἴσως αὐτὸ νὰ ξενίζει τοὺς Χριστιανοὺς ποὺ μεταλαμβάνουν μόνο κάθε Χριστούγεννα καὶ Πάσχα ἀλλὰ ... αὐτὴ εἶναι ἡ ἀλήθεια.  Βεβαίως, τὰ γενόμενα κατὰ τὴν διάρκεια τῆς Θείας. Λειτουργίας (καὶ τοῦ ὄρθρου ποὺ προηγεῖται) μᾶς προετοιμάζουν γιὰ τὸ σκοπὸ αὐτὸ δὲν ἀποτελοῦν ὅμως αὐτό-σκοπό.  Ἔτσι, σὲ ἀντίθεση μὲ τὸν ποικίλο χαρακτήρα τῶν προτεσταντικῶν συνάξεων, στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας δὲν ὑπάρχει κάτι ποὺ νὰ μπορεῖ νὰ μεταδοθεῖ οὔτε ἀπὸ τὰ Ἐρτζιανά, οὔτε ἀπὸ τὸ Διαδίκτυο, οὔτε ἀπὸ τὴν εἰκονικὴ ἐκκλησία – διότι οὔτε τὸ Ἅγιο Πνεῦμα (ποὺ μεταβάλλει τὸ ψωμὶ καὶ τὸ κρασὶ σὲ Σῶμα καὶ Αἷμα) μεταδίδεται μὲ αὐτὰ τὰ μέσα, οὔτε καὶ αὐτὴ ἡ ἴδια ἡ Θεία Κοινωνία!

β) Ἀκόμα, ἐκείνη ἡ ὥρα εἶναι ἱερή. Ὅτι καὶ νὰ κάνει κανείς, ὅπου καὶ ἂν βρίσκεται εἶναι θεάρεστο νὰ ἔχει τὸν νοῦ του «ἐκεῖ».  Αὐτό, ἴσως ἐν μέρει νὰ εἶναι ἀπὸ «σεβασμό» στὸ μυστήριο ποὺ τελεῖται ἐκείνη τὴν ὥρα.  Πόσο ἀπογοητευτικὸ εἶναι νὰ βλέπει κανεὶς ἐκείνη τὴν ὥρα στὴν τηλεόραση (Κυριακὴ πρωί), κινούμενα σχέδια, «πόκεμον», «τρανσφόρμερς» - καὶ ἄλλα δαιμονικὰ τερατάκια ποὺ μάχονται μεταξὺ τους γιὰ τὴν ἐπικράτηση τοῦ (δῆθεν) καλοῦ!  Ντοκυμοντέρ, πολιτικὲς συζητήσεις, μαγνητοσκοπημένες συναυλίες, ταρῶ, καφετζοῦδες, πλειστηριασμούς, «τελεσόπινγ», κουτσομπολιὰ καὶ τὰ συναφῆ ἀπὸ τὰ κανάλια!  Καὶ τί ποιὸ θεάρεστο καὶ ὄμορφο σὲ ἀντιπαράθεση νὰ ὑπάρχει ἀκόμα καὶ στὰ ἐρτζιανὰ ἡ μετάδοση τῆς ἀκολουθίας τῆς Θείας Λειτουργίας!  Ἔτσι, ὄπως ὅλη ἡ κτίση, συμμετέχει ἐκείνη τὴν ὥρα στὸ φρικτὸ μυστήριο τῆς μετουσίας.

Πόσες φορὲς δὲν εἴδαμε σὲ βίους ἁγίων τὴν ἀντίληψη τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ ακόμα και ἀπὸ τὰ ζῶα, κατ’εξοχήν μάλιστα κατὰ τὴν διάρκεια τῆς Θ. Λειτουργίας; Ἐμεῖς, φτιαγμένοι κατ’εἰκόνα Θεοῦ, πόσο χειρότεροι γινόμαστε πολλὲς φορὲς καὶ ἀπὸ τὰ ζῶα ἀκόμα ... Ὁ Κύριός μας ἀγόρασε Μὲ τὸ αἷμα Του. Ἐμεῖς πολλὲς φορὲς βαριόμαστε νὰ πᾶμε τὸ πρωὶ στὴν ἐκκλησία γιατί εἴμαστε κουρασμένοι, εἴτε ἐπειδὴ ἐργαζόμασταν εἴτε ἐπειδὴ διασκεδάζαμε τὸ προηγούμενο βράδυ μέχρι πρωίας … ενώ μία επίσκεψη στην ιστοσελίδα της εικονικής εκκλησίας μετά το πρωϊνό καφεδάκι μπρεί να είναι και «ιν»

Γ)    Πὼς γίνεται, ἐνδεχομένως ἀντιληπτὴ ἀπὸ τὸ εὐρύτερο κοινὸ καὶ τί, προμηνύει γιὰ τὸ μέλλον;

Μπορεῖ νὰ ἀπειλήσει ἢ νὰ ἐπηρεάσει ἄραγε ἡ εἰκονικὴ ἐκκλησία τὸν ὀρθόδοξο τρόπο λατρείας;  Τὸ αἷμα νερὸ δὲν γίνεται, ὄπως λέει καὶ ὁ λαός, ἄρα σὲ πρώτη προσέγγιση ἡ ἀπάντηση στὸ ἐρώτημα εἶναι ὄχι.  Ἡ ἐκκλησία ὅμως πολεμᾶται καὶ ὁ διάβολος θὰ προσπαθήσει νὰ πλανήσει ἀκόμα καὶ τοὺς ἐκλεκτοὺς στοὺς ἔσχατους χρόνους (Ἀποκάλυψις Ἰωάννου).

Ὄπως λέει καὶ ὁ μακαριστός π.Παϊσιος .... ὁ διάβολός μας ψήνει σιγά-σιγά.  Σήμερα ξεφυτρώνουν διάφορα μανιτάρια γύρω ἀπὸ τὴν Ὀρθοδοξία, καὶ μάλιστα ἐν ὀνόματι τῆς Ὀρθοδοξίας, καὶ δυστυχῶς ἀκόμα καὶ μέσα ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν ἐκκλησιαστικὸ χῶρο.  Ὁ ἕνας λέει νὰ πετάξουν τὰ ράσα οἱ παπάδες γιὰ νὰ εἶναι δῆθεν ποιὸ προσιτοὶ στὸ λαό, ὃ ἄλλος λέει ὅτι ἡ ψυχανάλυση εἶναι καλύτερη ἀπὸ τὴν ἐξομολόγηση, ἄλλος λέει ὅτι οἱ πιστοὶ δὲν καταλαβαίνουν τὴν ἐκκλησιαστικὴ γλώσσα καὶ θέλουν νὰ τὴν ἀλλάξουν μὲ τὴν δημοτική.  Γενικῶς δηλαδή, ὄχι μόνον ὁ καθένας λέει ὅτι θέλει προσπαθεῖ καὶ νὰ ἐπηρεάσει καὶ νὰ ἀλλάξει ἡ δυνατὸν τὴν ἱερή μας παράδοση!.

Ἐὰν βέβαια ἀναφερθοῦμε καὶ στὶς λεγόμενες διαθρησκειακὲς συνάξεις καὶ συμπροσευχὲς μὲ ἀλλόδοξους ἢ ἀλλόθρησκους, ποὺ διακηρύττουν ὅτι τελικὰ ὅλοι μιλᾶμε γιὰ τὸν ἴδιο Θεό(!) θὰ μποροῦσε μετὰ ἀπὸ λίγα χρόνια κάποιος νὰ προτείνει καὶ ἕνα κοινὸ τρόπο λατρείας (μίας καὶ μιλᾶμε ὅλοι γιὰ τὸν ἴδιο Θεό).  Ἄρα κατ’ἐπέκταση καὶ ἡ εἰκονικὴ ἐκκλησία, ἐὰν τελικῶς ἀποτελέσει τρόπο ἔκφρασης τῆς ἐκκλησιαστικῆς λατρείας στοὺς Προτεστάντες, θὰ μποροῦσε νὰ προταθεῖ ἀπὸ τοὺς πρωτοπόρους τῶν διαθρησκειακῶν συνάξεων ὦς μία ἐναλλακτικὴ λύση ἑνὸς κοινοῦ (γιὰ ὅλους – ἄρα καὶ τῶν Ὀρθοδόξων) τρόπου λατρείας!

Ἐδῶ ὑπάρχει καὶ μία ἄλλη ἀκόμα πτυχὴ ποὺ θὰ θέλαμε νὰ θίξουμε.  Ἡ δαιμονικὴ πνευματικότητα τῆς ἐποχῆς μας ποὺ προτρέπει νὰ τὰ ἀνάγουμε ὅλα στὸ ἐγώ μας, ὅλα κομμένα καὶ ραμμένα στὰ μέτρα μας ὄπως ἐμέις τὰ θέλουμε: «Ὅλα νὰ γίνονται ὅταν τὰ θέλω ἐγώ, ὅποτε τὰ θέλω καὶ μὲ ὅποιο τρόπο τὰ θέλω, ἐγὼ ξέρω καλύτερα ἀπὸ τοὺς ἄλλους τὶς ἀνάγκες μου, τὶς προτιμήσεις μου, ἠθικές, σεξουαλικές, προσωπικές, ἐπαγγελματικές, τί εἶναι γιὰ τὸ καλό μου καὶ πότε ... ἐγῶ-ἐγῶ-ἐγῶ».  Ἔτσι καὶ μὲ τὴν Θ.Λειτουργία. «Ἃς πάω ὅποτε θέλω ἐγὼ καὶ γιατί ὄχι, θὰ βάλω τὴν εἰκονικὴ ἐκκλησία κατὰ τὸ μεσημεράκι τῆς Κυριακῆς μόλις ξυπνήσω, ἢ ὅποτε βολέψει τέλος πάντων … ».

Ἔτσι καὶ ἡ εἰκονικὴ ἐκκλησία εἶναι μία ἔκφραση τοῦ «ἐγῶ» μας, αὐτοῦ τοῦ καθαρὰ ἑωσφορικοῦ «ἐγῶ» ποὺ ἔδιωξε πρῶτα τὸν ἴδιο τὸν ἑωσφόρο, καὶ μετὰ καὶ ἐμᾶς ἀπὸ τὴν ἄμεσα κοινωνία μὲ τὸν Θεό.

Εὐχόμαστε, ἀκόμα καὶ ἂν δὲν ἀνήκουμε στοὺς «ἐκλεκτούς» της Ἀποκαλύψεως τοῦ Ἰωάννου, νὰ δώσει ὁ Θεὸς νὰ μὴν πλανηθοῦμε ἀπὸ τέτοια φαινόμενα ὄπως τῆς «εἰκονικῆς ἐκκλησίας» καὶ ταυτόχρονα νὰ βοηθήσουμε καὶ ὅλους τους ἀδελφούς μας νὰ μὴν πέσουν καὶ αὐτοὶ σε τέτοιες παγίδες τοῦ διαδικτύου – ἀμήν.

Σημείωση:  Ὅταν γράφτηκε ὁ παρὼν σχολιασμός, ἡ εἰκονικὴ ἐκκλησία εἶχε μὲν ἀνακοινωθεῖ, δὲν εἶχε ὅμως ἀρχίσει νὰ «λειτουργεῖ».  Σύμφωνα με πρόσφατες ἀνακοινώσεις τῆς ἐν λόγῳ ἰστοσελίδας «ἐκκλησιάζονται» κατὰ μέσο ὄρο 8,000 ἄτομα ἡμερησίως μὲ ἀποκορύφωμα τὸ ρεκὸρ τῶν 41,000 «παρευρισκομένων» γιὰ κάποιο συγκεκριμένο 24ωρο!