Ποιά στάση θά κρατοῦσε ἕνας ἅγιος ἄν στήν ἐποχή του ἀπαγόρευαν τίς λιτανεῖες λόγῳ κάποιου ἰοῦ;

Γιά τή λιτανεία
(Ἁγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς)

Οἱ λιτανεῖες γίνονται καὶ μέσα στοὺς ναούς. Ἀλλὰ ἐσὺ ρωτᾶς γιὰ τὶς λιτανεῖες στοὺς δρόμους καὶ στοὺς ἀγροὺς τί νόημα ἔχουν;

Τὴν ἔννοια τῆς παλλαϊκῆς προσευχῆς σὲ ἀνοιχτὸ χῶρο κάτω ἀπὸ τὸ φῶς τοῦ ἥλιου καὶ τοῦ οὐρανίου θόλου ὑπὸ τὸ φῶς τοῦ ἱεροῦ τοῦ σύμπαντος τὸ ὁποῖο ἔκτισε ὁ ἴδιος ὁ Κτίστης μὲ τὴ δύναμη καὶ τὴν ἐπιδεξιότητά Του.

Λιτανεία τέλεσαν καὶ οἱ ἀρχαῖοι Ἰσραηλῖτες μὲ τὸν δικό τους τρόπο ὅταν κατακτοῦσαν τὴν πόλη τῆς Ἰεριχοῦς. Ἔτσι ἔπραξε ὁ Ἰησοῦς τοῦ Ναυῆ κάτ’ ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ: μπροστὰ ἀπὸ τὴν κιβωτὸ τῆς Διαθήκης ἔμπαιναν ἱερεῖς σαλπίζοντας μὲ σάλπιγγες ἀπὸ κέρας καὶ ὁ λαὸς ἀκολουθοῦσε τὴν κιβωτό. Ἔτσι τριγύριζε ὁ λαὸς ἐπὶ ἑπτὰ ἡμέρες στὴν Ἰεριχὼ μὲ τὴν ἑορταστικὴ σιωπηρὴ προσευχή. Τὴν ἕβδομη μέρα τὰ τείχη τῆς Ἰεριχοῦς ἔπεσαν καὶ ἅλωσαν τὴν πόλη. Ἐμεῖς οἱ χριστιανοὶ ἀντὶ τῆς κιβωτοῦ τῆς Διαθήκης μεταφέρουμε τοὺς σταυρούς, τὶς εἰκόνες καὶ τὰ λάβαρα, καὶ ἀντὶ σαλπίγγων ἠχοῦν οἱ καμπάνες καὶ ψάλλονται πνευματικοὶ ὕμνοι. Ὁ λαός μας ἀποκαλεῖ τὶς λιτανεῖες καὶ «σταυροφορίες» καὶ μαζὶ μὲ τοὺς ἄλλους ἐκκλησιαστικοὺς ὕμνους ψάλει καὶ τὸν δικό του:

«Σταυροὺς φέρουμε τὸν Θεὸν παρακαλοῦμε

Κύριε ἐλέησον, Κύριε ἐλέησον»!

Ἀπ’ ὅλα τὰ ἔνδοξα ποὺ μεταφέρουμε, τὸ πιὸ ἔνδοξο εἶναι ὁ σταυρός, ποὺ καταλαμβάνει τὴν πρώτη θέση γιατί σὲ αὐτὸ τὸ σύμβολο δόθηκε ἡ ἰσχὺς καὶ ἡ δύναμη ἤδη ἀπὸ τὸν Γολγοθᾶ τοῦ Χριστοῦ ποὺ διώχνει τὶς ἀκάθαρτες δυνάμεις, ἐξυγιαίνει, ἀνανεώνει καὶ ἁγιάζει τοὺς ἀνθρώπους, τὰ ζῶα, τίς ἀνθρώπινες κατοικίες, τὰ ἐργαστήρια καὶ τοὺς ἀγρούς. Αὐτὸ τὸ γνωρίζει ὁ λαὸς τοῦ Θεοῦ καὶ γιὰ αὐτὸ ἀποκαλεῖ τὶς λιτανεῖες «σταυροφορίες».

Σοῦ ἦρθε ἀπὸ κάπου ἡ κακὴ σκέψη ὅτι μὲ τὶς λιτανεῖες «τὰ ἅγια χάνουν τὴν ἁγιωσύνη τους καὶ ἐκτίθενται στὸν χλευασμὸ»;

Ὄχι μόνο κατὰ αὐτὸ τὸν τρόπο τὰ ἴδια δὲν χάνουν τὴν ἁγιωσύνη τους, ἀλλὰ ἀκριβῶς μετὰ ἁγιάζεται ἐκεῖνο ποὺ μὲ τὶς ἁμαρτίες τῶν ἀνθρώπων ἔχασε τὴν ἁγιότητά του. Ἡ λιτανεία ἀποτελεῖ τὴν πνευματικὴ στρατιωτικὴ ἐκστρατεία ἐνάντια στὶς κακὲς δαιμονικὲς δυνάμεις καὶ ὁ λαὸς κατὰ τὴ λιτανεία μοιάζει σὰν στρατὸς τοῦ Θεοῦ.

 Ἄν τώρα κάποιος χλευάζει τὶς λιτανεῖες σημαίνει κάτι;

Ὁ ἄνθρωπος ποὺ εἶναι κενὸς ἀπὸ τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ χλευάζει μὲ τὸν ἴδιο τρόπο καὶ τοὺς ναούς, καὶ αὐτοὺς ποὺ βρίσκονται μέσα σὲ αὐτοὺς τοὺς ναοὺς καθὼς καὶ τὴν πίστη καὶ τὴν προσευχὴ γενικά. Σημαίνει κάτι αὐτό;

Μήπως αὐτὸ μπορεῖ νὰ φοβίσει τοὺς «σταυροφόρους» οἱ ὁποῖοι πολεμοῦν ἐνάντια στὶς ἀόρατες δυνάμεις ποὺ εἶναι φοβερότερες ἀπὸ τοὺς ἄθλιους χλευαστές;

Ἀντιθέτως, ἐκεῖνοι ποὺ χλευάζουν τὰ ἅγια, χλευάζουν τὴν ἴδια τους τὴν εὐτυχία. Ἡ πολὺ μεγάλη ἐμπειρία μας τὸ ἐπιβεβαιώνει.

Σὲ κάποιο ἀπὸ τὰ χωριὰ τῆς περιοχῆς μας γινόταν λιτανεία μέσα στοὺς ἀγρούς. Ἕνας ἄνθρωπος ποὺ εἶχε ἐπιστρέψει λίγο καιρὸ πρὶν ἀπὸ τὴν Ἀμερικὴ, ὅπου ἐργαζόταν, στεκόταν μπροστὰ ἀπὸ τὴν πόρτα τοῦ σπιτιοῦ του καὶ χλεύαζε τοὺς «σταυροφόρους». Σύντομα παρὰ τὴν ξηρασία ποὺ ἐπικρατοῦσε ξέσπασε δυνατὴ βροχὴ στὸ χωριό. Στὸ χωριὸ δὲν συνέβη τίποτα, ἀλλὰ στὸν δικό του ἀγρό, ποὺ ἦταν φυτεμένος μὲ σιτάρι, ἔπεσε τόση πολὺ ἄμμος, ποὺ δὲν φαινόταν οὔτε τὸ σιτάρι οὔτε τὸ χῶμα.

Οἱ παλλαϊκὲς προσευχὲς ποτὲ δὲν γίνονται χωρὶς νὰ ἔχουν εὐεργετικὴ συνέπεια, ἰδιαίτερα ὅταν συνδέονται μὲ τὴ μετάνοια καὶ τὴν παράδοση στὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ὁ λαὸς αἰσθάνεται τὴν χρησιμότητα τῶν λιτανειῶν, γι’ αὐτὸ καὶ ἀγαπᾶ τὶς λιτανεῖες. Ἐὰν οἱ λιτανεῖες δὲν εἶχαν φέρει τὴ βροχὴ ἀμέτρητες φορὲς σὲ περιόδους ξηρασίας, καὶ δὲν ἄμβλυναν τὸ δρεπάνι τοῦ θανάτου σὲ περιόδους μαζικῶν θανάτων, καὶ δὲν ἐπέστρεφαν τὴν εἰρήνη σὲ ταραγμένες ἐποχές, τότε θὰ ἀγαποῦσε τόσο πολὺ ὁ λαὸς στὶς λιτανεῖες, καὶ θὰ βαστοῦσε μὲ τέτοιο ζῆλο τοῦ σταυροῦ στὰ χωριὰ καὶ τὶς πόλεις;

Οἱ Τοῦρκοι δὲν κάνουν λιτανεῖες. Ἀλλὰ συνέβη τό ἑξῆς τὴν ἐποχὴ τῆς τουρκοκρατίας σὲ μία μακεδονικὴ πόλη κάτι ποὺ ἀκόμα θυμοῦνται καὶ περιγράφουν ζωντανοὶ μάρτυρες. Ἐπικρατοῦσε μεγάλη ξηρασία. Οἱ Τοῦρκοι παρεκάλεσαν τοὺς χριστιανοὺς νὰ κάνουν λιτανεία. Ὁ ἐπίσκοπος μὲ τοὺς ἱερεῖς καὶ τὸ λαὸ ξεκινοῦν τὴν λιτανεία βαστώντας τοὺς σταυροὺς καὶ ὁδηγοῦν τὴ λιτανεία ἔξω ἀπὸ τὴν πόλη κοντὰ στὶς πηγές. Στή μία πλευρὰ βάδιζαν οἱ χριστιανοὶ στὴν ἄλλη οἱ μουσουλμάνοι. Δὲν πρόλαβαν νὰ ἀναγνώσουν ὅλες τὶς προσευχὲς καὶ ὁ οὐρανὸς σκοτείνιασε καὶ ἄρχισε νὰ βρέχει τόσο πολὺ ποὺ οἱ «σταυροφόροι» γύρισαν τρέχοντας στὰ σπίτια τους.

Εἰρήνη καὶ εὐλογία Κυρίου(Ἁγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς, “Δὲν φτάνει μόνο ἡ πίστη”, Εκδόσεις: “Εν Πλώ”)