Έκθεση νεκρών σωμάτων: Από τα ναζιστικά στρατόπεδα στην Ελλάδα του 2022.

Πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα (24/9/2021 έως 16/1/2022) η έκθεση BODY WORLDS στο Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού. Η έκθεση «περιέχει πραγματικά ανθρώπινα δείγματα, συμπεριλαμβανομένων ολόκληρων πλαστινοποιημένων σωμάτων, καθώς και μεμονωμένα όργανα, διαμορφώσεις οργάνων, αιμοφόρα αγγεία και διαφανείς φέτες σώματος.[1]»

Τα σώματα που τίθενται στην έκθεση είναι αληθινά και δεν χρησιμοποιούνται για κάποιο πρακτικό σκοπό, όπως π.χ. μάθημα ανατομίας σε φοιτητές ιατρικής, αλλά για εμπορικούς σκοπούς του χώρου του θεάματος, όπως φαίνεται και από τον άκομψο τρόπο που παρουσιάζονται στο κοινό. Συγκεκριμένα τα νεκρά σώματα παρουσιάζονται να παίζουν χαρτιά, να χορεύουν, να λαμβάνουν περίεργες στάσεις του σώματος.

Κατά τους διοργανωτές «στόχος της έκθεσης είναι να εμπνεύσει τους επισκέπτες να ζήσουν συνειδητά, να δώσουν μεγαλύτερη προσοχή στην υγεία τους, να αναγνωρίσουν τις φυσικές τους δυνατότητες και τους περιορισμούς τους και να σκεφτούν τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος»[2]. Όμως, το τι σημαίνει άνθρωπος μπορεί να κατανοηθεί μόνο με τη συνειδητοποίηση της θεϊκής καταγωγής μας, κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση του Πανάγαθου Δημιουργού μας. Τη συνειδητοποίηση ότι δεν είμαστε μόνο σάρκα, αλλά και ψυχή η οποία δεν υφίσταται φθορά και θάνατο.

Η εν λόγω έκθεση εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο αποϊεροποίησης του ανθρωπίνου σώματος και κοινής ένταξής του στο ζωϊκό βασίλειο. Άλλωστε κατά την υλιστική άποψη που τείνει να επικρατήσει στις δυτικές κοινωνίες, ο άνθρωπος είναι ένα εξελιγμένο ζώο, επομένως το νεκρό σώμα του δεν έχει περισσότερη αξία από το κρέας των ζώων που πωλείται στα κρεοπωλεία.

Η ίδια λογική του υλισμού έκανε μόδα τη βάρβαρη συνήθεια της καύσης των νεκρών που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την προσδοκία της κοινής Ανάστασης των νεκρών σωμάτων.

Αυτή την «χαλαρή» διάθεση ή ορθότερα ασέβεια απέναντι σε νεκρά σώματα, συναντούμε σε ένα από τα πιο αποκρουστικά ιδεολογικά αποκυήματα του δαρβινισμού, το ναζισμό. Συγκεκριμένα, η χιτλερική Γερμανία εκμεταλλευόταν εμπορικά τα νεκρά σώματα των κρατουμένων στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Οι Γερμανοί έφτιαχναν από τα κεφάλια των νεκρών «αγαλματάκια» που χρησίμευαν για «διακοσμητικούς» λόγους ή για να συγκρατούν τα παράθυρα όταν είχε αέρα. Ανθρώπινα μαλλιά χρησιμοποιήθηκαν για την παραγωγή υφάσματος, οστά και δέρμα μετατρέπονταν σε σουβενίρ και μεμβράνες για την κατασκευή λαμπατέρ. Ομάδες αιχμαλώτων εξαναγκάζονταν να ψάχνουν στα πτώματα για χρυσά δόντια ή άλλα αντικείμενα κρυμμένα στα σώματα και να τα αποδίδουν στους Γερμανούς.[3]

Μπορεί, λοιπόν, ο σημερινός «ανθρώπινος» υλισμός να αποποιείται τις φρικαλεότητες του ναζισμού, αλλά η κοινή τους βάση, η δαρβινική θεωρία και η νιτσεϊκή θεώρηση του «υπερανθρώπου», αποδεικνύονται σε αυτές τις πρακτικές. Χωρίς Θεό, χάνει την αξία και ο άνθρωπος, είτε ζωντανός είτε νεκρός.

 

Η τιμή στο νεκρό σώμα είναι στοιχείο ανθρωπιάς και πολιτισμού, βασική διδασκαλία της χριστιανικής πίστης. Από τα πανάρχαια χρόνια, ακόμα και πρό Χριστού, το νεκρό σώμα ήταν άξιο σεβασμού, σε σημείο ώστε οι άνθρωποι να παραβαίνουν τους ανθρώπινους νόμους για να αποδώσουν την πρέπουσα τιμή στο σώμα του νεκρού διά της ταφής, όπως παρατηρούμε στο βιβλίου του Τωβίτ της Παλαιάς Διαθήκης, αλλά και στην Αντιγόνη του Σοφοκλή. Την πρέπουσα τιμή απέδωσαν και οι Μυροφόρες με τους επιφανείς βουλευτές Ιωσήφ και Νικόδημο στο νεκρό σώμα του Ιησού, αψηφώντας τον προφανή κίνδυνο από το ασίγαστο μίσος των Φαρισαίων κατά του Θεανθρώπου.

Το ανθρώπινο σώμα έχει τιμηθεί από τον ίδιο τον Χριστό με την πρόσληψή του. Κατά τον Απόστολο Παύλο είναι Ναός του Αγίου Πνεύματος, για αυτό και οφείλουμε να το τιμούμε ζωντανό με την αποφυγή σαρκικών αμαρτιών, αλλά και νεκρό διότι αναμένει την Ανάσταση.

Οι άνθρωποι που ακολούθησαν το Ευαγγέλιο και πορεύθηκαν με διαρκή μετάνοια και ταπείνωση, εκείνοι που αγίασαν μέσα από την αγόγγυστη άρση του προσωπικού τους σταυρού και μέσα από τη μετοχή στα αγιαστικά Μυστήρια της Εκκλησίας, άφησαν πίσω τους «νεκρά» σώματα που δεν φθείρονται, που αναβλύζουν ευωδία και μύρο, που θεραπεύουν ασθένειες και διώκουν δαιμόνια. Και οι πιστοί αντλούμε χάρη από τα λείψανα των Αγίων, λαμβάνοντας ανταπόδοση από το Θεό και του Αγίους για την τιμή που επιδεικνύουμε στα χαριτωμένα μέλη τους. Τιμούμε, επιπλέον, τα σώματα όλων των ανθρώπων και προσευχόμαστε για την ανάπαυση των ψυχών τους.

Με απόλυτο σεβασμό στη μνήμη των ανθρώπων, των οποίων τα νεκρά σώματα γίνονται έκθεμα και θέαμα για το κοινό στην εν λόγω έκθεση, εκφράζουμε την αντίθεση και τον αποτροπιασμό μας σε αυτή και παρόμοιες τακτικές ασέβειας προς τους νεκρούς και γενικότερα προς την ανθρώπινη υπόσταση.