Προσφώνηση τῆς ἐπετειακῆς ἐκδηλώσεως γιά τά τρία χρόνια τῆς ΕΣΤΙΑΣ ΠΑΤΕΡΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ

πρωτ. Βασ. Κοκολάκη

Ἦρθε καί πάλι ἡ ἡμέρα νά γιορτάσουμε τά τρία χρόνια τῆς ΕΣΤΙΑΣ ΠΑΤΕΡΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ ἀπό τῆς ἱδρύσεώς της τήν 25η Ἰανουαρίου τοῦ 2011.

Διδάσκει ὁ ἅγιος Διάδοχος Φωτικῆς «Τά σωματικά τραύματα ὅταν μείνουν ἀπεριποίητα καί σκληρυνθοῦν, δέν αἰσθάνονται τά φάρμακα τῶν γιατρῶν, ἐνῶ ὅταν καθαρισθοῦν ἐπηρεάζονται ἀπό τήν ἐνέργεια τοῦ φαρμάκου καί θεραπεύονται γρήγορα.

Ἔτσι καί ἡ ψυχή ὅσο δέν τήν ἐπιμελεῖται κανείς καί εἶναι ὁλόκληρη σκεπασμένη ἀπό τή λέπρα τῆς φιληδονίας , δέν μπορεῖ νά αἰσθανθεῖ τό φόβο τοῦ Θεοῦ , καί ἄν ἀκόμη κανείς ἀκατάπαυστα τῆς μιλάει γιά τό φοβερό δικαστήριο τοῦ Θεοῦ.Ὅταν ὅμως ἀρχίσει μέ τή μεγάλη προσοχή καί ἐπιμέλεια νά καθαρίζεται, τότε αἰσθάνεται σά ζωοποιό φάρμακο τό φόβο τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος τήν καίει μέ τούς ἐλέγχους τῆς συνειδήσεως στή φωτιά τῆς ἀπάθειας. Ἔτσι σιγά –σιγά καθαρίζεται ὥσπου νά φθάσει στήν τέλεια κάθαρση. Καί ὅσο λιγοστεύει ὁ φόβος, τόσο πληθαίνει ἡ ἀγάπη της, μέχρις ὅτου φθάσει στήν τέλεια ἀγάπη, ὅπου καθώς εἴπαμε δέν ὑπάρχει φόβος, ἀλλά ἀπάθεια πού κατορθώνεται ὅλη μέ τή δόξα τοῦ Θεοῦ. Ἄς εἶναι λοιπόν σέ μᾶς παντοτεινό καύχημα καυχημάτων, πρῶτα ὁ φόβος τοῦ Θεοῦ καί ἔπειτα ἡ ἀγάπη, ἡ ὁποία εἶναι ἡ ὁλοκλήρωση τῆς τελειότητας πού νομοθετεῖ ὁ Χριστός».

Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ θεολόγος γεννιέται στή Ναζιανζό τό 329μ. Χ. Σπουδάζει στή Ναζιανζό, στήν Καισάρεια τῆς Καππαδοκίας, στήν Καισάρεια τῆς Παλαιστίνης, στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτου καί στήν Ἀθήνα. Τό 361μ.Χ. χειροτονεῖται πρεσβύτερος. Τό 372 μ.Χ. ὁ Μέγας Βασίλειος , καρδιακόςτου φίλος, τόν χειροτονεῖ χωρίς τή θέληση τοῦ ἁγίου Γρηγορίου, ἐπίσκοπο Σασίμων. Ἐκεῖνος ὅμως δέν μετέβη στήν ἐπισκοπή του, ἀλλά ἀπό ταπείνωση ἀκολουθεῖ τό νηπτικό ἀσκητικό βίο τῆς ἡσυχίας καί τῆς θεωρίας(θέα τοῦ Θεοῦ). Τελικά οἱ Συνοδικοί τόν ἀνακηρύσσουν ἀρχ/πο Κων/πόλεως· ἀλλά καί ἀπό αὐτόν τό θρόνο παραιτεῖται καθ᾿ ὅτι ἤθελε νά ἀφοσιωθεῖ ἀπερίσπαστος στό Θεό.

Κοιμήθηκε τό 390μ.Χ. στήν Ἀριανζό.

Ἡ Ἐκκλησία μας τόν τιμᾶ στίς 25/1 καί στίς 30/1 μαζίμέ τούς ἄλλους δύο ἱεράρχες τό Μέγα Βασίλειο καί τόν ἅγιο Ἰωάννη τό Χρυσόστομο.

Ἡ Ἐκκλησία μας ὀνομάζει τόν ἅγιο Γρηγόριο ἄριστο θεολόγο. Ὁ ποιητής πού ἔγινε μεγάλος θεολόγος. Ἡ φυγή του ἀπό τά ἐγκόσμια ἦταν συνάρτηση τῆς ἀναπτυγμένης εὐαισθησίας του καί τῆς κλίσεώς του γιά τό μονήρη νηπτικό βίο. Πίστευε ὅτι «μεγίστη πρᾶξίς ἐστιν ἡ ἀπραξία», ὁ θεοπτικός δηλ. βίος. Ἀπέφευγε συστηματικά τήν δραστηριοποίησή του στό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλά τελικά καί ποιμαντική φροντίδα ἀνέλαβε καί τά μεγάλα θεολογικά προβλήματα ἀντιμετώπισε. Στήν περίπτωση τοῦ ἁγίου μας, ἑνώθηκαν ἀσύγχυτα ὁ ποιητής, ὁ νηπτικός καί ὁ θεολόγος.

«Τί τοῦτο ἔπαθον, ὦ φίλοι καί μύσται καί τῆς ἀληθείας συνερασταί; Ἔτρεχον μέν ὡς Θεόν καταληψόμενος καί οὕτως ἀνῆλθον ἐπί τό ὄρος (δηλ .τή θεολογία) καί τήν νεφέλην διέσχον, εἴσω γενόμενος ...ἐπεί δέ προσέβλεψα, μόλις εἶδον Θεοῦ τά ὀπίσθια...καί μικρόν διακύψας...».

Σκοπός τοῦ ἁγίου εἶναι νά διασχίσει τό παραπέτασμα τοῦ κόσμου καί νά συγγίνει μέ τό Θεό, δηλ. μέ τήν Ἀλήθεια. Πρόκειται γιά τή θεοπτία. Ἡ θεοπτία ὅμως, δηλ. ἡ προσωπική ἐμπειρία τῆς Ἀλήθειας, ἀποτελεῖ συνάρτηση τῆς καθάρσεως: «Βούλει θεολόγος γενέσθαι ποτέ καί τῆς θεότητος ἄξιος; τάςἐντολάς φύλασσε, διά τῶν προσταγμάτων ὅδευσον· πρᾶξις γάρ ἐπίβασις θεωρίας».
Ὁ ἅγιος Γρηγόριος διασκέπτεται θά λέγαμε μέ τό ἴδιο τό Ἅγιο Πνεῦμα περί τῆς Ἀληθείας, κατέρχεται στό βάθος της γιά νά προσθέσει τήν τριαδολογική θεολογία, ἐκεῖνο τό κάτι τι πού καί πάλι καί αὐτό τοῦ χαρίσθηκε ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα.

Μεταξύ τῶν τροπαρίων πού θά ἀκούσουμε ἀπό τή βυζαντινή χορωδία «ἐν Ψαλτηρίῳ» εἶναι καί τό δοξαστικό τῆς λιτῆς τοῦ ἁγίου πού εἶναι ἡ καλύτερη εἰσαγωγή γιά τήν ὁμιλία πού θά ἀκολουθήσει τοῦ αἱδεσιμολογιωτάτου πρωτ. Ἀντωνίου Μπουσδέκη, προλογιζούσης ὑπό τοῦ πανοσιολογιωτάτου Ἀρχ/τη π. Σαράντη Σαράντου.

Λέει λοιπόν ὁ ὑμνογράφος Ἀνατόλιος:

«Ἐνθέοις πράξεσι, τό σῶμα σύν τῇ ψυχῇ, νομίμως προκαθηράμενος, τῷ τῆς θεολογίας ὄρει προσέβης, τά θεῖα μυσταγωγούμενος, θεοφάντορ Γρηγόριε· καί τόν ἄδυτον ὑπελθών γνόφον, τήν θεοτύπωτον ἐδέξω νομοθεσίαν, ὁμοούσιον ἐγγεγραμμένην Τριάδα· ἥν προσκυνοῦντες διά σοῦ, ἀνυμνοῦντες λέγομεν· ἡ ἐν τριάδι γινωσκομένη Μονάς ἐλέησον ἡμᾶς».

Δηλ. προκαθηράμενος, μετοχή ἀορίστου τοῦ προκαθαίρομαι, ἀφοῦ καθαρίσθηκες πρῶτα ὡς πρός τό σῶμα(αἰτιατική ἀναφορᾶς) μαζί μέ τήν ψυχή (δοτική συνοδείας) πρῶτα μέ θεάρεστες πράξεις, δοτική τοῦ τρόπου, ἐντός τῶν ὁποίων κρύβεται ἔντεχνα τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, ἀνέβηκες, ὑψώθηκες στό ὄρος τῆς ὑψίστου θεολογίας, μυσταγωγούμενος τά θεῖα, βιώνοντας τά τῆς θείας λατρείας, Γρηγόριε θεοφάντορ, ἐσύ δηλ. πού ἀποκαλύπτεις τόν Θεό στούς ἀνθρώπους. Καί ἀφοῦ εἰσῆλθες μέσα στό θεῖο γνόφος, ὄχι ὑπό τήν ἔννοια τοῦ σκότους τῆς ἀγνοίας, ἀλλά σάν σέ θεϊκή νεφέλη, δέχθηκες τή θεόπνευστη νομοθεσία καί τήν ὁμοούσιο Ἁγία Τριάδα, ἔτσι ὅπως ὁ Θεός μᾶς τή χάραξε στίς καρδιές μας.Τήν ὁποία προσκυνώντας μαζί μέ σέ καί διά σοῦ, λέμε ἀνυμνώντας· ἡ Μονάς πού κατανοεῖται διά τῶν τριῶν προσώπων, ἐλέησον ἡμᾶς.

Προηγοῦνται τοῦ δοξαστικοῦ ἀπό τούς ὕμνους πού θά ἀκούσουμε, τό ἀπολυτίκιο τοῦ ἁγίου καί τό ¨μακάριος ἀνήρ¨( ἐπιλογή στίχων), σέ μέλος τοῦ Χουρμουζίου χαρτοφύλακος, σέ ἦχο πλ. δ΄.

Τό προαναφερθέν δοξαστικό θά τό ἀκούσουμε σέ ἐκτέλεση τοῦ Ἰακώβου πρωτοψάλτου σέ ἦχο δ΄.

Τή χορωδία διευθύνει ὁ κ. Κων/νος Μπουσδέκης.