Νικόλαος Θεοτοκάτος: Νομική διάσταση του μαθήματος της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στην Ευρώπη

ΕΙΣΗΓΗΣΗ TOY ΣΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ μέ θέμα:
«Σεξουαλική Διαπαιδαγώγηση στά Σχολεῖα: Ἀγωγή ἤ χειραγώγηση;» (5-7-2020)

Σεβαστό ἱερατεῖο, κυρίες καί κύριοι.

1η Διαφάνεια

Στήν ἀναφορά μας γιά τή νομική διάσταση τοῦ μαθήματος τῆς σεξουαλικῆς διαπαιδαγώγησης στήν Εὐρώπη θά ἐξετάσουμε τό θέμα ἀπό νομική καί ἐκπαιδευτική σκοπιά. Θά δοῦμε ἀρχικά τίς διακηρύξεις τῶν εὐρωπαϊκῶν καί διεθνῶν θεσμικῶν ὀργάνων γιά τήν ἀναγκαιότητα τοῦ μαθήματος τῆς σεξουαλικῆς διαπαιδαγώγησης. Στή συνέχεια θά περιγράψουμε τά ἐπιστημονικά - ἐκπαιδευτικά μοντέλα τοῦ μαθήματος, τό ὁλιστικό ἤ περιεκτικό μοντέλο (comprehensive) καί τό μοντέλο ἀποχῆς ἀπό τίς σεξουαλικές σχέσεις (abstinence), ἀναφερόμενοι κυρίως στήν ἀποτελεσματικότητά τους ἀπό ἐκπαιδευτική σκοπιά. Ἀκολούθως θά δοῦμε πῶς τό θεσμοθετημένο νομικά δικαίωμα τῶν γονέων γιά ἀνατροφή τῶν παιδιῶν τους, σύμφωνα μέ τίς δικές τους φιλοσοφικές καί θρησκευτικές πεποιθήσεις, ἑρμηνεύεται ἀπό τό Εὐρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων τοῦ Ἀνθρώπου. Καί τέλος θά ἐξετάσουμε τίς δυνατότητες παρεμβάσεων στήν ἑλληνική πραγματικότητα, σέ ὅ,τι ἀφορᾶ τό θέμα τῆς εἰσαγωγῆς τοῦ μαθήματος τῆς σεξουαλικῆς διαπαιδαγώγησης στήν ἐκπαίδευση.

1. Διακηρύξεις εὐρωπαϊκῶν καί διεθνῶν θεσμικῶν ὀργάνων γιά τήν ἀναγκαιότητα τοῦ μαθήματος τῆς σεξουαλικῆς διαπαιδαγώγησης

2η Διαφάνεια

Ὡς ἀφετηρία γιά τήν εἰσαγωγή τοῦ μαθήματος τῆς ΣΔ θεωρεῖται, ἀπό τούς ὑποστηρικτές της, ἡ Σύμβαση τοῦ ΟΗΕ γιά τά δικαιώματα τοῦ παιδιοῦ τοῦ 1989. Ἡ σύμβαση προβλέπει ὅτι:

- “Τά Συμβαλλόμενα Κράτη ἀναγνωρίζουν τό δικαίωμα τοῦ παιδιοῦ στήν ἐκπαίδευση (ἄρ. 28)

- “Τα Συμβαλλόμενα Κράτη συμφωνοῦν ὅτι ἡ ἐκπαίδευση τοῦ παιδιοῦ πρέπει νά ἀποσκοπεῖ : α. στήν ἀνάπτυξη τῆς προσωπικότητας τοῦ παιδιοῦ καί β. στήν πληρέστερη δυνατή ἀνάπτυξη τῶν χαρισμάτων του καί σωματικῶν καί πνευματικῶν ἱκανοτήτων του (ἄρ. 29)

- “Τά Συμβαλλόμενα Κράτη ἀναλαμβάνουν τήν ὑποχρέωση νά προστατεύσουν τό παιδί ἀπό κάθε μορφή σεξουαλικῆς ἐκμετάλλευσης καί σεξουαλικῆς βίας. (ἄρ. 30)

Πῶς ὅμως συνδέεται ἡ ὑπογραφή τῆς σύμβασης αὐτῆς μέ τήν εἰσαγωγή τοῦ μαθήματος τῆς σεξουαλικῆς διαπαιδαγώγησης στά σχολεῖα;

- Ὁ Βοηθός τοῦ Συνηγόρου τοῦ Πολίτη γιά τά δικαιώματα τοῦ παιδιοῦ ὑποστηρίζει σέ ἄρθρο του ὅτι τό δικαίωμα τοῦ παιδιοῦ στήν ἐκπαίδευση, ὅπως ὁρίζεται στή Σύμβαση τῶν δικαιωμάτων τοῦ Παιδιοῦ, περιλαμβάνει τήν “ἀγωγή ὑγείας καί σεξουαλική διαπαιδαγώγηση τῶν παιδιῶν, προσαρμοσμένη στίς ἡλικιακές τους ἀνάγκες”.

- Ὁ Συνήγορος τοῦ Παιδιοῦ, στήν Ἔκθεσή του τό 2012 πρός τήν Ἐπιτροπή Δικαιωμάτων τοῦ Παιδιοῦ τοῦ ΟΗΕ, ἐπισημαίνει, σέ σχέση μέ τό δικαίωμα τῶν παιδιῶν γιά προστασία ἀπό τή σεξουαλική ἐκμετάλλευση, ὅτι “ἡ εἰσαγωγή προγραμμάτων ἐνημέρωσης στά σχολεῖα, σέ συνδυασμό μέ τήν κατάλληλη σεξουαλική ἀγωγή τῶν μαθητῶν, ἐκκρεμεῖ”.

- Ἡ Ἐπίτροπος γιά τά Δικαιώματα τοῦ Παιδιοῦ στήν Κύπρο θεωρεῖ ὅτι ἡ περιεκτική σεξουαλική διαπαιδαγώγηση “κατοχυρώνεται ἀπό τή Σύμβαση τῶν Ἡνωμένων Ἐθνῶν γιά τά δικαιώματα τοῦ παιδιοῦ”.

- Τό Εὐρωπαϊκό Κοινοβούλιο, σέ ψήφισμά του ἐπ’ εὐκαιρία τῆς συμπλήρωσης 30 ἐτῶν ἀπό τή σύμβαση τοῦ ΟΗΕ γιά τά δικαιώματα τοῦ παιδιοῦ: “31. καλεῖ τά κράτη μέλη νά ἐγγυηθοῦν τό δικαίωμα στήν χωρίς ἀποκλεισμούς ἐκπαίδευση καί νά διασφαλίσουν τήν πρόσβαση σέ πλήρεις καί κατάλληλες γιά κάθε διαφορετική ἡλικία πληροφορίες γιά τό σέξ καί τή σεξουαλικότητα, τήν πρόσβαση στήν ἰατρική περίθαλψη γιά θέματα σεξουαλικῆς καί ἀναπαραγωγικῆς ὑγείας, καί τήν διαπαιδαγώγηση τῶν νέων στά σχολεῖα πάνω σέ θέματα σχέσεων, δεδομένων ἰδίως τῶν μέτρων πού λαμβάνουν ὁρισμένες χῶρες οἱ ὁποῖες ἀπαγορεύουν στά σχολεῖα νά ἀσχολοῦνται μέ τόν γενετήσιο προσανατολισμό καί τήν ταυτότητα φύλου”.

3η Διαφάνεια

Δέν ὑπάρχει, ἑπομένως, λεκτική ἀναφορά σέ σεξουαλικά καί ἀναπαραγωγικά δικαιώματα ἤ στή σεξουαλική διαπαιδαγώγηση σέ καμία συνθήκη ἤ χάρτη δικαιωμάτων πού νά ἔχει ψηφιστεῖ ἀπευθείας ἀπό κράτη – μέλη τῆς ΕΕ ἤ τοῦ ΟΗΕ. Ὑπάρχουν κάποιες φαινομενικά ἁγνῶν προθέσεων προβλέψεις σέ εὐρωπαϊκές καί διεθνεῖς συνθῆκες (κυρίως τό δικαίωμα τοῦ παιδιοῦ στήν ἐκπαίδευση), τίς ὁποῖες ἡ κάθε Κυβέρνηση ἐν πρώτοις θεωρεῖ εὐνόητο νά ὑπογράψει καί νά ἐπικυρώσει, οἱ ὁποῖες ὅμως ἑρμηνεύονται, τόσο ἀπό τά εὐρωπαϊκά καί διεθνῆ θεσμικά ὄργανα ὅσο καί ἀπό ὑπερεθνικές δικαστικές ἀρχές, μέ τρόπο τόσο διασταλτικό, πού σχεδόν κρίνεται ὅτι ὑποχρεώνουν τά συμβαλλόμενα κράτη ὄχι μόνο νά εἰσαγάγουν τό μάθημα τῆς σεξουαλικῆς διαπαιδαγώγησης στό ἐκπαιδευτικό τους πρόγραμμα, ἀλλά καί νά τοῦ προσδώσουν συγκεκριμένο περιεχόμενο, αὐτό δηλ. τῆς ὁλιστικῆς σεξουαλικῆς διαπαιδαγώγησης.

2. Τά μοντέλα σεξουαλικῆς διαπαιδαγώγησης στήν ἐκπαίδευση

4η Διαφάνεια

Τό μοντέλο ἐκπαίδευσης πού ἐπικρατεῖ στήν Εὐρώπη εἶναι αὐτό τῆς ὁλιστικῆς ἤ ὁλοκληρωμένης ἤ πολύπλευρης ἤ συμπεριληπτικῆς ἤ περιεκτικῆς σεξουαλικῆς διαπαιδαγώγησης (Comprehensive Sexual Education, CSE). Ὀνομάζεται ἔτσι γιατί δέν ἑστιάζει ἀποκλειστικά σέ βιολογικές πτυχές ἀλλά καί σέ “κοινωνικές, διαδραστικές ἀλλά καί σωματικές πτυχές”, ὅπως ἀναφέρει ὁ Παγκόσμιος Ὀργανισμός Ὑγείας, πού συστήνει τό συγκεκριμένο μοντέλο σεξουαλικῆς διαπαιδαγώγησης, ὥστε τά παιδιά “νά χαίρονται τή σεξουαλικότητά τους [...] καί νά ἀναλαμβάνουν τήν εὐθύνη γιά τή δική τους σεξουαλική ὑγεία καί εὐημερία”. Οἱ ὑποστηρικτές τοῦ μοντέλου αὐτοῦ ἀναφέρουν ὅτι ἡ ὁλιστική σεξουαλική διαπαιδαγώγηση “δέν ἔχει στόχο νά διδάξει τό «σωστό» καί τό «λάθος» σέ σχέση μέ τόν οἰκογενειακό προγραμματισμό καί τή σεξουαλική ζωή” καί ὅτι “Τά προγράμματα θά πρέπει νά ἐνθαρρύνουν τήν ἀποδοχή καί τόν σεβασμό τῆς διαφορετικότητας τῶν σεξουαλικῶν καί τῶν ἔμφυλων ταυτοτήτων πού ὑπάρχουν στήν κοινότητα”. Ἀρχίζοντας δηλ. ἀπό μία διατύπωση πού δέν ἐγείρει ὑποψίες, τή διεύρυνση τῆς σεξουαλικῆς διαπαιδαγώγησης τῶν παιδιῶν καί ἐκτός τοῦ βιολογικοῦ τομέα, καταλήγουν νά ἐννοοῦν αὐτή τή “διεύρυνση” νά περιέχει ὑποχρεωτικά ἀναφορές τίς ὁποῖες χαρακτηρίζουν μέν ὡς “σεβασμό τῆς διαφορετικότητας” (πάλι δηλ. μέ μία ὁρολογία συμπαθῆ), στήν πράξη ὅμως γνωρίζουμε ὅτι οἱ ἀναφορές αὐτές στοχεύουν στή διάδοση ἄλλων πρακτικῶν, ὅπως τῆς ἀμφισβήτησης τῆς ἔννοιας τοῦ φύλου (γιατί τί ἄλλο θά μποροῦσε νά ὑποθέσει κανείς ὅταν, στό πλαίσιο τέτοιων προγραμμάτων καλοῦνται τά παιδιά νά ἀναρωτηθοῦν πώς θά ἔνιωθαν ἄν ξύπναγαν καί τήν ἑπόμενη μέρα ἀνακάλυπταν ὅτι τό φύλο τους ἦταν διαφορετικό καί ἄλλα πολλά.

Τό μοντέλο τῆς ὁλιστικῆς ἤ περιεκτικῆς ΣΔ δηλαδή, βασίζεται στήν ἐνημέρωση τῶν μαθητῶν γιά ὅλα τά σχετιζόμενα μέ τή σεξουαλικότητα θέματα, πέρα ἀπό τό βιολογικό, κάνοντας λόγο στά παιδιά ἀρχικῶς γιά προστασία ἀπό τή σεξουαλική κακοποίηση καί ἀργότερα γιά ἀντιμετώπιση τῆς ἔμφυλης βίας (ἐννοώντας τήν πίεση γιά σύναψη σεξουαλικῶν σχέσεων). Μέ βάση αὐτά πλάθεται ἡ θετική εἰκόνα στά ΜΜΕ καί μέ βάση αὐτά γίνεται ἐπίκληση γιά τήν ὑποχρεωτικότητα τοῦ μαθήματος, ἀφοῦ “δέν μπορεῖ ὁ γονιός νά μή θέλει νά προστατέψει τό παιδί του ἀπό ὅποιον θελήσει νά τό ἐκμεταλλευτεῖ σεξουαλικά. Καί νά μήν τό θέλει, θά τό κάνει ὑποχρεωτικά ἡ Πολιτεία”. Στή συνέχεια ὅμως, στό πλαίσιο τοῦ ἴδιου μαθήματος, γίνεται λόγος ἤδη ἀπό μικρές ἡλικίες (9 ἐτῶν) γιά προφυλακτικά καί ἀντισύλληψη καί ἀργότερα γιά διάφορες μορφές ἐρωτικῆς συνεύρεσης καί αὐτοϊκανοποίησης μέ στόχο τήν “πληρότητα” τῆς σεξουαλικῆς ἱκανοποίησης, παραίνεση στούς μαθητές νά ἀγγίξουν σέ συγκεκριμένα σημεῖα ὁ ἕνας τόν ἄλλον γιά νά νιώσουν σεξουαλική διέγερση, ἀποδοχή τῆς ὁμοφυλοφιλικῆς συμπεριφορᾶς ὄχι πρός τήν κατεύθυνση τῆς ἀνεκτικότητας, ἀλλά μέ παραίνεση νά ψάξει τό κάθε παιδί μήπως ἔχει στοιχεῖα ὁμοφυλοφιλικῆς συμπεριφορᾶς καί νά τά ἐκδηλώσει, μέ σκίτσα ὁμοφυλοφιλικῶν συνευρέσεων στά μαθητικά ἐγχειρίδια κ.ἄ.

5η Διαφάνεια

Εἰδικά δέ σέ φυλλάδια τῆς Planned Parenthood, στό πλαίσιό τοῦ ὅτι δέν ὑπάρχουν “λάθος” σεξουαλικές συμπεριφορές, ὑπάρχει μέχρι καί ὁ ἰσχυρισμός ὅτι εἶναι δικαίωμα τοῦ καθενός νά μήν ἀποκαλύψει στό σύντροφό του ὅτι εἶναι ὁροθετικός καί ὅτι, ἄν συμφωνεῖ ὁ σύντροφός του, ἔχουν τό δικαίωμα νά προβοῦν σέ σεξουαλικές σχέσεις ἀκόμα καί χωρίς προφυλάξεις, ἀφοῦ τό πρῶτο πού μετράει εἶναι ἡ ἱκανοποίησή τους. Δέν ὑπάρχει καμία ὑπερβολή σ’ αὐτά, περιέχονται σέ προγράμματα ὁλιστικῆς ΣΔ πού ἐφαρμόζονται στό ἐξωτερικό καί μπορεῖ νά τά δεῖ κανείς σέ σχετικό βίντεο στό διαδίκτυο τῆς ὀργάνωσης Family Watch International (τό ἔχει μεταφρασμένο ἡ δική μας ὀργάνωση “Μαμά, Μπαμπάς καί Παιδιά” στή Βιντεοθήκη τῆς ἱστοσελίδας της).

6η Διαφάνεια

Στήν Ἀμερική, ἄν καί τό συγκεκριμένο μοντέλο τῆς ὁλιστικῆς ΣΔ εἶναι ἐπίσης εὐρέως διαδεδομένο καί προπαγανδίζεται μέ φανατισμό (ὑπάρχει μάλιστα καί σειρά στό Netflix μέ θέμα τή σεξουαλική διαπαιδαγώγηση καί ἔντονες ὁμοφυλοφιλικές ἀναφορές, ἡ ὁποία προβάλλεται καί στή χώρα μας), ἐν τούτοις στίς ΗΠΑ ἔχουν ἀναπτυχθεῖ ἐπισήμως καί προγράμματα πού βασίζονται στήν ἀποχή (abstinence) ἀπό τίς σεξουαλικές σχέσεις ὡς βασικό στοιχεῖο τῆς σεξουαλικῆς διαπαιδαγώγησης. Τά προγράμματα αὐτά ὀνομάζονται προγράμματα “ἀποχῆς” (abstinence only) ἤ “ἀποφυγῆς σεξουαλικοῦ κινδύνου” (Sexual Risk Avoidance, SRA). Ἡ κάθε Πολιτεία εἶναι ἐλεύθερη νά ἐπιλέξει ὅποιο πρόγραμμα θέλει γιά τά σχολεῖα της, καθώς καί τό ἐάν τό μάθημα θά εἶναι ὑποχρεωτικό ἤ ὄχι.

7η Διαφάνεια

Χαρακτηριστική εἶναι μία προωθητική ἀφίσα τέτοιου προγράμματος πού ἔγινε στήν Οὐγκάντα, ὅπου μέ τό σύνθημα “Stop aids – with abstinence pride”, πού δηλώνει τήν ὑπερηφάνεια γιά τήν ἀποχή ἀπό τίς σεξουαλικές σχέσεις μέχρι τό γάμο ὡς μέθοδο περιορισμοῦ τοῦ aids, εἰκονίζεται μία γυναίκα, μέ τήν ἐπιγραφή ὅτι εἶναι ἕτοιμη γιά γάμο, ρωτώντας τόν παραλήπτη τοῦ μηνύματος ἄν εἶναι καί ὁ ἴδιος ἕτοιμος γι’ αὐτό (“She’s keeping herself for marriage… What about you?”), μέ τήν τελική προτροπή «Μπορεῖς!» (You can!).

Στήν Εὐρώπη δέν ὑπάρχουν τέτοια προγράμματα. Οἱ ὑποστηρικτές μάλιστα τοῦ μοντέλου τῆς ὁλιστικῆς σεξουαλικῆς διαπαιδαγώγησης ἀπορρίπτουν τό μοντέλο ἀποχῆς συνοπτικά, ἀναφέροντας εἴτε ὅτι τά σχετικά προγράμματα δέν ἔχουν ἀποτελέσματα στήν ἀλλαγή τῆς σεξουαλικῆς συμπεριφορᾶς τῶν ἐφήβων εἴτε ὅτι ἡ ἐλλειμματική, μή ὁλιστική σεξουαλική διαπαιδαγώγηση ὁδηγεῖ σέ ἄγνοια καί, συνακόλουθα, αὔξηση τῆς ἐφηβικῆς ἐγκυμοσύνης, τοῦ HIV/AIDS  καί τῶν σεξουαλικά μεταδιδομένων νοσημάτων (ΣΜΝ). Προϋπόθεση βέβαια τῆς παραδοχῆς αὐτῆς εἶναι ἡ ὕπαρξη σεξουαλικῶν σχέσεων κατά τήν ἐφηβεία. Γιατί ἄν αὐτές ὑπάρχουν οὕτως ἤ ἄλλως, προφανῶς καί ἡ χρήση προφυλακτικοῦ ἤ ἀντισυλληπτικῶν θά ὁδηγεῖ σέ κάποια μείωση τῶν ΣΜΝ καί τῆς ἀνεπιθύμητης ἐγκυμοσύνης. Εἶναι ὅμως τόσο δεδομένη ἡ ὕπαρξη σεξουαλικῶν σχέσεων κατά τήν ἐφηβεία; Ὅλοι θά ἀπαντήσουν ἀβίαστα θετικά. Ἄλλο ὅμως δείχνουν τά στοιχεῖα. Σύμφωνα μέ τίς ὑπάρχουσες ἔρευνες (βλ. σχετική ἐργασία σελ. 77) τά περισσότερα παιδιά στήν Ἑλλάδα (περίπου 7 στά 10) δέν ἔχουν σεξουαλικές σχέσεις στή σχολική ἡλικία. Τί συμβαίνει λοιπόν ἐάν, μέσω προγραμμάτων ΣΔ, διδάσκεται ἡ χρήση προφυλακτικοῦ καί ἀντισυλληπτικῶν σέ ἄτομα τά ὁποῖα δέν ἔχουν σεξουαλικές σχέσεις; Στή Βρετανία λ.χ., ὅταν τό Κράτος δέν εἶχε κονδύλια καί ἔπαψε νά χρηματοδοτεῖ προγράμματα σεξουαλικῆς διαπαιδαγώγησης ἀπό τό 2009 ἕως τό 2014 καί πολλοί ἀνησύχησαν τότε γιά τίς συνέπειες τῆς περικοπῆς τῶν προγραμμάτων, τελικά ἡ περικοπή εἶχε σάν ἀποτέλεσμα ὄχι τήν αὔξηση, ἀλλά τή μείωση τῆς ἀνεπιθύμητης ἐγκυμοσύνης κατά 42%. Ἡ ἐξήγηση πού δόθηκε ἀπό τούς εἰδικούς ἦταν ὅτι τά προγράμματα, ὅπως λειτουργοῦσαν, δίνοντας προφυλακτικά καί ἀντισυλληπτικά σέ ἄτομα πού δέν εἶχαν σεξουαλικές σχέσεις, στήν οὐσία τά προέτρεπαν νά ἔχουν κι ἔτσι αὐξάνονταν καί οἱ παρενέργειες.

Ἕνα συχνό, βέβαια, ἐπιχείρημα τῶν ὑποστηρικτῶν τῆς ὁλιστικῆς ΣΔ εἶναι ὅτι, ἐπειδή δέν μπορεῖ κανείς νά ἐλέγξει μέ βεβαιότητα τό ἄν ὁ ἔφηβος θά προχωρήσει στή σύναψη σεξουαλικῶν σχέσεων, γιά τό λόγο αὐτό εἶναι προτιμότερο νά διδάσκονται ὅλοι τή χρήση προφυλακτικῶν καί ἀντισυλληπτικῶν, παρά νά μένουν ἀπροστάτευτοι ὅσοι δέν εἶναι σέ θέση νά ἀπέχουν ἀπό τίς σχέσεις. Ξεχνοῦν ὅμως, ὅσοι ὑποστηρίζουν αὐτό, ὅτι ἡ παιδεία ἔχει σκοπό νά πολεμήσει τήν αἰτία τῆς παρεκτροπῆς καί ὄχι νά ἐκπαιδεύσει τούς νέους γιά τό πῶς θά ἀποφεύγουν τίς συνέπειες, ἀφοῦ ἐκτεθοῦν. Δέν λέμε στά παιδιά "τρέχε ὅσο θές μέ τό αὐτοκίνητο, ἀπόλαυσε τό τρέξιμο, κι’ ἄν κινδυνεύσεις δέν πειράζει, νά φοράς ζώνη, νά εἶσαι συγκεντρωμένος ὅταν ὁδηγεῖς καί δέν θά πάθεις τίποτα!", ἀλλά τό πρῶτο πού τούς λέμε εἶναι: "μήν τρέχεις!", αὐτό εἶναι τό βασικό. Γι’ αὐτό ὑποστηρίζουμε ὅτι, ἐφόσον κριθεῖ ἀπαραίτητη ἡ εἰσαγωγή τῆς σεξουαλικῆς ἐκπαίδευσης στά σχολεῖα, τό καταλληλότερο μοντέλο εἶναι αὐτό τῆς ἀποχῆς. Ἡ χρήση προφυλακτικοῦ καί ἀντισυλληπτικῶν δέν θά πρέπει νά ἀποτελεῖ βασική διδασκαλία, ἀλλά μόνο σέ εἰδικές περιπτώσεις. Ἔχει πολύ μεγάλη διαφορά δηλ. νά προβάλλεται ἐκπαιδευτικά τό προφυλακτικό καί ἡ ἀντισύλληψη ὡς κανόνας, ἀπό τό νά προβάλλεται ὡς ἐξαίρεση.

8η Διαφάνεια

Ἐπίσης, ἡ Ἀνωτάτη Συνομοσπονδία Πολυτέκνων Ἑλλάδος, σέ Ὑπόμνημά της στήν Ἐπιτροπή Μορφωτικῶν Ὑποθέσεων τῆς Βουλῆς, σχετικά μέ τήν ψήφιση τοῦ πρόσφατου νομοσχεδίου γιά τήν ἐκπαίδευση, στό παράρτημα μέ τίς ἀπόψεις της γιά τήν εἰσαγωγή τοῦ μαθήματος τῆς σεξουαλικῆς διαπαιδαγώγησης ἐπισημαίνει, μεταξύ ἄλλων, ὅτι: “Ἀπό τήν ἐμπειρία μας ἀπό τίς πολύτεκνες οἰκογένειες τῆς χώρας μας, εἴμαστε σέ θέση νά γνωρίζουμε ὅτι πολλά παιδιά πολυτέκνων οἰκογενειῶν, ἔχοντας συνηθίσει στό περιβάλλον καί τήν ζεστασιά τῆς οἰκογένειάς τους καί στήν ἰδέα τῶν πολλῶν παιδιῶν, ἐπιδιώκουν καί αὐτά τή δημιουργία πολύτεκνης οἰκογένειας, μέ ἀποτέλεσμα νά ἀναβάλουν τή σεξουαλική τους δραστηριότητα, ἔχοντας στόχο τή μονογαμική σχέση καί ἀποφεύγοντας, μέ τόν τρόπο αὐτό, τόσο τίς ἀνεπιθύμητες ἐγκυμοσύνες καί τά ΣΜΝ ὅσο καί τήν ἔκθεσή τους σέ ὑλικό ἀκατάλληλου περιεχομένου. [...] ἐάν ἡ παιδεία εἶναι τέτοια πού νά καθιστᾶ στούς νέους ἀνθρώπους ἑλκυστική τήν εἰκόνα μίας οἰκογένειας μέ πολλά παιδιά, μία τέτοια ἐπιδίωξη θά ὠθήσει αὐτόματα τούς νέους στήν υἱοθέτηση ἀσφαλῶν σεξουαλικῶν συμπεριφορῶν, πού θά ὑπηρετοῦν τούς προκρινόμενους στόχους τῆς σεξουαλικῆς διαπαιδαγώγησης”. Σέ μία χώρα πού βιώνει, ὅσο καμία ἄλλη, τίς ὀδυνηρές συνέπειες τοῦ δημογραφικοῦ προβλήματος, μέ τήν ἐρήμωση τῆς ἐπαρχίας, τό κλείσιμο ἐπιχειρήσεων καί τή διάλυση τοῦ ἀσφαλιστικοῦ συστήματος, πόσοι ἄραγε ἀπό τήν Πολιτεία ἔχουν σκεφτεῖ νά δοῦν τή σεξουαλική διαπαιδαγώγηση ὄχι ὡς μάθημα πού θά διδάσκει τή σεξουαλική ἱκανοποίηση χωρίς τήν ἀνάληψη καμίας εὐθύνης, ἀλλά ὡς παιδεία μέ κατεύθυνση τή δημιουργία πολυτέκνων οἰκογενειῶν, συμβάλλοντας ἔτσι στήν ἀνατροπή τοῦ δημογραφικοῦ κατήφορου;

3. Τό δικαίωμα τῶν γονέων γιά ἀνατροφή τῶν τέκνων τους στήν εὐρωπαϊκή νομοθεσία – ἑρμηνεία τοῦ δικαιώματος ἀπό τό Εὐρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων τοῦ Ἀνθρώπου

9η Διαφάνεια

Ἐκτός ἀπό τίς πολύ γενικές ἀναφορές τῆς εὐρωπαϊκῆς νομοθεσίας στό θέμα τῆς ἐκπαίδευσης τῶν παιδιῶν (οἱ ὁποῖες εἴδαμε ὅτι ἑρμηνεύονται διασταλτικά καί κατά τό δοκοῦν ἀπό τούς ὑποστηρικτές τῆς ὁλιστικῆς ΣΔ), πολύ σημαντική εἶναι ἡ διάταξη τοῦ ἄρ. 2 τοῦ Α΄ πρόσθετου πρωτοκόλλου τῆς Εὐρωπαϊκῆς Σύμβασης Δικαιωμάτων τοῦ Ἀνθρώπου (ΕΣΔΑ), πού ὑπογράφηκε τό 1952 καί τό ὁποῖο προβλέπει ὅτι: “Οὐδείς δύναται νά στερηθῆ τοῦ δικαιώματος ὅπως ἐκπαιδευθῆ. Πᾶν Κράτος ἐν τῇ ἀσκήσει τῶν ἀναλαμβανομένων ὑπ' αὐτοῦ καθηκόντων ἐπί τοῦ πεδίου τῆς μορφώσεως καί τῆς ἐκπαιδεύσεως θά σέβεται τό δικαίωμα τῶν γονέων ὅπως ἐξασφαλίζωσι τήν μόρφωσιν καί ἐκπαίδευσιν ταύτην συμφώνως πρός τάς ἰδίας αὐτῶν θρησκευτικάς καί φιλοσοφικάς πεποιθήσεις”.

Ὅποιος καλόπιστα διαβάζει τό ἄρθρο αὐτό, θά σκέφτεται ὅτι προστατεύει τόν γονέα, ὑπό τήν ἔννοια ὅτι ἀπαγορεύει στό Κράτος νά διδάσκει στό σχολεῖο πράγματα ἀντίθετα μέ τίς πεποιθήσεις τῶν γονέων. Θά ἔπρεπε νά εἶναι ἔτσι τά πράγματα -καί ἴσως αὐτό νά εἶχαν κατά νοῦ τά κράτη τῆς Εὐρώπης, πού ὑπέγραψαν τήν ΕΣΔΑ- δέν εἶναι ὅμως ἀκριβῶς ἔτσι.

Τό 1976 στό Εὐρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων τοῦ Ἀνθρώπου (ΕΔΔΑ, τό ὁποῖο ἀποφαίνεται σέ θέματα ἐνδεχόμενης παραβίασης τῆς ΕΣΔΑ, σύμφωνα μέ τό ἄρ. 32 αὐτῆς) ἐκδικάστηκε ἡ προσφυγή τριῶν οἰκογενειῶν ἀπό τή Δανία (ὑπόθεση Kjeldsen κλπ. κατά Δανίας). Τά παιδιά τῶν οἰκογενειῶν αὐτῶν παρακολουθοῦσαν μαθήματα σεξουαλικῆς διαπαιδαγώγησης σέ δημόσια σχολεῖα τῆς Δανίας (στήν ὁποία λειτουργοῦν ἐπίσης τόσο ἰδιωτικά σχολεῖα ὅσο καί κατ’ οἶκον ἐκπαίδευση -home schooling, ὅπως καί στίς ΗΠΑ-). Ἡ σεξουαλική διαπαιδαγώγηση ἔγινε ὑποχρεωτική στή Δανία ἀπό τό 1970. Τό 1971 οἱ οἰκογένειες ζήτησαν τήν ἐξαίρεση τῶν παιδιῶν τους ἀπό τό μάθημα, αἴτημα πού δέν ἔγινε δεκτό καί ἡ ἀπόρριψη τῆς αἴτησής τους ἔγινε ὁριστικά τό 1973. Τότε οἱ γονεῖς προσέφυγαν στό ΕΔΔΑ ἰσχυριζόμενοι ὅτι τό μάθημα τῆς σεξουαλικῆς διαπαιδαγώγησης ἦταν ἀντίθετο μέ τίς θρησκευτικές τους πεποιθήσεις καί ὅτι τό Κράτος, ἀπορρίπτοντας τήν αἴτησή τους γιά ἐξαίρεση, παραβίασε τό ἄρ. 2 τοῦ 1ου Πρωτοκόλλου τῆς ΕΣΔΑ. Τό Δικαστήριο, ἑρμηνεύοντας τό ἄρθρο, σημειώνει ὅτι ἡ πρόβλεψη περί σεβασμοῦ τῶν πεποιθήσεων τῶν γονέων ἔχει τήν ἔννοια τῆς διαφύλαξης τῆς δυνατότητας τοῦ πλουραλισμοῦ στήν ἐκπαίδευση. Ἐν συνεχείᾳ, ἔκρινε ὅτι τό ἐπίδικο πρόγραμμα σεξουαλικῆς διαπαιδαγώγησης δέν ἀποσκοποῦσε στήν υἱοθέτηση συγκεκριμένης σεξουαλικῆς συμπεριφορᾶς, δέν ὑποκινοῦσε τούς μαθητές σέ υἱοθέτηση πρακτικῶν ἐπιβλαβῶν γιά τήν ὑγεία τους καί δέν ἐπηρέαζε τό δικαίωμα τῶν γονέων νά δώσουν συμβουλές στά παιδιά τους σύμφωνα μέ τίς δικές τους φιλοσοφικές καί θρησκευτικές πεποιθήσεις. Ἡ ἀπόφαση, ἐπίσης, ἀναφέρει ὅτι δέν ἀποκλείεται νά ὑπάρξουν παραβάσεις τῆς γραμμῆς αὐτῆς ἀπό συγκεκριμένους δασκάλους ἤ σχολεῖα, ἀλλά δέν ἀναφέρθηκαν στή δίκη τέτοιες συγκεκριμένες περιπτώσεις. Τέλος, ἔκρινε σημαντικό τό ὅτι, γιά τούς γονεῖς πού ἐπιμένουν ὅτι ἡ σεξουαλική διαπαιδαγώγηση θά ἔχει βλαβερές συνέπειες γιά τά παιδιά τους, ἡ νομοθεσία τῆς Δανίας προβλέπει, ὡς ἐναλλακτικές λύσεις, τή φοίτηση σέ ἰδιωτικά σχολεῖα (πού ἔχουν πολύ χαλαρότερες ὑποχρεώσεις τήρησης τοῦ δημοσίου προγράμματος παιδείας) καί τήν κατ’ οἶκον διδασκαλία (ἀντίστοιχο τοῦ ἀμερικανικοῦ home schooling), ἐφ’ὅσον οἱ γονεῖς πού ἐπιμένουν εἶναι διατεθειμένοι νά προβοῦν στίς ἀνάλογες οἰκονομικές θυσίες.

Μέ τήν ἀπόφαση αὐτή χαράχτηκε μία γραμμή ἑρμηνείας τοῦ ἄρθρου γιά τό σεβασμό τῶν πεποιθήσεων τῶν γονέων ὡς ἑξῆς:

1) Ἡ συμφωνία τῆς κρατικῆς ἐκπαίδευσης μέ τίς πεποιθήσεις τῶν γονέων κρίθηκε ὅτι ἐπιτυγχάνεται μέ τόν “πλουραλισμό” τῶν ἐκπαιδευτικῶν ἀντικειμένων: ὅσο δηλ. πιό πολλές ἀπόψεις ὑπάρχουν στό μάθημα γιά κάποιο θέμα, τόσο λιγότερη θά εἶναι ἡ σύγκρουση μέ τίς πεποιθήσεις τῶν γονέων (θέμα πού ἀνέκυψε στή χώρα μας καί μέ ἀφορμή τό μάθημα τῶν θρησκευτικῶν). Ὁ “πλουραλισμός” ἐν προκειμένῳ, στό μάθημα τῆς σεξουαλικῆς διαπαιδαγώγησης, κρίθηκε ὅτι ὑπάρχει ἐφ’ὅσον δέν προωθοῦνται πρακτικές “συγκεκριμένης σεξουαλικῆς συμπεριφορᾶς”. Πλουραλισμός ὅμως σημαίνει ἰσότιμη προβολή ὅλων τῶν ἀπόψεων πού ἀπαντῶνται στήν κοινωνία γιά κάποιο θέμα. Ἄραγε ἡ ἄποψη τῆς θρησκείας γιά τή σεξουαλική συμπεριφορά, πού χαρακτηρίζει πολλές οἰκογένειες, τυγχάνει ἰσότιμης προβολῆς; Ἄν ὄχι, τότε δέν ὑπάρχει πλουραλισμός...

2) Ἐνῶ ἡ συνθήκη (ΕΣΔΑ) ἐμφανῶς θέτει τό βάρος εὐθύνης γιά τό περιεχόμενο τῶν μαθημάτων στό Κράτος, ἀπαιτώντας τή θετική ἐνέργειά του νά σέβεται τίς πεποιθήσεις τῶν γονέων, ἀντίθετα ἡ ἀπόφαση κρίνει ὅτι τό μάθημα εἶναι ἐντάξει, ἀφοῦ δέν υἱοθετοῦνται “πρακτικές ἐπιβλαβεῖς γιά τήν ὑγεία τῶν μαθητῶν”, ἐφ’’ὅσον δηλ. ἁπλῶς δέν πληροῦται μία ἀρνητική προϋπόθεση, κάτι προφανῶς ἀντίθετο ἀκόμα καί μέ τό γράμμα τοῦ ἄρθρου πού ἑρμηνεύει...

3) Τό δικαστήριο κρίνει ὡς στοιχεῖο σεβασμοῦ τῶν πεποιθήσεων τῶν γονέων τό γεγονός ὅτι ἐκεῖνοι, ὅ,τι καί νά λέει τό μάθημα, δέν ἐμποδίζονται “νά δώσουν στά παιδιά τους συμβουλές σύμφωνα μέ τίς δικές τους φιλοσοφικές καί θρησκευτικές πεποιθήσεις”. Ὅμως αὐτό εἶναι κάτι πού ἰσχύει πάντα, καθώς πάντα ὁ γονέας θά μπορεῖ νά συμβουλεύει τό παιδί του ἀντίθετα μέ ὅ,τι ἔμαθε στό σχολεῖο! Ὁ σεβασμός ὅμως πρέπει νά ὑπάρχει στό σχολεῖο, σύμφωνα μέ τό ἄρθρο. Δέν τεκμαίρεται ἀπό τή στάση τοῦ γονέα στό σπίτι...

4) Ἐφ’ὅσον τά προγράμματα σεξουαλικῆς διαπαιδαγώγησης κρίθηκαν ἀπό τό δικαστήριο γενικῶς κατάλληλα, μέ συνοπτικές διαδικασίες (μέ ἐπίκληση κυρίως τοῦ πλουραλισμοῦ καί τῆς μή βλάβης τῶν μαθητῶν, ὅπως εἴδαμε), γιά νά ἀποδείξει κανείς παράβαση τοῦ ἄρ. 2 δέν ἀρκεῖ πλέον ἁπλῶς νά ἐπικαλεστεῖ τό διδασκόμενο πρόγραμμα, ἀλλά θά πρέπει νά ἐπικαλεστεῖ συγκεκριμένη διδασκαλία ἀπό συγκεκριμένο ἐκπαιδευτικό, ἡ ὁποία δέν ἦταν “πλουραλιστική” καί ἦρθε σέ σύγκρουση μέ τίς πεποιθήσεις τῶν γονέων. Μή ὑπάρχουσας τέτοιας ἐπίκλησης (τήν ὁποία προφανῶς δέν σκέφτηκαν νά κάνουν οἱ προσφεύγοντες γονεῖς), δέν ὑπάρχει ἔννομο συμφέρον στή δίκη...

5) Ἡ ἀπόφαση κρίνει ὅτι, ἀκόμα κι’ ἄν τῆς ξέφυγε κάτι καί οἱ γονεῖς συνεχίζουν νά θεωροῦν ὅτι τό μάθημα εἶναι ἀντίθετο μέ τίς πεποιθήσεις τους, τούς προτείνει ὡς λύση τά... ἰδιωτικά σχολεῖα καί τήν κατ’ οἶκον ἐκπαίδευση, λύσεις ὅμως πού ἀπαιτοῦν θυσίες εἴτε οἰκονομικές (ἡ πρώτη) εἴτε σέ χρόνο (ἡ δεύτερη, ὅπου ἐπιτρέπεται -ὄχι στή χώρα μας-). Ἔτσι ὅμως ἡ ἀπόφαση εἰσάγει ἀπαράδεκτη διάκριση, κατά παράβαση τῆς ἀρχῆς τῆς ἰσότητας, χωρίζοντας τούς πολίτες σέ δυό κατηγορίες: ἐκείνους πού οἱ ἀπόψεις τους δέν θίγονται ἀπό τό μάθημα καί οἱ ὁποῖοι θά μποροῦν ἄνετα νά στέλνουν τό παιδί τους σέ δημόσιο σχολεῖο, καί σ’ ἐκείνους οἱ ὁποῖοι θίγονται ἀπό τό μάθημα καί θά πρέπει νά φροντίσουν νά βροῦν ἰδιωτικό σχολεῖο (καί τέτοιο μάλιστα πού δέν θά διδάσκει τό μάθημα μέ τρόπο ἀντίθετο μέ τίς πεποιθήσεις τους...).

Εἶναι γνωστό βέβαια ὅτι μέ τήν ἐπίκληση τοῦ ἄρ. 2 ἔχει κριθεῖ πολλές φορές ἀπό τό Εὐρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων τοῦ Ἀνθρώπου ὅτι εἶναι ἀπαραίτητο τά Κράτη νά προβλέπουν ἀπαλλαγή ἀπό τό μάθημα τῶν θρησκευτικῶν, ἐπειδή αὐτό, ὡς μή πλουραλιστικό ἐκ φύσεως (ἀφοῦ διδάσκει μόνο μία θρησκεία κατά βάση), θίγει τίς φιλοσοφικές καί θρησκευτικές ἀντιλήψεις τῶν γονέων πού δέν ἀκολουθοῦν τό συγκεκριμένο θρήσκευμα. Οἱ προσφεύγοντες γονεῖς λοιπόν ἰσχυρίστηκαν ἐπικουρικά ὅτι καί οἱ δικές τους θρησκευτικές ἀντιλήψεις θίγονται ἀπό τό μάθημα τῆς σεξουαλικῆς διαπαιδαγώγησης, ἀφοῦ μέ αὐτό διδάσκονται πράγματα ἀντίθετα μέ τά ὅσα προτρέπει ἡ χριστιανική τους θρησκεία, καί γιά τό λόγο αὐτό θά ἔπρεπε καί αὐτοί, γιά λόγους ἰσότητας, νά ἔχουν τό δικαίωμα ἀπαλλαγῆς ἀπό τό μάθημα, ὅπως ἔχουν οἱ ἄθεοι ἀπό τά θρησκευτικά. Ὅμως τό δικαστήριο στήν ἴδια ἀπόφαση ἔκρινε ὅτι τό μάθημα τῶν θρησκευτικῶν διαδίδει δόγματα, ἐνῶ αὐτό τῆς σεξουαλικῆς διαπαιδαγώγησης γνώσεις καί ἑπομένως δέν ὑπάρχει ὁμοιότητα καταστάσεων καί γιά τό λόγο αὐτό τό δικαστήριο ἀπέρριψε τό αἴτημα περί ἀπαλλαγῆς ἀπό τό μάθημα, κρίνοντας ὅτι ἐν προκειμένῳ δέν εἰσάγονται δυσμενεῖς διακρίσεις σέ σχέση μέ τό μάθημα τῶν θρησκευτικῶν.

4. Δυνατότητες παρεμβάσεων στήν ἑλληνική πραγματικότητα

Μέ βάση λοιπόν ὅλα τά παραπάνω, ποιές δυνατότητες παρεμβάσεων ὑπάρχουν στήν ἑλληνική πραγματικότητα, σέ σχέση μέ τήν ἐπιχειρούμενη εἰσαγωγή τοῦ μαθήματος τῆς σεξουαλικῆς διαπαιδαγώγησης, γιά τήν προστασία τῶν οἰκογενειῶν πού θεωροῦν ὅτι θίγονται ἀπό τό περιεχόμενό του;

10η Διαφάνεια

Ὑπάρχει κατ’ἀρχήν ἕνα προηγούμενο στήν Κύπρο, ὅπου τό μάθημα ἔχει εἰσαχθεῖ κανονικά στά σχολεῖα. Τό 2017 ὁμάδα γονέων ἔστειλε ἐπιστολή στό Ὑπουργεῖο Παιδείας τῆς Κύπρου, διαμαρτυρόμενοι γιά τήν εἰσαγωγή τοῦ μαθήματος καί αἰτούμενοι ἐξαίρεση ἀπό τό μάθημα, ἐπειδή ἡ ἀγωγή αὐτή ἦταν ἀντίθετη μέ τίς φιλοσοφικές καί θρησκευτικές τους ἀντιλήψεις. Τό Ὑπουργεῖο Παιδείας ζήτησε τή γνωμάτευση τῆς Ἐπιτρόπου τοῦ Παιδιοῦ στήν Κύπρο, ἡ ὁποία στήν ἐπίσημη γνωμοδότησή της, ἀφοῦ κάνει μνεία κάποιων ἀπό τίς ἀποφάσεις τοῦ ΕΔΔΑ πού εἴδαμε, ἔκρινε ὅτι “οἱ ὑποχρεώσεις τοῦ κράτους ὅπως αὐτές ἀπορρέουν ἀπό τή Σύμβαση γιά τά Δικαιώματα τοῦ Παιδιοῦ [...], ἐπιβάλλουν τή σεξουαλική διαπαιδαγώγηση τῶν παιδιῶν στήν ἐκπαίδευση ὡς ἕνα ἀναφαίρετο δικαίωμά τους, ἀνεξάρτητα ἀπό τή σύμφωνη γνώμη τῶν γονέων τους”. Σέ σχετικό μάλιστα ἄρθρο της ἀναφέρει ὄχι μόνο ὅτι τό μάθημα θά πρέπει νά εἶναι ὑποχρεωτικό, ἀλλά καί ὅτι ἡ ἀπαλλαγή ἀπό αὐτό παραβιάζει τά δικαιώματα τοῦ παιδιοῦ πού ἀπορρέουν ἀπό τή Σύμβαση τοῦ ΟΗΕ, ἐνῶ σέ ἄλλο ἄρθρο ἀσχολήθηκε διεξοδικά μέ τό νά ἀνατρέψει τούς "μύθους" τοῦ ἐπιβλαβοῦς τῆς ὁλιστικῆς σεξουαλικῆς διαπαιδαγώγησης, θεωρώντας ὅτι “τό δικαίωμα τῶν γονιῶν νά διαπαιδαγωγοῦν τά παιδιά τους μέ βάση τά δικά τους πιστεύω καί τίς δικές τους πεποιθήσεις θά πρέπει νά ἐφαρμόζεται σέ συνδυασμό μέ τήν προαγωγή τῶν ὑπόλοιπων δικαιωμάτων τοῦ παιδιοῦ. Ἡ περιεκτική σεξουαλική διαπαιδαγώγηση [...] δέν ἔρχεται σέ σύγκρουση μέ ὁποιαδήποτε θρησκευτική, φιλοσοφική ἤ ἄλλη πεποίθηση τῶν γονέων, ἐφόσον ἡ πεποίθηση αὐτή στηρίζεται στίς πρόνοιες τῶν δικαιωμάτων τοῦ παιδιοῦ”. Ὑπάρχει δηλ. ἐδῶ ἡ θεώρηση ὅτι δέν εἶναι δυνατόν οἱ θρησκευτικές πεποιθήσεις νά εἶναι ἀντίθετες στά δικαιώματα τοῦ παιδιοῦ. Μέ ἄλλα λόγια, οἱ θρησκευτικές πεποιθήσεις ἀποχῆς ἀπό τίς σεξουαλικές σχέσεις ἕως τό γάμο θεωρεῖται ὅτι πρέπει νά ἐφαρμόζονται “σέ συνδυασμό μέ τήν προαγωγή τῶν ὑπόλοιπων δικαιωμάτων τοῦ παιδιοῦ”, πού εἶναι ἡ διάδοση τῶν πρακτικῶν τοῦ προφυλακτικοῦ καί τῆς ἀντισύλληψης. Ἔτσι ὅμως ἔχουμε ἐπέμβαση στόν τρόπο ἄσκησης τοῦ δικαιώματος θρησκευτικῆς ἐλευθερίας, καθώς ἀπαιτεῖται ἀπό τίς οἰκογένειες νά μήν διδάσκουν τά παιδιά τους ὅ,τι τούς ὑπαγορεύει ἡ θρησκεία τους, ἀλλά νά τό συνδυάζουν ὑποχρεωτικά μέ πρακτικές ἀντίθετες μέ αὐτό, καθώς εἶναι φανερό, ὅπως προαναφέραμε, ὅτι οἱ πρακτικές αὐτές ἐνθαρρύνουν τίς σεξουαλικές σχέσεις πρίν τό γάμο, κάτι ὅμως ἀντίθετο μέ τή χριστιανική διδασκαλία. Ἐφ’ὅσον ὅμως τό περιεχόμενο τῆς συγκεκριμένης θρησκευτικῆς διδασκαλίας -δηλ. ἡ ἀποχή ἀπό τίς σεξουαλικές σχέσεις- προφανῶς δέν εἶναι ἀντίθετο μέ τούς κανόνες τῆς δημόσιας τάξης, δέν θά ἔπρεπε νά εἶναι ἐπιτρεπτή ἡ κρατική παρέμβαση στήν ἀγωγή τῶν παιδιῶν κατά τρόπο πού νά θίγει τή θρησκευτική αὐτή πεποίθηση, κατ’ ὀρθή ἐφαρμογή τοῦ ἄρ. 2 τοῦ 1ου Π.Π. τῆς ΕΣΔΑ (ὀρθή ἐφαρμογή βέβαια, πού, δυστυχῶς, ἀκόμα ἀναζητεῖται...).

Ὑπάρχει, ἑπομένως προηγούμενο πού δέν εἶναι καθόλου εὐνοϊκό γιά τό θέμα τῆς ἀπαλλαγῆς ἀπό τό μάθημα. Ὡστόσο τά ἑλληνικά δικαστήρια δέν ἔχουν ἀκόμα ἀσχοληθεῖ μέ τό θέμα. Ὅταν προκύψει τό θέμα, μέ γνώση τῶν παραπάνω δεδομένων καί μέ κάποια λογικά ἐπιχειρήματα, πού θά ἐπιμένουν περισσότερο: α) στήν ἀπόδειξη τοῦ μονομεροῦς καί μή πλουραλιστικοῦ χαρακτήρα τοῦ μαθήματος (ἐφόσον σέ αὐτό δέν θά διδάσκεται ἰσότιμα τό ἐπιστημονικό μοντέλο ἀποχῆς ἀπό τίς σεξουαλικές σχέσεις, πού εἶναι καί σύμφωνο μέ τή χριστιανική διδασκαλία) καί β) στήν ἀπόδειξη τῆς ἀντίθεσης τοῦ περιεχομένου τοῦ μαθήματος μέ τή χριστιανική διδασκαλία μέ βάση συγκεκριμένα στοιχεῖα (καί ὄχι μέ ἀφηρημένους, καταγγελτικοῦ τύπου, ἀφορισμούς), ἴσως μέ αὐτό νά ἔχει κάποια τύχη ἡ διεκδίκηση δικαιώματος ἀπαλλαγῆς ἀπό τό μάθημα, βάσει τῆς ἀκώλυτης ἄσκησης τοῦ συνταγματικά ἀναγνωρισμένου δικαιώματος θρησκευτικῆς ἐλευθερίας.

Παράλληλα, θά πρέπει νά ὑπάρχει καί ἀκριβής γνώση τῆς κατάστασης πού ἀντιμετωπίζουμε, πού ἀκόμα εἶναι στά σπάργανα: ὁ νέος νόμος γιά τήν ἐκπαίδευση (4692/2020) δέν ἀναφέρεται εὐθέως στή σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, ἀλλά σέ “ἐργαστήρια δεξιοτήτων”. Τό περιεχόμενο τῶν ἐργαστηρίων θά ὁρίζεται μέ μία ἁπλή ἀπόφαση Ὑπουργοῦ. Βέβαια στήν αἰτιολογική ἔκθεση τοῦ νόμου ὑπάρχει ἡ ἀναφορά στίς δραστηριότητες, πού κρίθηκε ὅτι πρέπει νά προαχθοῦν στά ἐργαστήρια δεξιοτήτων, μία ἀπό τίς ὁποῖες εἶναι καί ἡ σεξουαλική ἀγωγή, ἡ ὁποία ὄντως περιλήφθηκε στή σχετική ὑπουργική ἀπόφαση γιά τά ἐργαστήρια δεξιοτήτων. Ἡ ἐφαρμογή θά εἶναι πιλοτική. Τό ἑπόμενο σχολικό ἔτος δηλ. θά ὑπάρξει δοκιμαστική ἐφαρμογή σέ ἕνα νηπιαγωγεῖο, ἕνα δημοτικό καί ἕνα γυμνάσιο ἀπό κάθε ἐκπαιδευτική περιφέρεια. Στή συνέχεια, ἐάν ἡ ἐφαρμογή ἀξιολογηθεῖ θετικά, θά προχωρήσει σέ ὅλα τά σχολεῖα.

Βέβαια αὐτά δέν θά πρέπει νά μᾶς ἐφησυχάζουν, καθώς γνωρίζουμε πολύ καλά ὅτι σέ ὅλα τά κράτη ἡ εἰσαγωγή τῆς ΣΔ στήν ἐκπαίδευση ἔγινε τμηματικά: πρῶτα δειλά δειλά, μετά ἔγινε ὑποχρεωτική καί μετά ἔγινε ἀκόμα πιό “προχωρημένο” τό περιεχόμενό της, ὅπως συνέβη πρόσφατα στήν Ἀγγλία, ὅπου ἀπό τό Σεπτέμβριο τοῦ 2020 εἰσάγεται νέο πρόγραμμα ΣΔ, μέ ὑποχρεωτική ἀναφορά σέ θέματα ὁμοφυλοφίλων. Μετά ἀπό ἀντιδράσεις τῶν γονέων, καί μέ τό σκεπτικό ὅτι ἡ πλήρης ἀπαλλαγή ἀπό τό μάθημα δέν εἶναι σύμφωνη μέ τήν ΕΣΔΑ καί τή Σύμβαση τοῦ ΟΗΕ γιά τά δικαιώματα τοῦ παιδιοῦ, προβλέφθηκε τελικά δικαίωμα ἀπαλλαγῆς “σέ ἐξαιρετικές περιπτώσεις” καί ἀφοῦ ὁ Διευθυντής τοῦ σχολείου συζητήσει μέ τόν γονιό καί τό παιδί, τό ὁποῖο, ὡστόσο, ὅταν φτάσει 16 ἐτῶν θά δικαιοῦται νά ἀποφασίσει μόνο του. Εἶναι, λοιπόν, γνωστές οἱ προθέσεις πού ξεκινοῦν ἀπό μία ἤπια εἰσαγωγή τοῦ μαθήματος, ὅπως ἐν προκειμένὡ στή χώρα μας.

Ὡστόσο, τό τί τελικῶς θά γίνει μέ τό θέμα αὐτό καί πόσο θά προχωρήσει, ἐξαρτᾶται ἀπό τήν κουλτούρα πού ἔχει διαμορφωθεῖ σέ κάθε χώρα. Σέ χῶρες π.χ. ὅπως ἡ Ρωσία καί ἡ Πολωνία εἶναι ἀπό πολύ περιορισμένη ἕως μηδαμινή ἡ εἰσαγωγή τοῦ μαθήματος, καθώς οὔτε βούληση τοῦ νομοθέτη ὑπάρχει πρός τοῦτο, οὔτε καί κοινωνικές πιέσεις. Οἱ χῶρες βέβαια αὐτές θεωροῦνται “τό μαῦρο πρόβατο” ἀπό τά συστημικά ΜΜΕ. Ἀποτελοῦν ὅμως ἀπόδειξη γιά τό ὅτι δέν ὑπάρχει κανενός τύπου δέσμευση καί φυσικά καμία κύρωση δέν μπορεῖ νά ἐπιβληθεῖ στίς χῶρες πού δέν υἱοθετοῦν τίς εὐρωπαϊκές καί διεθνεῖς συστάσεις γιά ὑποχρεωτική εἰσαγωγή τοῦ μαθήματος στήν ἐκπαίδευση (στό βαθμό πού αὐτές ὑπάρχουν). Στίς περισσότερες βέβαια εὐρωπαϊκές χῶρες τό μάθημα ἔχει εἰσαχθεῖ ὑποχρεωτικά στήν ἐκπαίδευση. Ὡστόσο ἡ κοινωνική πίεση εἶναι ἀποφασιστικός παράγοντας γιά τίς ἐξελίξεις πού ἀκολουθοῦνται σέ κάθε χώρα καί γιά τό περιεχόμενο τοῦ μαθήματος.

11η Διαφάνεια

Στή σχετική ἔρευνα τῆς Planned Parenthood γιά τή σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στήν Εὐρώπη ὑπάρχει εἰδική ἀναφορά (σελ. 25) γιά τήν ἀντίσταση τῆς κοινωνίας (“resistance in society”) στά προγράμματα ὁλιστικῆς ΣΔ ἀνά κράτος, κάτι πού σημαίνει ὅτι αὐτή λαμβάνεται ὑπόψη. Μόνο σέ 5 ἀπό τίς 25 χῶρες τῆς ἔρευνας σημειώνεται ὅτι δέν ὑπῆρξαν κοινωνικές ἀντιδράσεις. Τό γεγονός ὅτι στή χώρα μας ὑπῆρξε ἔντονη συμμετοχή στή σχετική ἠλεκτρονική διαβούλευση, μέ πολλά σχόλια κατά τῆς εἰσαγωγῆς τοῦ μαθήματος, εἶναι καταρχήν θετικό καί ἐνδεχομένως νά ὁδηγήσει σέ μία χαλαρή εἰσαγωγή του στήν ἀρχή, μέχρι οἱ φωνές διαμαρτυρίες νά κοπάσουν... Ἄρα θά πρέπει νά μήν κοπάσουν οἱ φωνές διαμαρτυρίας, ὥστε νά μήν δοθεῖ τό μήνυμα ὅτι ἡ κοινωνία χαλαρώνει καί εἶναι “ἕτοιμη” νά δεχθεῖ ἀλλαγές, ὅπως λέγεται κάτι τέτοιο γιά ἄλλα παρόμοια νομοθετήματα πού θέλει νά εἰσαγάγει ἡ πολιτεία, ὅπως τήν υἱοθεσία ἀπό ὁμόφυλα ζευγάρια καί τόν ὁμόφυλο γάμο.

12η Διαφάνεια

Γι’ αὐτό τό πιό σημαντικό εἶναι ἡ ἀφύπνιση τῆς κοινωνίας. Οἱ γονεῖς πρέπει νά ἐνημερωθοῦν γιά τό τί πραγματικά σημαίνει ἡ ὁλιστική σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, νά μήν ἀντιμετωπίζουν ἐλαφρά τῇ καρδίᾳ τό καίριο αὐτό θέμα καί νά μήν “βαριοῦνται” νά ὑψώσουν φωνή διαμαρτυρίας κάθε φορά πού ὑποπτεύονται ὅτι παρέχεται στά παιδιά τους ἕνα εἶδος σεξουαλικῆς διαπαιδαγώγησης ἀντίθετο μέ τά πιστεύω τους καί χωρίς τή συναίνεσή τους. Δυστυχῶς αὐτό ἔχει συμβεῖ πολλές φορές στό παρελθόν καί ἐξακολουθεῖ νά συμβαίνει: εἶναι γνωστά τά προγράμματα φορέων σέ κάθε βαθμίδα ἐκπαίδευσης μέ ὀνομασίες ὅπως “ἀγωγή ὑγείας” ἤ “πρόληψη σεξουαλικῶς μεταδιδόμενων νοσημάτων”. Τό πρῶτο βέβαια μπορεῖ νά ἀφορᾶ καί ἄλλα πράγματα, ὅμως χρησιμοποιεῖται συχνά ὡς ὑποκατάστατο τῆς σεξουαλικῆς διαπαιδαγώγησης (τό δεύτερο βέβαια εἶναι εὐθέως σεξουαλική διαπαιδαγώγηση). Τά προγράμματα αὐτά ἀντιμετωπίζονται ἀπό τούς γονεῖς χωρίς καμία ὑποψία (ἀκόμα καί ἀπό θρησκευόμενους γονεῖς) καί πολλές φορές μάλιστα δέν ζητεῖται κἄν ἡ συναίνεσή τους, παρά συγκεντρώνονται τά παιδιά στό ἀμφιθέατρο τοῦ σχολείου γιά μία “ἐνημέρωση” (κάτι πού τά χαροποιεῖ μάλιστα, ἀφοῦ θά χάσουν καί μάθημα...). Θά πρέπει οἱ γονεῖς νά γνωρίζουν ὅτι ἡ εἴσοδος ἐξωσχολικῶν στήν τάξη καί τά προγράμματα τρίτων φορέων ἀπαιτοῦν κατ’ἀρχήν ἐκ τοῦ Νόμου ὑποχρεωτικά τήν ἔγκριση τοῦ Ὑπουργείου Παιδείας (κάτι πού βέβαια δέν ἀποτελεῖ ἰδιαίτερο πρόβλημα...), ἡ ὁποία θά πρέπει νά ἐπιδεικνύεται στόν κάθε ἐνδιαφερόμενο. Ἐπίσης, ἀπαιτοῦν ὑποχρεωτικά τήν ἔγγραφη γονική συναίνεση (κάτι πού ἀπαιτεῖται καί γιά ἄλλες διαδικασίες, πού δέν γνωρίζουν οἱ γονεῖς, ὅπως ἡ προβολή ταινιῶν -ὁλοκλήρων, ὄχι ἀποσπασμάτων στό μάθημα-). Ἐφ’ὅσον ὁ γονέας παρατηρήσει ὅτι ὑλοποιεῖται τέτοιο πρόγραμμα χωρίς νά ζητηθεῖ ἡ συναίνεσή του, θά πρέπει νά διαμαρτυρηθεῖ στή Διεύθυνση τοῦ σχολείου καί, σέ περίπτωση πού δέν εἰσακουστεῖ, μπορεῖ νά ὑποβάλει ἀναφορά στή Διεύθυνση Ἐκπαίδευσης (κι ὅλα αὐτά μάλιστα ἠλεκτρονικά). Καί αὐτό δέν γίνεται γιά λόγους τυπολατρείας: δέν εἶναι δυνατό νά ἀπαιτεῖται καί νά ἐφαρμόζεται εὐλαβικά ἡ γονική συναίνεση σέ πολύ πιό ἀσήμαντα θέματα (ὅπως γιά τή συμμετοχή τῶν μαθητῶν σέ περιβαλλοντικά προγράμματα μέ τούς καθηγητές τους ἐκτός σχολικοῦ ὡραρίου) καί νά μήν ἐφαρμόζεται σέ θέματα σεξουαλικῆς διαπαιδαγώγησης. Δέν εἶναι δυνατό νά μπαίνει στήν τάξη κάποιος τρίτος, μή ἐκπαιδευτικός, πού θά μιλήσει στά παιδιά γιά θέματα πού ἀγνοοῦν οἱ γονεῖς τους, χωρίς πιθανῶς νά ἔχει πάρει ἄδεια ἀπό τό Ὑπουργεῖο ἤ τή Διεύθυνση Ἐκπαίδευσης καί χωρίς νά εἶναι ἐνήμεροι οἱ γονεῖς πρός τοῦτο (δέν ἐννοοῦμε μία ἁπλή ὀλιγόλεπτη ἐνημέρωση γιά ἕνα γεγονός, πού ἐνδεχομένως μέ μία ἄδεια ἀπό τή Διεύθυνση τοῦ σχολείου νά καλύπτεται, ἀλλά ὁλοκληρωμένη ἐπίσκεψη καί ἀντικατάσταση τῆς ὥρας τοῦ σχολικοῦ μαθήματος).

Καί μέ αὐτό τό μήνυμα θά τελειώσουμε: συνεχής ἐπαγρύπνηση, ὄχι ἀβελτηρία καί ὠχαδελφισμός σέ τέτοια θέματα καί, ἐπίσης, ἄς μή φοβοῦνται οἱ γονεῖς, ἄν εἶναι οἱ μόνοι ἀπό τό σχολεῖο πού διαμαρτύρονται καί κανένας ἄλλος ἀπό τούς ὑπόλοιπους. Ὅποιος ἔχει τό δίκιο μέ τό μέρος του, δέν χρειάζεται κανέναν ἄλλο σύμμαχο. Ἄν μάλιστα τό δίκιο ἔχει νά κάνει μέ τά βαθύτερα θρησκευτικά πιστεύω τῶν γονέων, πολύ περισσότερο δέν χρειάζεται κανένας φόβος ἤ δισταγμός, ἀφοῦ ὁ ἴδιος ὁ Χριστός μας ἔχει πεῖ “εἰ ὁ Θεός μεθ’ ἡμῶν, οὐδείς καθ’ ἡμῶν”.

Εὐχαριστῶ.

ΔΕΙΤΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ ΤΗΣ ΕΙΣΗΓΗΣΗΣ ΕΔΩ