Ἡ Βρετανία «κόβει» τήν ὁμοιοπαθητική !

Τό Ἐθνικό Σύστημα Ὑγείας τῆς Βρετανίας (NHS) καταργεῖ τίς ὁμοιοπαθητικές θεραπεῖες καί τή συνταγογράφηση τῶν σκευασμάτων τους. Οἱ λόγοι ἀφοροῦν τή χαμηλή ἀποτελεσματικότητά τους, τή δυσανάλογη σχέση κόστους - ἀποτελεσματικότητας καί τήν προσπάθεια νά ἐξοικονομηθοῦν γιά τή δημόσια ὑγεία περί τά 190 ἑκατ. λίρες τόν χρόνο. Τελικά, ὑπάρχουν ἐπιστημονικές ἀποδείξεις γιά τήν ὁμοιοπαθητική;

Σύμφωνα μέ πρόσφατα στοιχεῖα, οἱ συνταγές γιά ὁμοιοπαθητικές θεραπεῖες κόστισαν στό βρετανικό ἐθνικό σύστημα ὑγείας 92.412 λίρες (τό 2016) καί τουλάχιστον 578.000 λίρες τά τελευταῖα πέντε χρόνια.

Ὅπως δήλωσε ὁ ἐπικεφαλῆς τοῦ NHS, Σάιμον Στίβενς, ἡ ὁμοιοπαθητική «στήν καλύτερη περίπτωση εἶναι placebo καί κατάχρηση τῶν περιορισμένων πόρων τοῦ Ἐθνικοῦ Συστήματος Ὑγείας».

Ἐκτός τῶν ὁμοιοπαθητικῶν, τό σχέδιο τοῦ NHS ἀφορᾶ ἐπίσης τήν κατάργηση τῆς συνταγογράφησης 17 σκευασμάτων, μεταξύ τῶν ὁποίων φυτικά φάρμακα καί ταξιδιωτικά ἐμβόλια, γιά τούς ἴδιους ἀκριβῶς λόγους -τή χαμηλή, κλινικά ἀποδεδειγμένη, ἀποτελεσματικότητα σέ σχέση μέ τό κόστος.

Τό ζήτημα τῆς κρατικῆς χρηματοδότησης γιά τά ὁμοιοπαθητικά φάρμακα δέν εἶναι καινούργιο. Τόσο ἡ Βρετανική Ἰατρική Ἑταιρεία ὅσο καί ἡ Ἐπιτροπή Ἐπιστήμης καί Τεχνολογίας τῆς Βουλῆς τῶν Κοινοτήτων ἔχουν ζητήσει νά τερματιστεῖ ἡ συνταγογράφηση τούς στό NHS, ἐπισημαίνοντας ὅτι πρόκειται ἁπλά γιά εἰκονικά φάρμακα.

«Ἡ ὁμοιοπαθητική στηρίζεται σέ ἀβάσιμες παραδοχές καί οἱ πιό ἀξιόπιστες ἀποδείξεις τό μόνο πού δείχνουν εἶναι ὅτι πρόκειται γιά φαινόμενο placebo. Ἐάν χρησιμοποιηθεῖ ὡς ἐναλλακτική σέ ἀποτελεσματικές θεραπεῖες μπορεῖ νά προκαλέσει σοβαρή βλάβη», δήλωσε ὁ Edzard Ernst, ἐπίκουρος Καθηγητής Συμπληρωματικῆς Ἰατρικῆς στό Πανεπιστήμιο τοῦ Ἔξετερ. «Ὡς ἐκ τούτου, εἶναι καιρός ὁ NHS νά σταματήσει νά τή χρηματοδοτεῖ καί ἀντ' αὐτοῦ νά χρησιμοποιεῖ τούς περιορισμένους πόρους γιά θεραπεῖες πού βασίζονται σέ ἔγκυρα ἐπιστημονικά δεδομένα».

Ἡ Βρετανική Ὁμοιοπαθητική Ἑταιρεία φυσικά διαφωνεῖ. Ἡ ἐπικεφαλῆς τῆς Ἑταιρείας, Κρίσταλ Σάμνερ, δήλωσε ὅτι τό σχέδιο τοῦ NHS εἶναι «κακό γιά τόν ἤδη δοκιμαζόμενο προϋπολογισμό καί γιά τούς ἀσθενεῖς» σημειώνοντας ὅτι, δέν θά ἀποδώσει οἰκονομικά, καθώς οἱ ἀσθενεῖς θά συνταγογραφοῦν ἀντί τῶν ὁμοιοπαθητικῶν τά συμβατικά φάρμακα πού εἶναι ἀκριβότερα.

Ἀλλά, τί συμβαίνει μέ τήν ὁμοιοπαθητική;

Ὅπως γράφει ὁ Guardian, τά εὐρήματα πρόσφατης ἔρευνας στήν Αὐστραλία προστίθενται σέ μία σειρά μελετῶν σύμφωνα μέ τίς ὁποῖες τά «ὀφέλη» τῆς ὁμοιοπαθητικῆς δέν μποροῦν νά ἀποδειχθοῦν.

Ἡ ὁμοιοπαθητική ἐπινοήθηκε τόν 18ο αἰώνα ἀπό ἕνα Γερμανό γιατρό, τόν Σάμουελ Χάνεμαν, ὁ ὁποῖος ἀμφισβητώντας μεθόδους τῆς ἐποχῆς ὅπως ἡ ἀφαίμαξη, ἄρχισε νά ἀναζητᾶ ἐναλλακτικές. Ὁ Χάνεμαν πειραματίστηκε μέ τόν φλοιό τῆς κιγχόνης, τοῦ φυτοῦ πού ἔδωσε τό θαυματουργό κινίνο.

Τό ἐκχύλισμα τοῦ φυτοῦ ἀπό τό Περού δινόταν ὡς φάρμακο γιά τήν ἐλονοσία, ὅμως ἡ λειτουργία του παρέμενε μυστήριο. Ὁ Χάνεμαν, ὑγιής καί σέ φόρμα, ἔφαγε τόν φλοιό καί ἀνέβασε ἀμέσως πυρετό, ὑποστηρίζοντας ὡστόσο, ὅτι αὐτό πού τοῦ προκάλεσε τόν πυρετό… θά θεραπεύσει τόν πυρετό. Αὐτό ἔγινε καί τό δόγμα του. Βασιζόμενος σέ αὐτή τή μία καί μόνη ἐμπειρία, ὁ Χάνεμαν ἔθεσε τά θεμέλια τῆς ἐναλλακτικῆς μεθόδου πού ὀνόμασε ὁμοιοπαθητική.

Ἡ φύση εἶναι ἡ μεγαλύτερη δεξαμενή φαρμάκων καί ἡ κιγχόνη θά ἐρχόταν σύντομα νά προστεθεῖ σέ αὐτήν. Οἱ ἐπιστήμονες κατέληξαν ὅτι ἀνεξαρτήτως τοῦ τί μπορεῖ νά προκαλέσει ἡ κατάποση τοῦ φλοιοῦ τῆς κιγχόνης, τό συστατικό της κινίνης εἶναι πού θεραπεύει τήν ἐλονοσία. Ἀπό τήν πλευρά του, ὁ Χάνεμαν ἐπέμεινε στίς ἀπόψεις του. Ἡ δημοτικότητα τῆς ὁμοιοπαθητικῆς ἐκτοξεύθηκε στίς ἀρχές τοῦ 19ου αἰώνα, ὅταν ἄνοιξε τό πρῶτο νοσοκομεῖο ὁμοιοπαθητικῆς τό 1832.

Στήν ὁμοιοπαθητική οἱ μελέτες -ἐπιστημονικές καί μή ἐπιστημονικές- ἀφθονοῦν. Ὡστόσο, πειστικές ἀποδείξεις δέν ὑπάρχουν (ὅπως, γιά παράδειγμα ὅτι, οἱ μεγάλες ἀραιώσεις τῶν οὐσιῶν παρέχουν φαρμακευτικά ἀποτελέσματα).

Αὐτό πού ὄντως δείχνουν οἱ μελέτες εἶναι ὅτι τά ὁμοιοπαθητικά παρασκευάσματα καί μία καλή συζήτηση ἀπό κάποιον πού ἀσχολεῖται μέ τούς ἀσθενεῖς του, μποροῦν νά προκαλέσουν ἀνταπόκριση σέ εἰκονικό φάρμακο τό ὁποῖο κάνει ὁρισμένους ἀνθρώπους νά αἰσθάνονται καλύτερα.

Οἱ μεμονωμένες μελέτες σπανίως λαμβάνονται ὑπόψιν στήν ἰατρική. Χρειάζεται νά ἐπαναληφθοῦν ξανά καί ξανά προκειμένου νά θεωρηθοῦν ἀξιόπιστες. Μέ σημεῖο αἰχμῆς τή βασική αὐτή ἀρχή, ἡ ἀνεξάρτητη, μή κερδοσκοπική, μή κυβερνητική ὀργάνωση, Cochrane, τό δίκτυο ἐρευνητῶν πού δραστηριοποιεῖται σέ 130 χῶρες, καί ἀξιολογεῖ τίς ἐπιστημονικές ἰατρικές δημοσιεύσεις, διενεργεῖ σειρά μελετῶν γιά τήν ὁμοιοπαθητική, ἤδη ἀπό τό 2008.

Οἱ ἔρευνες ἔδειξαν ὅτι δέν ὑπάρχουν σοβαρές ἀποδείξεις πώς ἡ ὁμοιοπαθητική βοηθᾶ τή γρίπη, τό χρόνιο ἄσθμα, τήν ἄνοια ἤ τό σύνδρομο εὐερέθιστου ἐντέρου.

Μόλις κάποιες νύξεις, ὑπόνοιες ὅτι, πιθανῶς βοηθᾶ τίς δερματικές ἀντιδράσεις πού προκαλοῦνται ὡς παρενέργεια ἀπό τήν ἀκτινοθεραπεία καί τή χημειοθεραπεία στίς ὁποῖες ὑποβάλλονται οἱ καρκινοπαθεῖς, ὑπογραμμίζοντας ὡστόσο, ὅτι οἱ δοκιμές πρέπει νά ἐπαναληφθοῦν προκειμένου νά ἐπιβεβαιωθεῖ τό ὅποιο ὄφελος.

Τό 2010, ἡ Ἐπιτροπή Ἐπιστήμης καί Τεχνολογίας τῆς Βουλῆς τῶν Κοινοτήτων ἔδωσε στή δημοσιότητα ἔκθεση γιά τήν ὁμοιοπαθητική, σύμφωνα μέ τήν ὁποία οἱ ἀποδείξεις ὅτι τά ὁμοιοπαθητικά παρασκευάσματα ἔχουν τό ἀποτέλεσμα τῶν placebo εἶναι συντριπτικές.

Ἀναφερόμενη δέ στό γεγονός ὅτι, ἡ ὁμοιοπαθητική χρηματοδοτεῖται ἀπό τά χρήματα τῶν φορολογουμένων πολιτῶν μέσω τοῦ Ἐθνικοῦ Συστήματος Ὑγείας, ἡ ἔκθεση καλοῦσε τήν κυβέρνηση νά σταματήσει τή συνταγογράφηση τῶν ὁμοιοπαθητικῶν παρασκευασμάτων.

Τά χάπια ζάχαρης καί ἄλλα ὁμοιοπαθητικά σκευάσματα περιέχουν τόσο λίγα συστατικά ὥστε οἱ παρενέργειες εἶναι ἐλάχιστες.

Ἀλλά ἡ ὁμοιοπαθητική δέν στερεῖται ἐπικινδυνότητας.

Τό 2012, ὁ Βρετανός γιατρός καί ἐρευνητής Edzard Ernst, ἕνας ἄνθρωπος πού ἔχει ἀσκήσει δριμεία κριτική στά ἐναλλακτικά φάρμακα, δημοσίευσε μία ἀνασκόπηση τῶν ἐπιβλαβῶν συνεπειῶν πού προκύπτουν ἀπό τή χρήση ὁμοιοπαθητικῶν παρασκευασμάτων. Ἡ μελέτη διαπίστωσε ὅτι 1.159 ἀσθενεῖς ἀντιμετώπισαν προβλήματα. Τέσσερις πέθαναν. Συχνά μάλιστα, ἡ λήψη ὁμοιοπαθητικῶν καθυστέρησε τή θεραπεία τους μέ ἀποτελεσματικά φάρμακα ἤ τή ματαίωσε ἐντελῶς.

Στό βιβλίο του μέ τίτλο «Trick or Treatment», τό ὁποῖο συνυπογράφει μέ τόν ἐπιστημονικό συνεργάτη - συγγραφέα Simon Singh, ὁ Ernst ἀφηγεῖται τήν περίπτωση μίας ὁμοιοπαθητικοῦ πού σέ συνεργασία μέ τήν ἐρευνητική της ὁμάδα προσπαθοῦσε νά θεραπεύσει τόν ἑαυτό της ἀπό τόν καρκίνο μέ τήν ὁμοιοπαθητική. Ἡ γυναίκα πέθανε, κατά τόν Ernst, ἐπειδή δέν ἔλαβε ἐγκαίρως τήν κατάλληλη θεραπεία.

Ἡ τελευταία μεγάλη ἔκθεση γιά τήν ὁμοιοπαθητική δημοσιεύεται ἀπό τό Ἐθνικό Συμβούλιο Ὑγείας καί Ἰατρικῆς Ἔρευνας τῆς Αὐστραλίας.

Μετά ἀπό ἐκτεταμένη μελέτη, διαπιστώθηκε ὅτι «δέν ὑπάρχουν περιπτώσεις μέ ἀξιόπιστες ἀποδείξεις ὅτι ἡ ὁμοιοπαθητική εἶναι ἀποτελεσματική».

Ἐπιπλέον, ἡ ὁμοιοπαθητική δέν πρέπει νά χρησιμοποιεῖται γιά τή θεραπεία χρόνιων καί σοβαρῶν παθήσεων ἤ, παθήσεων πού ἐνδέχεται νά ἐξελιχθοῦν σέ σοβαρές καί χρόνιες καί προειδοποίησε ὅτι τά ἄτομα πού ἔχουν κάνει χρήση τῶν παρασκευασμάτων αὐτῶν μπορεῖ νά ἔχουν θέσει σέ κίνδυνο τήν ὑγεία τους, ἀπορρίπτοντας ἤ καθυστερώντας τή χρήση ἀποτελεσματικῶν φαρμάκων.