Ὁ Ἅγιος Ἰσαάκ ὁ Σύρος καί ἡ «ἀγχόνη» τῆς ψευδωνύμου γνώσεως

Πρωτοπρεσβυτέρου π. Ἰωάννου Φωτοπούλου,
ἐφημερίου Ἱ.Ν.Ἁγίας Παρασκευῆς 

(μέ ἀφορμή τή νέα μετάφραση τῶν ἀσκητικῶν ἔργων τοῦ Ἀββᾶ Ἰσαάκ ἀπό τίς Ἐκδόσεις «Ἐν πλῷ»).

Ἡ γέννησις τοῦ Χριστοῦ, «ἀνέτειλε τῷ κόσμῳ τό φῶς τό τῆς γνώσεως».  Ὁ σαρκωθείς Λόγος μᾶς πῆρε ἀπό τό σκότος τῆς ἀγνωσίας καί τῆς ἁμαρτίας καί μᾶς δίδαξε νἀ Τόν προσκυνοῦμε ὡς ὄντα Ἥλιον τῆς δικαιοσύνης.  Ὁ ἅγιος Ἰσαάκ ὁ Σύρος μᾶς διδάσκει :

Γιά χιλιάδες χρόνια κυριαρχοῦσε στόν κόσμο ἡ κοσμική γνώση, «οἱ τρόποι τῆς γνώσεως» καί ὁ ἄνθρωπος δέν μποροῦσε νά σηκώσει καθόλου τό κεφάλι του ἀπό τήν γῆ καί νά αἰσθανθεῖ τήν ἰσχύ τοῦ Κτίστου του. Κι αὐτό  ἕως ὅτου ἀνέτειλε ἡ πίστη μας καί μᾶς ἐλευθέρωσε ἀπό «τό σκότος τῆς γήινης ἐργασίας», τίς μάταιες ἰδέες καί ἐνασχολήσεις(Τοῦ ΟΣΙΟΥ ΠΑΤΡΟΣ ΗΜΩΝ ΙΣΑΑΚ ΤΟΥ ΣΎΡΟΥ, Τά εὑρεθέντα ἀσκητικά, Ἐκδόσεις Β. Ρηγοπούλου σ. 252).    

Πρόκειται γιά τήν πίστη «τήν ἐκ τοῦ φωτός τῆς χάριτος ἀνατέλλουσαν τῇ ψυχῇ» (σ. 261). Αὐτή ἡ πίστη συνίσταται στό καθαρό καί ἁπλό φρόνημα, εἶναι «ἔννοια νηπιώδης καί καρδία ἁπλῆ»(251). Αὐτή ὁδηγεῖ τόν ἄνθρωπο στήν ἀληθινή, τήν πνευματική γνώση πού στήν  οὐσία εἶναι αἴσθηση τῆς ἀθανάτου ζωῆς. Εἶναι ὁ βασιλιᾶς ὅλων τῶν ἐπιθυμιῶν. Ὅποια καρδιά δεχθεῖ αὐτή τή γλυκύτητα τῆς γνώσεως τοῦ Θεοῦ, κάθε ἄλλη γήινη γλυκύτητα τῆς εἶναι περιττή(σ. 164). Ἡ γνώση αὐτή «εἶναι νίκη ἐπί τῆς θνητότητος, σύνδεση τῆς ἐδῶ ζωῆς μετά τῆς ἀθανάτου, ἕνωσις τοῦ ἀνθρώπου μετά τοῦ Θεοῦ» (ἅγιος Ἰουστῖνος Πόποβιτς).  Γιά τήν ἀπόκτησή της εἶναι ἀπαραίτητο ὡς ἀρραβώνας τό ἅγιο βάπτισμα, ἀλλά πρέπει νά ἀκολουθεῖ ἡ πνευματική ἐργασία καί πρό πάντων ἡ μετάνοια(σ.65).

Ἀντίθετη στήν ἁπλότητα τῆς πίστεως καί τῆς πνευματικῆς γνώσεως εἶναι ἡ «ψυχική», ἡ σαρκική γνώση. Πῶς ὁρίζεται; «Ὁρισμός αὐτῆς τῆς γνώσεως εἶναι ὅτι χωρίς ἐξέταση καί ἔρευνα δέν ἔχει ἐξουσία νά κάνει ὁτιδήποτε, ἀλλά ἐξετάζει ἄν εἶναι δυνατόν νά γίνει αὐτό πού ἐπιθυμεῖ καί θέλει(251). Ἡ «ψυχική» γνώση μοιάζει μέ «ἀγχόνη» καί ἄν πιαστεῖ κάποιος ἀπ΄αὐτήν εὐκολότερο εἶναι νά λυθεῖ ἀπό σιδερένια δεσμά παρά ἀπ΄ αὐτήν(σ. 71). Παρά ταῦτα, ἄν κάποιοι θέλουν νά προσεγγίσουν τήν πνευματική γνώση πρέπει νά ἀπαρνηθοῦν τήν ψυχική γνώση,  κάθε περίπλοκη λεπτολογία  καί ὅλη τήν πολύπλοκη μέθοδο τῆς σαρκικῆς γνώσεως καί νά ἑδραιωθοῦν στό «νήπιο φρόνημα». Ἀλλά καί πάλι χρειάζεται πολύς ἀγώνας γιά νά ἀπομακρυνθοῦν ἀπό τή  συνήθεια τῆς ψυχικῆς γνώσεως, ἀπό τίς «ἔννοιές» της καί τούς «πολλούς λογισμούς» της καί νά φθάσουν σέ «μίαν ἁπλότητα τῆς καθαρότητος»  πού εἶναι ἡ προϋπόθεση γιά νά αἰσθανθοῦν τήν πνευματική γνώση (σ. 69-70).

Ὥστε εἶναι μεγάλο τό ἀγώνισμα γιά νά γνωρίσει κάποιος ἀληθινά τόν Θεό καί νά ἑνωθεῖ μαζί Του.  Δύσκολο νά ἀπαρνηθοῦμε τούς ἀμέτρητους καί πολύπλοκους λογισμούς μας, τήν χαμερπῆ λογική μας πού δεσμεύει τήν ψυχή μας καί δέν μᾶς ἀφήνει, ὅπως λέει ὁ ἅγιος Ἰσαάκ, νά σηκώσουμε τό κεφάλι μας καί νά δοῦμε τή δύναμη τοῦ Κτίστου μας.  Μέσα στήν ἀδυναμία μας πάντως, ἔχουμε τούς Ἁγίους μας, ὅπως τόν ἅγιο Ἰσαάκ, νά μᾶς ὁδηγοῦν, μέ τόν λόγο τους τόν αὐθεντικό μέ τίς Χριστο-ἐμπειρίες τους πρός τήν ἀληθινή ὁδό τῆς θεογνωσίας.  Ἀκόμη κι ἄν τίποτε πνευματικό δέν καταφέρνουμε, οἱ Ἅγιοί μας παραμένουν ἀσφαλεῖς ὁδοδεῖκτες πρός τήν ἐν Χριστῷ ζωή,  μᾶς ἐνθαρρύνουν,  ζεσταίνουν τήν προαίρεσή μας καί ἀναπτερώνουν τήν ἐλπίδα μας «γιά νά βάλουμε ἀρχή». Καί ἀλλοίμονο ἄν ἡ κοσμική μας γνώση, μέ τήν «ἐξέταση» τήν «ἔρευνά» της καἰ τήν «πολύπλοκον μέθοδόν» της  φθείρει τήν ἐμπιστοσύνη μας πρός τούς Ἁγίους.

Δυστυχῶς αὐτό συμβαίνει τά τελευταῖα χρόνια μέ τήν μανιώδη προσπάθεια νά ἀποδειχθεῖ α) ὅτι ὁ ἅγιος Ἰσαάκ ὁ Σύρος δέν εἶναι ὀρθόδοξος, ἀλλά νεστοριανός. β)  ὅτι κάποια ἀπό τά συγγράμματά του δέν τοῦ ἀνήκουν ἀλλά ἀνήκουν σέ νεστοριανούς καί μονοφυσίτες καί γ) ὅτι μιά ἀπαίσια συλλογή νεστοριανῶν ψευδεπιγράφων κειμένων εἶναι δικά του ἔργα!

Ὅλες βέβαια αὐτές οἱ ἰδέες διαχέονται πρός κάθε κατεύθυνση γιατί δῆθεν τίς ἀπέδειξαν οἱ «ἔρευνες» τῶν ἀβαπτίστων προτεσταντῶν, οἱ ὁποῖοι δεμένοι στήν «ἀγχόνη» τῆς ψευδωνύμου γνώσεως  κατατρώγονται μέ ζητήματα πού δέν μποροῦν οὔτε κἄν νά τά προσεγγίσουν, ἀφοῦ στεροῦνται τήν βασική προϋπόθεση, τόν «ἀρραβῶνα» τοῦ Ἁγίου Βαπτίσματος.  Καλά, αὐτοί. Ὅμως στήν παγίδα τους ἔχουν πέσει καί οἱ ὀρθόδοξοι πού άκολουθοῦν ὅ, τι πεῖ ἡ ἐπιστήμη!  Καθηγητές, ἐπίσκοποι, λόγιοι, θεολόγοι, ἀμπελοφιλοσοφοῦντες βάλλουν κατά τοῦ Ἁγίου Ἰσαάκ καί τόν διαβάλλουν.

Τό τελευταῖο χτύπημα δίνει τό βιβλίο «Λόγοι ἀσκητικοί Ἰσαάκ τοῦ Σύρου» τῶν ἐκδόσεων Ἐν πλῷ. Πρόκειται γιά  μετάφραση –«μεταγραφή στά Νεοελληνικά»- τῶν λόγων τοῦ ἁγίου Ἰσαάκ.  Οἱ μεταφραστές χρησιμοποίησαν τό πρωτότυπο ἑλληνικό κείμενο, ὅπως τό ἐπεξεργάστηκε ὁ Μάρκελλος Πιράρ στό ἔργο του «Ἀββᾶ Ἰσαάκ τοῦ Σύρου Λόγοι Ἀσκητικοί, Ἔκδοσις  Ἱερά Μονή Ἰβήρων 2012» πού ἀποτελεῖ κριτική ἔκδοση τῶν ἔργων τοῦ ἁγίου. Εἶναι πράγματι ζητούμενο μιά καλή καί ἀξιόπιστη μετάφραση τῶν λόγων τοῦ πρυτάνεως τῶν ἡσυχαστῶν καί προσφιλοῦς στούς Ὀρθοδόξους Ἀββᾶ Ἰσαάκ καί φαίνεται ὅτι οἱ δύο μεταφραστές ἐργάστηκαν φιλότιμα πρός αὐτή τήν κατεύθυνση. Πάντως προσωπικά μέ ξένισε καί μέ προβλημάτισε ἡ μετάφραση κάποιας φράσεως τοῦ ἀρχαιοελληνικοῦ πρωτοτύπου. Τό κείμενο ἀναφέρει: «οὐδέποτε καταλαμβάνεται ἡ πίστις, ἡ παρέχουσα πληροφορίαν τῆς ἐλπίδος, ἐκ τῶν ἀβαπτίστων ἤ ἐκ τῶν πεφθαρμένων τήν διάνοιαν ἐκ τῆς ἀληθείας» καί ἡ νέα μετάφραση: γιατί ποτέ δέν γίνεται κατανοητή η πίστη που χαρίζει τή βεβαιότητα της ελπίδας  από όσους δεν έχουν φθάσει ακόμη τη θεωρία της πίστεως ή από εκείνους των οποίων η διάνοια εφθάρη επειδή απομακρύνθηκε από την αλήθεια.  Εἶναι τελείως αὐθαίρετη αὐτή ἡ ἀπόδοση( ἐκ τῶν ἀβαπτίστων≅ από όσους δεν έχουν φθάσει ακόμη τη θεωρία της πίστεως ).  Ἐδῶ βέβαια οἱ καλοί μεταφραστές, ἀκολουθοῦν περίπου τήν ὑποσημείωση τοῦ κριτικοῦ κειμένου (σ. 619) ὅπου  τό συριακό πρωτότυπο στήν θέση τῆς λέξεως «ἀβαπτίστων»  ἔχει μιά λέξη πού ἀντιστοιχεῖ στήν ἑλληνική λέξη  «ἀτελῶν». Μἠπως ὅμως ἡ λέξη αὐτή σημαίνει τούς μή τελειωθέντες διά τοῦ ἁγίου βαπτίσματος;  Καἰ ἐρωτῶ ἐπίσης.   Μετά ἀπ΄αὐτό  μποροῦν νά ἔχουν οἱ ἀναγνῶστες ἐμπιστοσύνη στή μετάφραση ἀπό τή στιγμή μάλιστα πού δέν παρατίθεται ἀντικρυστά τό ἀρχαιοελληνικό πρωτότυπο;  Δέν ἀποτελεῖ μιά μικρή, τόση δά ...προδοσία τοῦ ἀρχαιοελληνικοῦ πρωτοτύπου;

Πέραν τούτου ὑπάρχουν καί ἄλλα προβλήματα  στό βιβλίο αὐτό.  

Ι. Εἶναι σκανδαλώδης καί βλάσφημη ἡ ἀκόλουθη ....διακήρυξη τοῦ π. Ἀντωνίου Πινακούλα, ὁ ὁποῖος ἐπιμελήθηκε τήν εἰσαγωγή τοῦ βιβλίου: «Συνήθως έχουμε την ψευδαίσθηση ότι ο αββάς είναι ένας από τους ασκητικούς πατέρες της Εκκλησίας μας...Ο αββάς Ισαάκ δεν ήταν μέλος της Ορθόδοξης Εκκλησίας»( Λόγοι ἀσκητικοί Ἰσαάκ τοῦ Σύρου, τῶν Ἐκδόσεων Ἐν πλῷ. σσ. 10 καί 14). Θέλοντας νά μᾶς βγάλει ἀπό τίς...ψευδαισθήσεις μας ὁ π. Ἀντώνιος άκολουθώντας τούς ἐρευνητές ἀποφαίνεται ὅτι ὁ ἅγιος Ἰσαάκ δέν εἶναι ὀρθόδοξος, ἀσφαλῶς δέν εἶναι ἅγιος, καί καθώς βρίσκεται ἔξω ἀπό τή μάνδρα τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας εἶναι δίχως ἄλλο αἱρετικός! ( Τό ἴδιο δίδαξε τούς ἀκροατές του προκλητικά καί ἀπροκάλυπτα ὁ γνωστός Σταῦρος Ζουμπουλάκης κατά τήν παρουσίαση τοῦ βιβλίου αὐτοῦ). Πιστός στή διακήρυξή του ὁ π. Ἀντώνιος πουθενά δέν τόν ὀνομάζει ἅγιο. Ἀκόμη καί ὁ τίτλος τοῦ βιβλίου  τῶν ἐκδόσεων Ἐν Πλῷ «Λόγοι ἀσκητικοί Ἰσαάκ τοῦ Σύρου» μαρτυρεῖ τήν βιαία ἐκρίζωση τοῦ ἁγίου Ἰσαάκ ἀπό   χορεία τῶν ἁγίων.  Ἐδῶ θά πρέπει νά πῶ  ὅτι σέ ὅλα τά χειρόγραφα, ὅπως μαρτυρεῖ ὁ Μ Πιράρ-παρά τό γεγονός ὅτι καί αὐτός υἱοθετεῖ τίς ἴδιες ἀπόψεις-  ἡ ἐπικεφαλίδα τῶν συγγραμμάτων τοῦ ἁγίου Ἰσαάκ εἶναι, μέ μικρές παραλλαγές:  «Τοῦ ἐν ἁγίοις Πατρός ἡμῶν Ἀββᾶ Ἰσαάκ τοῦ Σύρου ἀσκητοῦ καί ἀναχωρητοῦ...λόγοι ἀσκητικοί».

Ἀπομακρύνοντας, κατά τήν ἰδεοληψία τους καί μόνον, τόν ἅγιο Ἰσαάκ ἀπό τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία οἱ ἐρευνητές καταντοῦν ἱεροεξεταστές τοῦ ἁγίου καί τόν στριμώχνουν στήν νεστοριανή «Ἐκκλησία τῆς Ἀνατολῆς».  Δυστυχῶς ἐξέλιπε ἡ ντροπή καί πλεονάζει ἡ ἄμετρη ἀλαζονεία καί ἀναισχυντία ἀπέναντι στούς ἁγίους.  Θέλω νά πῶ ἐδῶ παρεκβαίνοντας  ὅτι γιά τούς ἐρευνητές ὁ ἅγιος Μακάριος ὁ Αἰγύπτιος εἶναι ἐπίσης μεσσαλιανός, ὁ ἅγιος Διονύσιος ὁ Ἀρεοπαγίτης μονοφυσίτης. Ἴσως καί οἱ ἀββάδες Βαρσανούφιος, Δωρόθεος καί Ἡσαΐας νά ἦσαν κι αὐτοί μονοφυσίτες!  Γιά τόν π. Βασίλειο Θερμό, πού εἶναι και αὐτός ἐρευνητής,  ὁ Ἀπ. Παῦλος εἶχε ἐσφαλμένες ἀντιλήψεις γιατί δέν γνώριζε ὅτι ὑπάρχει σεξουαλικός προσανατολισμός, τόν ὁποῖο ἀνεκάλυψαν φεμινίστριες φιλόσοφοι, κατά τήν πρόοδο τῆς ἐπιστήμης!  Ὁ ὀρθολογισμός σήμερα στήν ἀντίχριστη ἐποχή μας ὑψώνεται ἐπηρμένος κατά τῆς Πίστεως καί τῆς Παραδόσεως τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ πλανημένη διδασκαλία τοῦ Βαρλαάμ , ὁ ὁποῖος ἔδινε ἀπόλυτη προτεραιότητα στήν κοσμική γνώση καί φιλοσοφία ἔχει ἀκόμη τούς ὀπαδούς της.  Ὁ ἀντίπαλός του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς προτάσσει τήν ἐμπειρία τῶν ἁγίων καί τή διδασκαλία τους ὡς ἀποδεικτική μέθοδο γιά τίς ἀλήθειες τῆς πίστεως καί ὄχι τούς διαλεκτικούς συλλογισμούς.

Ἡ βαρλααμική λογική σέ ὅλους αὐτούς τούς «ἐρευνητές» καί  «ἐξεταστές» γίνεται «ἀγχόνη», ὅπως λέει ὁ ἅγιος Ἰσαάκ.  Δέν τούς συγκινοῦν οἱ γνῶμες καί οἱ λόγοι τῶν ἁγίων. Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Σιναΐτης τοποθετεῖ τόν ἅγιο Ἰσαάκ ἀνάμεσα στόν ἅγιο Ἰωάννη τῆς Κλίμακος καί τόν ἅγιο Μάξιμο τόν Ὁμολογητή (« Ἀνάγνωθι δέ ἀεί τά περί ἡσυχίας καί προσευχῆς ˙ οἷον εἰς τήν Κλίμακα, εἰς τόν ἅγιον Ἰσαάκ, τά τοῦ ἁγίου Μαξίμου, τά τοῦ Νέου Θεολόγου». Οἱ ἅγιοι Πατριάρχες Κάλλιστος καί Ἰγνάτιος Ξανθόπουλοι γράφοντας περί πίστεως ἐλπίδος καί ἀγάπης, μετά τόν ἅγιο Ἰωάννη τῆς Κλίμακος καί τόν ἅγιο Διάδοχο παραπέμπουν στόν ἅγιο Ἰσαάκ : «καί ὁ ἅγιος Ἰσαάκ˙ ἡ ἀγάπη...». Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς γράφει : «καρπόν τῆς προσευχῆς ὁ ἅγιος Ἰσαάκ προσηγόρευσε τόν φωτισμόν», ἀποκαλεῖ δέν τόν Ἅγιο «ἐπόπτη καί συγγραφέα τῆς μυστικῆς ἐποψίας». Ὅλοι οἱ ἅγιοι π.χ. ὁ ἅγιος Φιλόθεος ὁ Κόκκινος, ὁ Ἅγιος Νεῖλος Σόρσκυ, ὁ ἅγιος Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ, ὁ ἅγιος Θεοφάνης ὁ Ἔγκλειστος, ὁ ἅγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς, ὁ ἅγιος Ἰουστῖνος Πόποβιτς, ὁ ἅγιος Παΐσιος, ὁ ἅγιος Πορφύριος, ὁ ἅγιος Σωφρόνιος,  θεωροῦν καί  ὀνομάζουν τόν ἀββᾶ Ἰσαάκ,  Ἅγιο τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Ἀλλά τί σημασία ἔχουν αὐτές οἱ γνῶμες γιά τούς  θαυμαστές τῆς ἐπιστήμης; Βαρύνει στή συνείδησή τους ἡ γνώμη τῶν εἰδικῶν δηλ. τό τί ἀποφαίνεται ὁ Wensinck, ὁ Miller, ὁ Brock, ὁ K. Ware, ὁ Kessel, ὁ Μ. Πιράρ καί ὅσοι τούς ἀντιγράφουν ὅπως ὁ ἐπίσκοπος Ἱλαρίων Ἀλφέγιεφ, ὁ Ν. Καββαδᾶς, ὁ Κ. Κορναράκης κλπ.     

ΙΙ.  Ἀκολουθώντας τίς ἐπιστημονικές  προκαταλήψεις τῶν δυτικῶν ἐρευνητῶν ὁ Πιράρ, ἀφαίρεσε 4 λόγους καί μία Ἐπιστολή τοῦ ἁγίου Ἰσαάκ ἀπό τό corpus τῶν κειμένων του καί  ἀπέδωσε τούς μέν λόγους σέ κάποιο νεστοριανό ἐρημίτη καί σέ κάποιο μοναστικό Τυπικό(!) τήν δέ ἐπιστολή στόν φοβερό μονοφυσίτη Φιλόξενο!   Ἔβαλε ὅμως τά κείμενα αὐτά στό τέλος τοῦ ἔργου του σέ Παράρτημα.  Οἱ μεταφραστές ὅμως, ἴσως συμμμορφούμενοι «πρός τάς ὑποδείξεις» τῶν καθοδηγητῶν τους δέν τίς μετέφρασαν καθόλου.  Ὅθεν...οἱ ἀναγνῶστες  πρέπει νά γνωρίζουν ὅτι τό 1/10 τῶν κειμένων τοῦ ἁγίου Ἰσαάκ ἀπουσιάζει ἀπό τήν ἐν λόγῳ μετάφραση.  Ὅμως διαγράφοντας ἤ καλλίτερα ληστεύοντας  τούς λόγους αὐτούς ἀπό τό θησαυροφυλάκιο τοῦ Ἀββᾶ Ἰσαάκ οἱ ἐρευνητές καί οἱ παθητικοί τους ἀκόλουθοι  στεροῦν μεταξύ πολλῶν ἄλλων  ἀπό τούς ἀναγνῶστες τους τήν πατρότητα τῆς κατανυκτικῆς εὐχῆς, ἡ ὁποία βρίσκεται στό τέλος τοῦ Ἱκετηρίου Κανόνος εἰς τόν Ἰησοῦν Χριστόν («Δέσποτα Χριστέ ὁ Θεός, ὁ τοῖς πάθεσί σου τά πάθη μου θεραπεύσας...»).  Αὐτή ἡ εὐχή εἶναι γραμμένη ἀπό τόν Ἀββᾶ Ἰσαάκ  καί βρίσκεται στό τέλος τοῦ Λόγου του  Περί ἀποταγῆς κόσμου καί ἀποχῆς τῆς πρός ἀνθρώπους παρρησίας, τόν ὁποῖο ἔχει ἐξορίσει ἀπό τά ἔργα τοῦ ἁγίου ἡ...ἐπιστημονική κοινότητα.  Στεροῦν ἐπίσης τούς ἀναγνῶστες ἀπό τίς ὑπέροχες νουθεσίες τοῦ Ἁγίου (π.χ. «..Ἀπό τραπέζης νηστευόντων καί ἀγρυπνούντων καί κοπιώντων ἐν Κυρίῳ λάβε σεαυτῷ φάρμακον ζωῆς καί διέγειρον τῆς ψυχῆς σου τήν θνῆξιν... κ.λ.π). Αὐτές περιλαμβάνονται στό λόγο  Περί φυλακῆς καί τηρήσεως τῆς ἐκ τῶν χαύνων καί ἀμελῶν, ὁ ὁποῖος παρομοίως εἶναι ἐξόριστος καί στοιβαγμένος στά ἄχρηστα ἀπό τούς σοφούς τοῦ αἰῶνος τούτου.

ΙΙΙ. Ἀκολουθεῖται τό μονοτονικό, ἀντιθέτως πρός τό πολυτονικό σύστημα πού χρησιμοποίησε ὄχι μόνο κατά τήν καταγραφή τοῦ ἀρχαιοελληνικοῦ κειμένου, ἀλλά καθ΄ὅλη τήν ἐργασία του ὁ Μ. Πιράρ.  Ἔτσι ἀποκόπτεται τό μοναδικό ἀπό τά ἐξωτερικά στοιχεῖα πού συνδέει τό πρωτότυπο κείμενο μέ τήν μετάφραση. Ἤδη ἡ νεοελληνική ἐκφορά τῆς γλώσσας μας  καί μάλιστα πιεσμένη στό στυλιζαρισμένο δημοτικισμό εἶναι πενιχρή στήν ἀπόδοση νοημάτων. Ἔτσι, κατά τό δή λεγόμενον, ἀπέναντι στόν πόλεμο κατά τῆς γλώσσας μας καί τῶν κλασσικῶν σπουδῶν,  «μόνοι μας βγάζουμε τά  μάτια μας».

Πρός τό παρόν δέν χρειάζεται νά ποῦμε κάτι ἄλλο.  Καθένας πού ἀκούει ἤ διαβάζει διεστραμμένες διδασκαλίες καί ἰδέες ἔχει τήν προσωπική του εὐθύνη.  Πάντως ὅσο ἀφήνεται ἀκροώμενος παθητικά ἀντορθόδοξα μηνύματα μολύνεται ἡ καρδιά του καί τό φρόνημα σκοτίζεται καί περιπλέκεται. Ἀντίθετα  ὅταν μέ καρδιά ἁπλῆ, ὅπως λέει ὁ ἅγιος Ἰσαάκ, δέχεται ὅσα διδάσκει ἡ Ἐκκλησία μας διά τῶν Ἁγίων, εὐφραίνεται, εὐχαριστεῖ τόν φιλάνθρωπο Τριαδικό Θεό, στηρίζεται πνευματικά καί ἀγωνίζεται ὅσο μπορεῖ φιλότιμα: «Μή οὖν παυσώμεθα ἀγωνιζόμενοι καί σπουδάζοντες ἕως ἄν ἐν ἡμῖν μετάνοιαν ἴδωμεν, καί εὕρωμεν τήν ταπείνωσιν καί ἐπαναπαύσεται ἡ καρδία ἡμῶν ἐν τῷ Θεῷ(Ἁγίου Ἰσαάκ, Λόγος Περί τῶν ὁδῶν τῶν πλησιάζειν τῷ Θεῷ ποιουσῶν).

Τέλος μόνον χάριν τῶν ἀληθινά ὀρθοδόξων πιστῶν παραθέτω τήν μαρτυρία γιά τήν ὀρθοδοξία καί ἁγιότητα τοῦ Ὁσίου Ἰσαάκ ἀπό τόν Ἅγιο Παΐσιο τόν ἁγιορείτη :  «Καθισμένος στό πεζούλι ἔξω ἀπό τήν Σταυρονικήτα συζητοῦσε ὁ Γέροντας μέ προσκυνητές.  Κάποιος θεολόγος ὑποστήριζε ὅτι ὁ Ἀββᾶς Ἰσαάκ ὁ Σῦρος ἦταν Νεστοριανός.  Ἐπανελάμβανε δυστυχῶς τίς γνωστές δυτικές ἀντιλήψεις. 

Ὁ π. Παΐσιος προσπαθοῦσε νά τόν πείση ὅτι εἶναι ὄχι μόνον ὀρθόδοξος ἀλλά καί Ἅγιος, καί ὅτι οἱ ἀσκητικοί του Λόγοι ἔχουν πολλή χάρι καί δύναμη, ἀλλά ματαίως.  Ὁ θεολόγος ἐπέμενε πεισματικά στίς ἀπόψεις του.  Ἔφυγε ὁ Γέροντας γιά τό Καλύβι του λυπημένος καί προσευχόμενος.

Ὅταν προχώρησε λίγο καί ἔφθασε τό σημεῖο πού εἶναι ὁ μεγάλος πλάτανος, «κάτι τοῦ συνέβη», ὅπως εἶπε, χωρίς νά θελήση νά ἐξηγήση τί ἀκριβῶς ἦταν αὐτό.  Σύμφωνα μέ μαρτυρία εἶδε σέ ὅραμα τόν χορό τῶν ὁσίων Πατέρων νά περνᾶ ἀπό μπροστά του.  Κάποιος ἀπό αὐτούς σταμάτησε καί τοῦ εἶπε: «Εἶμαι ὁ Ἰσαάκ ὁ Σύρος.  Εἶμαι ὀρθοδοξότατος.  Πράγματι ὑπῆρχε στήν περιοχή μου ἡ αἵρεση τοῦ Νεστορίου, ἀλλά ἐγώ τήν καταπολέμησα».  Ἀδυνατοῦμε νά ἐπιβεβαιώσουμε ἤ νά ἀπορρίψουμε τήν ἀξιοπιστία αὐτῆς τῆς μαρτυρίας.  Πάντως ἀδιαμφισβήτητο εἶναι ὅτι τό «κάτι πού συνέβη» στόν Γέροντα ἦταν ὑπερφυσικό γεγονός πού τόν πληροφοροῦσε ξεκάθαρα περί τῆς ὀρθοδοξίας καί τῆς ἁγιότητος τοῦ Ἀββᾶ Ἰσαάκ....Παλαιότερα, πού ἑορταζόταν ὁ Ὅσιος Ἰσαάκ μέ τόν Ὅσιο Ἐφραίμ τόν Σύρο, εἶχε προσθέσει ὁ Γέροντας στό Μηναῖο τοῦ Ἰανουαρίου, στίς 28, τά ἑξῆς:   «Τῇ ΚΗ΄ τοῦ αὐτοῦ μηνός, Μνήμη τοῦ Ὁσίου Πατρός  ἡμῶν Ἐφραίμ τοῦ Σύρου καί Ἰσαάκ τοῦ μεγάλου Ἡσυχαστοῦ καί πολύ ἀδικημένου» (  ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ ΙΣΑΑΚ, Βίος Γέροντος Παϊσίου τοῦ Ἁγιορείτου Ἅγιον Ὄρος 2004 σ. 247-249)