ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΣΤΑΥΡΙΑΝΙΔΗ
Πρωτοδίκου Διοικητικῶν Δικαστηρίων, κάτοχος
μεταπτυχιακῶν διπλωμάτων στο Δημόσιο Δίκαιο καί στήν Φιλοσοφία τοῦ Δικαίου

Μποροῦν νά ὑπάρξουν φαινόμενα σκληροῦ γκουρουϊσμοῦ σέ ὀρθόδοξο χῶρο;

 

῞Οταν ὁ γράφων βρισκόταν σέ συνέδριο στήν Γερμανία πού ὠργάνωσε ἡ Εὐαγγελική ᾿Εκκλησία σέ συνεργασία μέ τό ῞Ιδρυμα ᾿Αντενάουερ τό φθινόπωρο τοῦ 1996 μέ θέμα τίς νεοφανεῖς αἱρέσεις καί τήν περί αὐτων ἐνημέρωση εἰδικῶν ἀπό ὅλες τίς χῶρες τῆς Εὐρώπης, τέθηκε ἀπό ἕναν λουθηρανό ποιμένα, εἰδικό ἐντεταλμένο γιά τίς αἱρέσεις, πρός τούς ὀρθοδόξους συνέδρους τό ἐρώτημα: ῾Υπάρχουν στήν ᾿Ορθόδοξη ᾿Εκκλησία φαινόμενα δημιουργίας σχέσεων ἐξαρτήσεως σάν καί αὐτά πού παρατηροῦνται στίς νεοφανεῖς αἱρέσεις;

Πολλά χέρια σηκώθηκαν γιά νά ἀπαντήσουν μέ “ζῆλο”, ἀλλά ἀπήντησε ἀπ᾿ εὐθείας ὁ προεδρεύων, ἐπίσης εὐαγγελικός (λουθηρανός) ποιμένας Τόμας Γκάντοου Εἶπε εὔστοχα, ὅτι τέτοια φαινόμενα σχεδόν δέν ἀπαντοῦν στόν ᾿Ορθόδοξο χῶρο, καί ὅτι ἀκόμη καί ἄν τυχόν ὑπάρξουν σχέσεις ἐξαρτήσεως, ἀξιολογοῦνται ἀρνητικά καί ἀποτελοῦν πρόβλημα στήν ᾿Ορθοδοξία, ἐνῷ στίς νεοφανεῖς αἱρέσεις ἀποτελοῦν μόνιμη κατάσταση καί γενικῶς ἐπιδιωκτέο στόχο τους.

᾿Από τήν μελέτη τοῦ εὐάλωτου τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου σέ ἐπηροές ἀπό ἀδίστακτους ἀνθρώπους, σάν καί αὐτούς πού φτιάχνουν τίς λεγόμενες σέκτες ἤ καταστροφικές λατρεῖες, καί ἀπό τίς πληροφορίες σχετικά μέ τήν νοοτροπία πού καλλιεργεῖται σέ ὁρισμένους χριστιανούς γιά τυφλή “ὑπακοή” στόν “γέροντα”,, παρ᾿ ὅλο πού πρόκειται γιά χριστιανούς πού ζοῦν μέσα στόν κόσμο καί ὄχι γιά μοναχούς, φοβοῦμαι ὅτι τό προπαρατεθέν ἐρώτημα δέν εἶναι οὔτε ἄστοχο, οὔτε ἁπλῶς θεωρητικό καί ὅτι ἡ ἀνωτέρω ἀπάντηση, καλόπιστα βεβαίως δοσμένη, ἁπλῶς κάλυψε λογικά τό θέμα χωρίς νά ἀγγίξῃ τό σοβαρό ποιμαντικό πρόβλημα πού ὑπολανθάνει.

Φαντασθεῖτε, ἕναν ὀρθόδοξο ἱερέα πού γνωρίζει τίς μεθόδους τῶν σεκτῶν καί ἔχει ἐκκοσμικευμένο φρόνημα. ᾿Ασχολούμενος μέ τίς σέκτες, ἀναπτύσσει μία κατανόηση τῶν θεμάτων στά ὁποῖα οἱ διάφοροι τύποι ἀνθρώπων εἶναι εὐάλωτοι καί εὐαίσθητοι σέ μεθόδους χειρισμοῦ τοῦ νοῦ τους καί τῆς συμπεριφορᾶς τους. ῞Ενας τέτοιος ἱερέας, ἀρχίζει ἀσυναίσθητα στήν άρχή καί μέ μαεστρία κατόπιν νά χρησιμοποιῇ τήν φρικτή τεχνογνωσία τοῦ χειρισμοῦ ἀνθρώπων πού χρησιμοποιοῦν οἱ νεοφανεῖς αἱρέσεις. Τοῦτο δύναται να συμβῇ, ὅταν ἕνας ἱερεύς ἀντιλαμβάνεται τό ποιμαντικό του καθῆκον ἀνεξάρτητα ἀπό τό πνευματικό συμφέρον τοῦ ποιμνίου του, δηλαδή ὡς προσωπικό ἐκκοσμικευμένο ἔργο του, πού ἔχει ἐνδεχομένως ἀκόμη καί τίς εὐλογίες τῆς ἐπίσημης ἐκκλησίας - εἴτε πρόκειται γιά τήν κατασκευή ἐνός πνευματικοῦ κέντρου τῆς ᾿Εκκλησίας, εἴτε γιά τήν ἐπιτέλεση κάποιου ἔργου πού τοῦ ἔχει ἀνατεθῆ ἀπό τόν οἰκεῖο μηητροπολίτη.

Κριτήριο τοῦ ἱερέως αὐτοῦ, γίνεται ἡ ἐπιτυχής ἔκβαση τοῦ ἔργου του στά πλαίσια τῶν “ἐκκλησιαστικῶν” ἤ καλλίτερα ὑπηρεσιακῶν δημοσιο-ὑπαλληλικῶν του καθηκόντων. ῞Οποιος δέν συμμορφώνεται μέ τίς ἐκκοσμικευμένες καί. . .”διπλωματικές”-ἐλισσόμενες ἀπόψεις του περί τῆς ἐκτάσεως, τῆς μορφῆς καί τοῦ νοήματος τοῦ ἀνατεθέντος εἰς αὐτόν “ἀπό τήν ᾿Εκκλησία” ἔργου, διαβάλλεται ὡς ἀποστάτης, ὅπως καί στίς νεοφανεῖς αἱρέσεις. ῞Οποιος δείχνει ζῆλο περισσότερο ἀπό ὅσον ὁ ἴδιος, ἐκκοσμικευμένος καί δημοσιο-ὑπαλληλοποιημένος, διαθέτει, θεωρεῖται “μπελάς” καί πρόβλημα, ἕνας κίνδυνος γιά τό “ἔργο του”. Πρόθυμα ὁ ἐν λόγῳ ἐμπαθής (λόγῳ τοῦ ἐκκοσμικευμένου φρονήματός του) ἱερεύς, ἀποδέχεται τίς σχετικές διαβολές ὁποιουδήποτε, κατά τοῦ “ἐπικίνδυνο ζηλωτῆ”. Θεωρεῖ ἄρα ὅτι ὀφείλει και μπορεί ἕναν τέτοιον “ἀποστάτη”, νά τόν εξουδετερώσῃ, νά σπάσῃ τό “ἀπόστημα” πού θέτει εἰς κίνδυνο τό “ἔργο του”, τήν “ὑπηρεσία του εἰς τήν ᾿Εκκλησία”.

Τοῦτο μπορεῖ δυστυχῶς εὔκολα νά ἐπιτευχθῇ, π.χ., μέ τόν τονισμό, ἐπιλεκτικῶς, εἰς ὁρισμένους ἀπό αὐτούς πού συμμετέχουν καλόπιστα εἰς τό ἴδιο ἔργο τῆς ᾿Εκκλησίας, ὁρισμένων πλευρῶν τοῦ χαρακτῆρος τοῦ “πραξικοπηματία” ἤ τῶν περισσοτέρων “ἐπικίνδυνων ζηλωτών” : ὁ δεῖνα εἶναι ὑπερβολικά εὐαίσθητος, ἡ δεῖνα εἶναι δυσαρεστημένη καί δέν βοηθάει, ὁ δεῖνα κακῶς ἀναμίχθηκε σ᾿ αὐτό τό ἔργο τῆς ᾿Εκκλησίας γιατί τό κάνει γιά νά πετύχει τούς δικούς του στόχους, τόν τάδε δέν μποροῦμε νά τόν ἐμπιστευόμαστε σέ ὅλα, ἐκεῖνος εἶναι καλός ἀλλά φανατικός, ὁ ἄλλος , δέν τόν βλέπεις; εἶναι νά τόν ἐμπιστεύεται κανείς; ἐκεῖνος εἶναι ἐπικίνδυνος (!!! -ἡ ἀπολύτως ἀναπόδεικτη διαβολή κατά τῆς ὁποίας δέν χωρεῖ ἀνταπόδειξις)..

Παράλληλα, ὁ ἐν λόγῳ ἱερέας, ἀναπτύσσει μία σχέση ἐμπιστοσύνης ἀλλά καί ἐξαρτήσεως μέ ἕναν στενό κύκλο ἐμπίστων, οἱ ὁποῖοι ὅπως καί στίς νεοφανεῖς αἱρέσεις αἰσθάνονται καταξίωση ἀπό τήν ἀναγνώριση πού τούς ἀποδίδει ὁ ἀρχηγός (ἱεράς) ὅταν αὐτοί ὑπακούουν τυφλά στίς ἐντολές του. Γι᾿ αὐτό δέν διστάζουν νά θέτουν στό περιθώριο ὅσους αὐτός τούς ὑποδεικνύει καί νά εὐνοοῦν τήν συνεργασία μέ μέρος τοῦ ποιμνίου μόνον.

Αὐτά, μποροῦν δυστυχῶς νά συμβοῦν καί στά πλαίσια τῆς ᾿Ορθοδοξίας, ὄχι φυσικά ὡς κανονική κατάστασις, ἀλλά ὡς ἀνώμαλη καί ἐπικριτέα κατάστασις.

Φυσικά λοιπόν, εἰς μιά τέτοια ἀνώμαλη κατάσταση, ὁρισμένοι ἀπό τούς συμμετέχοντες εἰς τό ἔργο τό ὀποῖο ἔχει ἀνατεθῆ εἰς τόν ἱερέα “ἀπό τήν ᾿Εκκλησία” ἤ τό ὁποῖον ὁ ἴδιος ἔχει φροντίσει νά ἀναλάβῃ προκειμένου νά λάμψῃ ἡ δόξα του ἐνώπιον τῶν ἰσχυρῶν ἀνθρώπων τοῦ κόσμου τούτου (οἰκουμενιστῶν περιλαμβανομένων), ἀποστασιοποιοῦνται, ἀφοῦ αἰσθάνονται νά καλλιεργεῖται μία ἀρρωστημένη καί καθόλου ἐκκλησιαστική ἀτμόσφαιρα εἰς βάρος τους, ἀπό τούς “ἐμπίστους” τοῦ στενοῦ κύκλου τῆς ἰδιότυπης “σέκτας”.

῎Αλλοι πάλι ἀπό τούς ὀρθοδόξους χριστιανούς, ἐπίσης φυσιολογικά σέ μιά τέτοια ἀνώμαλη κατάσταση, προσπαθοῦν νά βροῦν τί συμβαίνει, δηλαδή, γιατί τό ἀνατεθέν ἔργο τῆς ᾿Εκκλησίας νά διεξάγεται μέ ἐπίκληση μιᾶς ἐξωχριστιανικῆς καί ὁλοκληρωτικῆς ἀντιλήψεως περί “ὑπακοῆς”, πράγματι δέ ὑποταγῆς, γιατί νά ἔχῃ δημιουργηθῆ ἕνας στενός κύκλος “ἐμπίστων” μέ ἀποκλεισμό τῶν λοιπῶν ὀρθοδόξων χριστιανῶν πού  παλαιότερα συμμετεῖχαν στό ἴδιο ἔργο τῆς ᾿Εκκλησίας, καί γιατί ὅλα αὐτά νά ἔχουν ὁδηγήσει σέ πλήρη ἐκκοσμίκευση τοῦ ἔργου τούτου καί σέ συνεργασία μέ κύκλους τοῦ κόσμου τούτου, καθόλου δικαιολογημένη ἀπό τήν ἀκρίβεια ζωῆς τῆς ᾿Ορθοδοξίας.

Φαντασθεῖτε, τώρα, ὅτι στήν φάση αὐτή, ὁ ἐν λόγῳ ἱερέας, ἀντί νά δώσῃ κάποιες καλόπιστες ἐξηγήσεις σέ ὅσους ἀναρωτιοῦνται γιατί σημβαίνουν ὅλα αὐτά, ἀντιλαμβάνεται τίς συζητήσεις τοῦ ποιμνίου “του” ὡς ἀποστασία ἀπό τήν ἐξουσία του, ὅπως ἄν ἦταν ἀρχηγός αἱρέσεως! Καί ὅτι, ἀντί ἄλλης ἀντιδράσεως, ἁπλῶς φροντίζει νά μάθῃ ποιός ὀρθόδοξος χριστιανός ἀμφισβητεῖ αὐτόν καί τήν. . . . καλή του πίστη!

Μπορεῖ ἄραγε κανείς νά ὑποθέσῃ ὅτι ὁ ἱερέας, ἕνας ὀρθόδοξος ἱερέας, μπορεῖ νά φτάσῃ σέ τέτοιο σημεῖο, ὥστε νά προσεταιρισθῆ μέλη τοῦ ποιμνίου πού χρήζουν στηρίξεως πνευματικῶς καί αὐτός νά τά μετατρέψῃ σέ κήρυκες τῶν ἀγαθῶν του προθέσεων καί καταγγελεῖς τῶν κακῶν προθέσεων ἐκείνων πού ἀμφισβητοῦν τήν καλοπιστία του; Μπορεῖ κανείς νά φαντασθῆ ὅτι εὐάλωτους στόν γκουρουϊσμό καί ἐν μετανοίᾳ ὀρθοδόξους χριστιανούς, ἕνας τέτοιος ἱερέας δέν θά διστάσῃ, χρησιμοποιώντας τήν ἄτονη θέλησή τους καί τήν γεμάτη διάθεση γιά τυφλή ὑπακοή διάθεσή τους, νά τούς μετατρέψῃ εἰς ὑβριστάς ἤ διαβολεῖς τῶν ἄλλων χριστιανῶν πού ἀμφισβητοῦν τήν ἀπόλυτη κυριαρχία του ἐπί τῆς ὁμάδας “του”;

Καί μπορεῖ κανείς νά φαντασθῇ ὅτι ἕνας τέτοιος ἱερέας προβάλλει τόν ἑαυτό του ὡς θύμα “ἀδίστακτων” ἀνθρώπων, αὐτῶν ἀκριβῶς τῶν ὀρθοδόξων χριστιανῶν πού ἀμφισβήτησαν τήν ἀπόλυτη αὐθεντία του καί πού θέλουν τήν συνέχιση τοῦ ἰδίου ἔργου τῆς ᾿Εκκλησίας ἀλλά μέ ἐκκλησιαστικό φρόνημα, ὀρθοδόξως, καί μέ συνεργασία περισσοτέρων πιστῶν καί ποιμένων; Δηλαδή, ὅτι κάνει μία ἠθική ἀντιστροφή ἀνάλογη μέ αὐτήν τῆς σαηεντόλοτζυ; Καί μπορεῖ κανείς νά φαντασθῆ ὅτι περαιτέρω, ὁ ἐν λόγῳ ἱερέας, ἔχοντας χάσει τήν ἀπόλυτη κυριαρχία στήν “ὁμάδα του”, ἀκριβῶς λόγῳ τῶν συζητήσεων καί τῆς ἐλευθερίας γνώμης τῶν ὀρθοδόξων χριστιανῶν, προσπαθεῖ νά ἐφαρμόσῃ καταστάσεις ἐλέγχου τῆς προσωπικότητας τῶν “στασιαστῶν” μέ χρήση τῆς ὀργῆς “ἀξιωματικῶν ἠθικῆς” ὅπως κάνει ἡ σαηεντόλοτζυ; δηλαδή μέ λόγια τῶν “ἐμπίστων του” πού νά σπᾶνε τήν προσωπικότητα καί τίς ἀντιστάσεις τῶν “ἀντιφρονούντων”; Καί ὅτι, ἐπί πλέον, τείνει νά χαρακτηρίσῃ τούς “ἀποστάτες” ἀκόμη καί ὡς “κατασκόπους” ὀργανώσεων ἐχθρικῶν πρός τήν “ὁμάδα του” καί φυσικά πρός . . . τήν ᾿Εκκλησία;!!!

῎Οχι, τέτοια πράγματα, δέν ἐπιτρέπεται νά συμβαίνουν στήν ᾿Ορθοδοξία. ᾿Αλλά, τίποτε δέν ἐγγυᾶται ὅτι δέν συμβαίνουν ἤ ὅτι δέν πρόκειται νά συμβοῦν!

᾿Ιδίως, ἄν κάπου ἀκουσθῇ ὅτι, σέ χῶρο τῆς ᾿Ορθοδοξίας, ὡς ὑπακοή νοεῖται ἡ ἀπόλυτη ὑποταγή, ὅτι δημιουργήθηκε κάποιος κύκλος “ἐμπίστων” πού ἀποδέχονται αὐτή τήν ὑποταγή, καί ὅτι ὅσοι ἄλλοι ὀρθόδοξοι χριστιανοί τοῦ ἰδίου χώρου δέν συμφωνοῦν, εἶναι “φανατικοί”, ἤ “ἀποστάτες” ἤ “ἰδιοτελεῖς” ἤ “ὑποκριτές” ἤ “πορωμένοι” ἤ. . . ἤ. . ., τότε ὄχι μόνο ὡς ὀρθόδοξοι χριστιανοί δέν θά πρέπει νά ἐμπιστευθοῦμε τήν κρίση μας εἰς τό “ράσο”, ἀλλά θά πρέπῃ νά ἀνησυχήσουμε πολύ, γιατί αὐτά θά σημαίνουν ὅτι κάποιος ἱερέας συμπεριφέρεται σάν τόν χειρώτερο γκουροῦ καί ὅτι χρειαζόμαστε ὅλοι - πάντως ὄχι φίμωση καί ἀποσιώπηση τῶν γεγονότων, ἀλλά - περισσότερη προσευχή καί ἀληθινή μετάνοια, περαιτέρω δέ, καί παρρησία, καί συνενόηση, καί διάλογο, καί διατύπωση ἐρωτήσεων, διερευνητικῶν άντιρρήσεων, ἀποστασιοποίηση ἀπό τίς ἐπιλογές πρακτικῶν καί προσώπων παρά τοῦ εν λόγῳ ἱερέως..

Παρά τόν ὑποθετικό χαρατῆρα τους, οἱ ἀνωτέρω σκέψεις μπορεῖ νά φανοῦν πολύ χρήσιμες στίς σημερινές περιστάσεις, κατά τίς ὁποῖες διάφοροι ἐπιδιώκουν ὄχι ἁπλῶς τήν ἀλλοίωση τοῦ φρονήματος ἐντός τῆς ᾿Εκκλησίας, ἀλλά καί τήν ἐξουδετέρωση προσώπων καί ἀντιστάσεων ἐντός τῆς ᾿Εκκλησίας, γιά τόν ἔλεγχο καταστάσεων χάριν τῆς ἐπικρατήσεως τῆς λεγομένης Νέας ᾿Εποχῆς, ἀκόμη καί εἰς τήν ᾿Εκκλησία, καθολικῶς.

Κριτήριο τῆς ἀντιστάσεώς μας, εἶναι ἡ παράδοσις τῆς ᾿Εκκλησίας μας καί ἡ, χωρίς τήν δημιουργία σχισμάτων, ἐπιμονή μας εἰς τήν τήρηση, μέ ὀρθόδοξο φρόνημα, τοῦ κανονικοῦ δικαίου τῆς ᾿Εκκλησίας - μέ τόν περιορισμό τῆς ἐκκλησιαστικῆς “οἰκονομίας” ἐκεῖ ὅπου αὐτή εἶναι ἀπολύτως ἀναγκαία κατά τήν ἀληθῶς ἐλευθέρα - καί ὄχι ἐξαναγκασμένη, οὔτε παγιδευμένη, οὔτε ὑφαρπαζομένη, οὔτε ὑπονομευομένη ἀπό τόν συστηματικό ἤ εὐκαιριακό ἀποκλεισμό ἱεραρχῶν - κρίση τῶν ἁρμοδίων νά ἐκφράζουν τό πλήρωμα τῆς ᾿Εκκλησίας μας ῾Ιερῶν Συνόδων.

Εἰς τόν χῶρον τῆς ᾿Εκκλησίας, πολύ περισσότερον ἀπό ὁπουδήποτε ἀλλοῦ, ἡ σιωπή, ἡ ἀποχή ἀπό ἐπικρίσεις, ἀπό ἀντιρρήσεις, ἀπό ἀνταποδώσεις κτυπημάτων, ἀπό ἀντιδράσεις εἰς τήν αὐθαιρεσίαν ἤ καί εἰς τήν ἀδικίαν, δέν σημαίνουν ἀποδοχήν, ἀλλά ἀνοχήν.

῾Ο  Θεός, μακροθυμεῖ καί περιμένει ὄχι μόνον τήν ἐπιστροφήν τοῦ ἀσώτου ἀλλά καί τήν ὁλοκλήρωσιν τῆς ἀνομίας τοῦ ἀνόμου ὥστε νά εἶναι ἀναπολόγητος.

᾿Εμεῖς δέ, οἱ ὀρθόδοξοι χριστιανοί, κλῆρος καί λαός πού πασχίζει ἤ καί πάσχει ὥστε νά ἔχῃ ὀρθόδοξο φρόνημα, ἀνεχόμεθα τά ἀνωτέρω (αὐθαιρεσία, κτυπήματα, ἀδικίες), ὁμιλοῦμε μετά παρρησίας καταγγέλοντας τίς αἱρετικές ἀποκλίσεις εἰς τό δόγμα ἤ τήν συμπεριφορά, ἀκόμη καί ἱεραρχῶν, καί περιμένουμε ἐλπίζοντες ἐπί τόν Θεόν.

Πλήν, ὁ Κύριος μωραίνει ἐκεῖνον ὁ ὁποῖος θέλει τήν ἀπώλειάν του, καί ὁ ὁποῖος διά τοῦτο, λησμονῶν κατ᾿ οὐσίαν τόν Θεόν καί τήν τήρησιν τῶν ἐντολῶν τοῦ Χριστοῦ, ἑρμηνεύει τήν ἀνωτέρω ἀνοχήν μας, ὡς ἀδυναμίαν μας ἤ ὡς σιωπηράν ἀποδοχήν τῶν ἀνομημάτων τοῦ ἐγωϊσμοῦ του…