«''Εἰκαζόμενη συναίνεση'' ἀπό Νομική ἄποψη». Χαραλάμπους Ἄνδραλη, Δικηγόρου
Εἰσήγηση στήν Ἡμερίδα μέ θέμα: «Μεταμοσχεύσεις: Δωρεά ἤ ἀφαίρεση ζωῆς;»
Σάββατο 20-4-2013 καί ὥρα 4 ἕως 9 μ.μ. στό Στάδιο Εἰρήνης καί Φιλίας
ΟΡΓΑΝΩΣΗ: Ἑστία Πατερικῶν Μελετῶν καί Ἑνωμένη Ρωμηοσύνη ὑπό τήν αἰγίδα τῆς Ἱ.Μ.Πειραιῶς σέ συνεργασία μέ τήν Ἱ.Μ.Γλυφάδας.
ΤΩΡΑ ΔΙΑΘΕΣΙΜΗ ΚΑΙ ΣΕ ΒΙΝΤΕΟ - ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ
Σεβασμιώτατοι ἀρχιερεῖς,
Σεβαστοὶ πατέρες,
Ἐντιμότατοι ἄρχοντες,
Κυρίες καὶ κύριοι,
Ἡ εἰκαζόμενη συναίνεση στὶς μεταμοσχεύσεις ποὺ θὰ ἀναλύσουμε, ἡ θεώρηση δηλαδὴ κάθε ἀνθρώπου ὡς ἐθελοντῆ δότη ὀργάνων, δὲν εἶναι κάτι νέο στὴν ἑλληνικὴ νομικὴ πραγματικότητα. Ἀκόμα καὶ αὐτὴ τὴ στιγμή, ὁ ἰσχύων νόμος τῶν μεταμοσχεύσεων, ὁ Ν. 2737/1999, προβλέπει μία ἰδιάζουσα εἰκαζόμενη συναίνεση καὶ θὰ ἐξηγήσω ἀμέσως τί ἐννοῶ.
ΝΟΜΟΣ 2737/1999
Τὸ ἄρθρο 12 τοῦ ἐν λόγῳ νόμου, ποὺ ἔχει τίτλο «ΑΦΑΙΡΕΣΗ ΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΝ ΑΠΟ ΝΕΚΡΟ ΔΟΤΗ», στὴν παράγραφο 1 ὁρίζει ὅτι: «Ἡ ἀφαίρεση διενεργεῖται μετὰ τὴν ἐπέλευση τοῦ θανάτου, ἔστω καὶ ἂν οἱ λειτουργίες ὁρισμένων ὀργάνων διατηροῦνται μὲ τεχνητὰ μέσα», δηλαδὴ ἐνῶ ἡ καρδιὰ ἐξακολουθεῖ νὰ λειτουργεῖ, ὁμοίως καὶ ἄλλα ὄργανα τοῦ δῆθεν νεκροῦ ὀργανισμοῦ. Στὴν παράγραφο 6 τοῦ ἴδιου νόμου ἀναφέρεται ὅτι: «ὅταν ὁ θεράπων ἰατρὸς διαγνώσει νέκρωση τοῦ ἐγκεφαλικοῦ στελέχους καὶ ἐφόσον οἱ λειτουργίες ὁρισμένων ὀργάνων διατηροῦνται μὲ τεχνητὰ μέσα, ὑποχρεοῦται νὰ προβεῖ ἀπὸ κοινοῦ μὲ ἕναν ἀναισθησιολόγο καὶ ἕνα νευρολόγο ἢ νευροχειρουργὸ στὴ σύνταξη τοῦ σχετικοῦ πιστοποιητικοῦ θανάτου.»
Ὁ ὑποψήφιος δότης, δὲν ἀπαιτεῖται νὰ ἔχει ἐκφράσει τὴν ἐπιθυμία του νὰ γίνει δωρητὴς ὀργάνων. Ὅπως ὁρίζει τὸ ἄρθρο τοῦ ἀπελθόντος νόμου: «ἂν ὁ δυνητικὸς δότης δὲν εἶχε ἐκφράσει τὴ συναίνεσή του ἢ τὴν ἄρνησή του, ἡ ἀφαίρεση διενεργεῖται ἐφόσον δὲν ἀντιτίθεται σὲ αὐτὴν ὁ σύζυγος, τὰ ἐνήλικα τέκνα, οἱ γονεῖς ἢ τὰ ἀδέρφια του». Δίνεται δηλαδὴ ἡ δυνατότητα ἄρνησης τοῦ ὑποψηφίου δότη πρὶν νὰ ἐπέλθει ἡ ἐγκεφαλική του ἀνεπάρκεια, ἀλλὰ σὲ περίπτωση ποὺ δὲν εἶχε ἐκφράσει ρητὰ τὴν ἀντίθεσή του, ἡ τύχη τῶν ζωτικῶν καὶ ζωντανῶν ἀκόμα ὀργάνων του εἶναι στὰ χέρια τῶν οἰκείων του, οἱ ὁποῖοι ὁρίζονται συγκεκριμένα. Ἀπὸ τὴ γραμματικὴ ἑρμηνεία τῆς ἐν λόγῳ διάταξης, συνάγουμε ὅτι ἔστω καὶ ἕνας ἂν διαφωνεῖ ἀπὸ τὰ ἀναφερόμενα πρόσωπα, δηλαδὴ ὁ σύζυγος ἢ ἡ σύζυγος, τὰ ἐνήλικα τέκνα, οἱ γονεῖς καὶ τὰ ἀδέλφια τοῦ νομιζόμενου νεκροῦ, δὲν ἐπιτρέπεται καμία ἀφαίρεση ὀργάνου.
Αὐτὸ εἶναι τὸ ἰσχῦον μέχρι σήμερα νομικὸ καθεστὼς τῶν μεταμοσχεύσεων.
ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ «ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΘΑΝΑΤΟ»
Στὸ σημεῖο αὐτὸ θὰ ἤθελα νὰ ξεφύγω λίγο ἀπὸ τὰ τῆς εἰκαζόμενης συναίνεσης καὶ νὰ θίξω ἐπιφανειακὰ τὸν ὅρο «ἐγκεφαλικὸς θάνατος», τὸν ὁποῖο σαφῶς ἀποδέχεται ὁ ἰσχύων νόμος ἀλλὰ καὶ ὁ ἐρχόμενος ἀπὸ 1ης Ἰουνίου τοῦ 2013. Κατὰ τὸ νόμο λοιπόν, ἡ νέκρωση τοῦ ἐγκεφαλικοῦ στελέχους θεωρεῖται ὡς πραγματικὸς θάνατος τοῦ ἀνθρώπου, κάτι πού, ὅπως πληροφορούμαστε, δὲν γίνεται δεκτὸ ἀπὸ ὅλο καὶ αὐξανόμενο μέρος τῆς παγκόσμιας ἰατρικῆς κοινότητας, καθὼς ὑπάρχουν σοβαρὲς ἀντιρρήσεις ἀπὸ ἔγκριτους ταγοὺς τῆς ἰατρικῆς ἐπιστήμης.
Γιὰ τὶς ἀνάγκες τῶν μεταμοσχεύσεων, ἐφευρέθηκε αὐτὸς ὁ ὅρος ἀπὸ μία μερίδα ἰατρῶν καὶ υἱοθετήθηκε ἀπὸ τὴ νομικὴ ἐπιστήμη, καθὼς ἡ τελευταία ἀποδέχεται ἀμαχητὶ τὰ πορίσματα τῆς πρώτης, ὡς ἀναρμόδια γιὰ οὐσιαστικὴ ἔρευνα σὲ «ξένα χωράφια».
Πρόκειται δηλαδὴ γιὰ ἕνα νομικὸ κατασκεύασμα, τὸ ὁποῖο στὴ νομικὴ ἐπιστήμη ὀνομάζεται πλάσμα Δικαίου καὶ μὲ τὸ ὁποῖο ὁ ἐγκεφαλικὸς «θάνατος» ἐξομοιώνεται μὲ τὸν πραγματικὸ θάνατο.
Ἂν ὅμως δεχθοῦμε ὅτι ὁ ἐγκεφαλικὸς θάνατος δὲν εἶναι πραγματικὸς θάνατος, τότε τὸ ἰατρικὸ προσωπικὸ ποὺ διενεργεῖ τὴν ἀφαίρεση τῶν ὀργάνων, ἀλλὰ καὶ οἱ συναινοῦντες συγγενεῖς θὰ εἶχαν ποινικὲς εὐθύνες, ἄσχετα ἂν ὁ ἀσθενὴς θὰ κατέληγε μὲ βεβαιότητα σὲ λίγες μέρες ἢ ὧρες. Στὴ θεωρία τοῦ Ποινικοῦ Δικαίου, σημασία ἔχει ἡ αἰτιώδης συνάφεια τῆς πράξης μὲ τὸ ἀποτέλεσμα, δηλαδὴ τὸν θάνατο. Γι᾿ αὐτὸ καὶ ἂν κάποιος ἀφαιρέσει τὴ ζωὴ ἑνὸς ἤδη ἑτοιμοθάνατου ἀνθρώπου, θεωρεῖται αὐτουργὸς τῆς ἀνθρωποκτονίας, διότι ὁ θάνατος ἐπῆλθε οὐσιωδῶς παραλλαγμένος ἀπὸ ὅ,τι θὰ συνέβαινε ἂν ὁ δράστης δὲν ἐνεργοῦσε. Πόσο μάλιστα οἱ θεράποντες ἰατροὶ ποὺ ἔχουν ἰδιαίτερη νομικὴ ὑποχρέωση νὰ κρατήσουν τὸν ἀσθενῆ στὴ ζωὴ προβαίνοντας σὲ ὅλες τὶς ἀπαραίτητες ἐνέργειες, προκειμένου νὰ παρατείνουν ὅσο τὸ δυνατὸν περισσότερο τὴ ζωή του.
Ἀκοῦμε σὰν ἐπιχείρημα ἀπὸ τοὺς ὑποστηρικτὲς τοῦ «ἐγκεφαλικοῦ θανάτου» τὸ ἀτυχές: «ἀφαιροῦμε τὰ ὄργανα γιατί ἐντὸς ὀλίγων ἡμερῶν θὰ ἐπέλθει μὲ μαθηματικὴ ἀκρίβεια ὁ θάνατος, ὁπότε καλύτερα νὰ σώσουμε κάποιον ἄλλο ποὺ ἔχει ἐλπίδες». Αὐτὸ τὸ δόγμα βέβαια, σύμφωνα μὲ ὅσα προαναφέραμε δὲν μπορεῖ νὰ σταθεῖ νομικὰ καὶ γι’ αὐτὸ τὸ λόγο ἐφευρέθηκε τὸ κατασκεύασμα «ἐγκεφαλικὸς θάνατος», ὥστε νὰ μὴν ὑπάρχει καμία ποινικὴ εὐθύνη τῶν συντελεστῶν τῆς ἀφαίρεσης τῶν ὀργάνων ἀπὸ ἄνθρωπο ποὺ ἀκόμη χτυπάει ἡ καρδιά του. Ποιὸς ἄλλωστε μπορεῖ νὰ ὑποστηρίξει μὲ σιγουριὰ ὅτι θὰ ἐπέλθει ἀναμφισβήτητα ὁ θάνατος; Ἡ καθημερινότητα εἶναι γεμάτη διαψεύσεις ἰατρῶν ποὺ ἦταν σίγουροι γιὰ τὸν ἐπερχόμενο θάνατο τοῦ ἀσθενοῦς τους.
Η ΕΙΚΑΖΟΜΕΝΗ ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ ΣΤΟ ΙΣΧΥΟΝ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ
Ἀλλὰ πέρα ἀπὸ τὴν ἀποδοχὴ τοῦ ἐγκεφαλικοῦ «θανάτου» ὡς πραγματικοῦ θανάτου, ὅπως εἴδαμε, στὸν ἰσχύοντα νόμο, διατυπώνεται μία ἰδιότυπη εἰκαζόμενη συναίνεση, καθώς, ἐφόσον ὁ νομιζόμενος νεκρὸς δὲν εἶχε ἐκφράσει ρητὰ τὴν ἀντίθεσή του, οἱ οἰκεῖοι του μποροῦν νὰ δωρήσουν τὰ ὄργανά του γιὰ τὶς ἀνάγκες τῶν μεταμοσχεύσεων. Συμβαίνει δηλαδή, αὐτὸ ποὺ ἀκοῦμε συχνὰ στὶς εἰδήσεις: «οἱ συγγενεῖς ἀποφάσισαν νὰ δωρίσουν τὰ ὄργανά τοῦ ἐκλιπόντος».
Τὸ σῶμα τοῦ βαριὰ ἀσθενοῦς ἢ νεκροῦ, ὅπως θέλουν νὰ τὸν ἀποκαλοῦν οἱ ὑπέρμαχοι τοῦ ἐγκεφαλικοῦ «θανάτου», μετατρέπεται ἔτσι σὲ ἀντικείμενο καὶ δὲν λογαριάζεται οὔτε ὁ σεβασμὸς στὸ νεκρὸ σῶμα, ἂν ἔτσι αὐτοὶ τὸ θεωροῦν, μία ἀξία ποὺ ἀπὸ τὰ πανάρχαια χρόνια συγκινοῦσε ὁλόκληρη τὴν ἀνθρωπότητα. Σὲ κανένα σημεῖο τῆς γῆς, σὲ καμία χρονικὴ περίοδο, δὲν ὑπῆρξε τέτοια ὑποτίμηση τοῦ ἀνθρώπινου σώματος, ὅπως συμβαίνει στὴ σημερινὴ Νέα Ἐποχή. Αὐτὴ τὴν Ἐποχὴ ποὺ ὑποκριτικὰ βαυκαλίζεται ὅτι προστατεύει τὰ δικαιώματα τοῦ ἀνθρώπου, ἐνῶ ἡ διεθνὴς πραγματικότητα συνεχῶς τὴν διαψεύδει. Ἀντιθέτως, πάντοτε τὸ νεκρὸ σῶμα ἐθεωρεῖτο ἄξιο τιμῶν ἀπὸ φίλους καὶ ἐχθρούς τοῦ θανόντος καὶ ὄχι ἀντικείμενο στὸ ὁποῖο ἔχουν κληρονομικὸ δικαίωμα δωρεᾶς οἱ κληρονόμοι τοῦ θανόντος.
ΝΟΜΟΣ 3984/11
Ὡστόσο, μὲ τὴν ψήφιση τοῦ νέου Νόμου 3984/2011 γιὰ τὶς μεταμοσχεύσεις, ὁ ὁποῖος θὰ τεθεῖ σὲ ἐφαρμογὴ ἀπὸ 1.6.2013, εἰσῆλθε στὴν πιὸ σκληρή του μορφὴ ὁ ὅρος τῆς εἰκαζόμενης συναίνεσης. Συγκεκριμένα, σύμφωνα μὲ τὴν παράγραφο 2 τοῦ ἄρθρου 9 τοῦ ἐπίμαχου νόμου ὅλοι οἱ πολίτες τῆς Ἑλλάδος, εἴμαστε δυνάμει δωρητὲς ὀργάνων, ἂν δὲν ἔχουμε ἐκφράσει τὴν ρητὴ ἀντίθεσή μας πρὶν γίνει ὁποιαδήποτε ἐπέμβαση ἀφαίρεσης τῶν ζωτικῶν ὀργάνων μας, πρὶν δηλαδὴ ἐπέλθει ὁ περίφημος ἐγκεφαλικὸς «θάνατος». Ἔπειτα ἀπὸ κάποιες, δυστυχῶς ἐλάχιστες, ἀντιδράσεις ἀπὸ τὸ χῶρο τῆς Ἐκκλησίας καὶ τῆς Ἰατρικῆς, εἰσήχθη μὲ τὸ ἄρθρο 55 πάρ. 4 τοῦ Ν. 4075/2012 ἡ φράση «καὶ κατόπιν συναίνεσης τῆς οἰκογένειάς του», θέτοντας ἀκόμα μία προϋπόθεση γιὰ τὴν ἀφαίρεση τῶν ὀργάνων τοῦ ὑποψηφίου δότη, φέρνοντας τὸ θέμα τῆς συναίνεσης πολὺ κοντὰ στὸ προηγούμενο καθεστὼς καὶ ἐξακολουθώντας νὰ δίνει σὲ τρίτα πρόσωπα τὴν ἐξουσία διάθεσης τοῦ σώματος, σὰν νὰ ὑπάρχει κληρονομικὸ δικαίωμα πάνω σὲ αὐτό.
ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΣ
Παρ᾿ ὅτι, λοιπόν, τέθηκε ἡ προϋπόθεση τῆς συναίνεσης τῶν οἰκείων, δὲν διευκρινίζονται ποιοὶ ἀκριβῶς εἶναι αὐτοὶ οἱ οἰκεῖοι, ὅπως συμβαίνει μὲ τὸν σήμερα ἰσχύοντα νόμο τῶν μεταμοσχεύσεων. Τίθεται ἀόριστα ὁ ὅρος οἰκογένεια, χωρὶς νὰ διευκρινίζεται ἂν αὐτὸς πρέπει νὰ ληφθεῖ ὑπόψιν ἐν στενῇ ἐννοία, δηλαδὴ σύζυγος καὶ τέκνα ἢ ἂν πρέπει νὰ ἐννοήσουμε καὶ τοὺς γονεῖς ἢ ἄλλους συγγενεῖς μὲ μία πιὸ εὐρέως ἑρμηνευμένη ἔννοια τοῦ ὅρου οἰκογένεια, ὅπως ἰσχύει μὲ τὸν ἀπελθόντα νόμο.
Ἀκόμη δὲν ὁρίζεται ρητῶς ἂν στὸν ὅρο οἰκογένεια, περιλαμβάνονται καὶ οἱ σύντροφοι ποὺ ἑνώνονται μὲ σύμφωνο συμβίωσης. Σύμφωνα μὲ τὴ θεωρία τοῦ Οἰκογενειακοῦ Δικαίου, ὁ ὅρος «οἰκογένεια» ὡς νομικὴ ἔννοια, ἀνήκει στὶς ἀόριστες ἔννοιες, ποὺ ἐξειδικεύονται ἀπὸ τὸν ἑρμηνευτὴ μὲ βάση τὶς ἐπικρατοῦσες κοινωνικὲς ἀξίες καὶ ἀντιλήψεις. Καλεῖται λοιπὸν ὁ ἑκάστοτε ἰατρὸς νὰ γίνει ἑρμηνευτὴς μίας ἀόριστης νομικῆς ἔννοιας, ἀναλαμβάνοντας μία ἁρμοδιότητα ποὺ ἀνέκαθεν ἀνῆκε σὲ δικαστὲς καὶ ἐν γένει νομικούς.
Στὸ σημεῖο αὐτὸ θὰ ἤθελα νὰ σταθῶ στὴν πρακτικὴ ἀδυναμία διαφύλαξης τοῦ ἀσθενοῦς στὴν περίπτωση ποὺ οἱ οἰκεῖοι του πιθανὸν νὰ ἐπιβουλεύονται τὴ ζωή του ἢ διαφωνοῦν στὸ ἀμφιλεγόμενο αὐτὸ ζήτημα τῆς δωρεᾶς ὀργάνων. Ἀκόμα καὶ ἂν ὁ ἀσθενὴς ἔχει κάνει τὴ νόμιμη δήλωση ἄρνησης δωρεᾶς ὀργάνων, σὲ περίπτωση ποὺ οἱ δικοί του δώσουν τὴν ἔγκριση στοὺς ἰατρούς, δὲν θὰ ὑπάρχει κάποιος ποὺ θὰ ἀντιτάξει τὴν ἄρνηση προκειμένου νὰ μὴ γίνει ἡ ἀφαίρεση τῶν ὀργάνων. Γι’ αὐτὸ τὸ λόγο, καλοῦμε ὅσους προβοῦν στὴ δήλωση ἄρνησης, νὰ προσκομίσουν σὲ πρόσωπα ἀπόλυτης ἐμπιστοσύνης καὶ συχνῆς ἐπικοινωνίας ἐπικυρωμένα ἀντίγραφα αὐτὴ τῆς δήλωσης.
Σὲ κάθε περίπτωση πάντως, καὶ στοὺς δυὸ νόμους, δὲν καθορίζεται τί γίνεται μὲ αὐτοὺς ποὺ δὲν ἔχουν οἰκογένεια ἢ δὲν μποροῦν νὰ ἐντοπισθοῦν οἱ οἰκεῖοι τους. Ἀναλογιζόμενοι τὸ πολὺ μεγάλο πλῆθος τῶν παράνομων μεταναστῶν, τῶν ἀστέγων, ἀλλὰ καὶ τῶν μοναχικῶν ἀνθρώπων, κατανοοῦμε ὅτι καὶ μὲ τὸ ἰσχῦον δίκαιο ἀλλὰ καὶ μὲ αὐτὸ ποὺ θὰ ἐπέλθει, ἡ χώρα μας μπορεῖ νὰ μετατραπεῖ σὲ ἕνα ἀνεξάντλητο ἐργοστάσιο «παραγωγῆς» μοσχευμάτων. Ὁ κίνδυνος ἦταν καὶ εἶναι μεγάλος. Πίσω ἀπὸ τὸ προσωπεῖο τοῦ δῆθεν ἀνθρωπισμοῦ καὶ τῆς ὑποκριτικῆς ἀγαπολογίας, κρύβεται ἕνας πραγματικὸς ἐφιάλτης, ἂν σκεφτοῦμε τί συμβαίνει σὲ κάποιες τριτοκοσμικὲς χῶρες μὲ τὴν ἐμπορία ὀργάνων. Ἂς μὴ βιαστεῖ κάποιος νὰ ἀντιπεῖ ὅτι δὲν εἴμαστε τριτοκοσμικὴ χώρα. Κάποιοι κάνουν ὅ,τι μποροῦν καὶ γι’ αὐτό.
ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Ἂς προχωρήσουμε ὅμως στὴ συνταγματικὴ θεώρηση τοῦ ὅρου εἰκαζόμενη συναίνεση, γιὰ νὰ κατανοήσουμε πόσο ξένος εἶναι αὐτὸς ὁ ὅρος μὲ τὸ ἑλληνικὸ δίκαιο.
Κάθε νόμος τοῦ Ἑλληνικοῦ Κράτους, ὅπως εἶναι διαμορφωμένο τὸ πολίτευμά μας, πρέπει νὰ συμφωνεῖ μὲ τὸν Ἀνώτατο Νόμο, τὸ Σύνταγμα. Ἡ διάταξη τῆς εἰκαζόμενης συναίνεσης ὅμως, πάσχει καταφανῶς ἀντισυνταγματικότητας, καθὼς οἱ ρυθμίσεις τοῦ Ν. 3984/2011, ἔρχονται σὲ εὐθεία ἀντίθεση μὲ συγκεκριμένες κορυφαῖες διατάξεις τοῦ Συντάγματος, τὶς ὁποῖες τὸ ἄρθρο 110 πάρ. 1, τὶς συμπεριλαμβάνει στὶς μὴ ἀναθεωρητέες.
Σύμφωνα μὲ τὴν ἐπιστήμη τοῦ συνταγματικοῦ δικαίου οἱ διατάξεις τῶν ἄρθρων 2 πάρ. 1 καὶ 5 πάρ. 1 τοῦ Συντάγματος, ἀπὸ τὴν ἴδια τους τὴ διατύπωση καὶ νομικὴ φύση, συνιστοῦν γενικὲς ρῆτρες οἱ ὁποῖες διαποτίζουν ἐρμηνευτικῶς ὅλες τὶς λοιπὲς διατάξεις του, κατὰ τὸ ὅτι αὐτὲς πρέπει νὰ ἑρμηνεύονται σύμφωνα μὲ τὸ γράμμα καὶ τὸ πνεῦμα τῶν συγκεκριμένων ἄρθρων.
Εἰδικότερα, τὸ ἄρθρο 2 πάρ. 1 τοῦ Συντάγματος, ὁρίζει ὅτι «ὁ σεβασμὸς καὶ ἡ προστασία τῆς ἀξίας τοῦ ἀνθρώπου ἀποτελοῦν τὴν πρωταρχικὴ ὑποχρέωση τῆς Πολιτείας». Ἡ λέξη «ἀξία», περιλαμβάνει ἕναν εὐρὺ κατάλογο θεμελιωδῶν δικαιωμάτων τοῦ ἀνθρώπου, ὅπως ἡ ὑγεία, ἡ προσωπικότητα, τὸ δικαίωμα στὴν αὐτοδιάθεση τοῦ σώματος, ἀκόμα καὶ μετὰ θάνατον, ἡ ἀξιοπρέπεια κόκ.
Ἡ ἐκβίαση τῆς συναίνεσης τοῦ δῆθεν δωρητῆ, δὲν λαμβάνει καθόλου ὑπόψιν τὴν ἀξία τοῦ ἀνθρώπου καὶ συγκεκριμένα τοῦ ἀσθενοῦς ποὺ χωρὶς νὰ τὸ ἐπιθυμεῖ ἀφαιροῦνται τὰ ὄργανά του. Ἡ ἀξία αὐτὴ ἐκτείνεται καὶ στὸ ἄψυχο σῶμα τοῦ νεκροῦ, καθὼς ὑπερκαλύπτει τὴν προσωπικότητα καὶ διασφαλίζει πτυχὲς τῆς ὀντότητας τοῦ ἀνθρώπου ἔστω καὶ ὅταν δὲν ἔχει συναίσθηση τοῦ περιβάλλοντος καὶ καμία ἐπαφὴ μὲ τὴν πραγματικότητα, ἀκόμη καὶ μετὰ θάνατον. Ὅπως ἀναφέραμε προηγουμένως, ἡ μετατροπὴ τοῦ σώματος σὲ ἀντικείμενο τοῦ ἐμπραγμάτου Δικαίου, δὲν μπορεῖ νὰ συμφωνεῖ μὲ τὸ ὅλως ἀνθρωπιστικὸ Σύνταγμά μας. Πόσο μάλιστα στὴν περίπτωση τοῦ ὀνομαζόμενου «ἐγκεφαλικοῦ θανάτου», ὁ ὁποῖος καθὼς πληροφορούμαστε ἀπὸ κορυφαίους ταγοὺς τῆς ἰατρικῆς ἐπιστήμης, δὲν εἶναι πραγματικὸς θάνατος, ὑπάρχει δὲ καὶ ἡ, ἔστω καὶ μικρή, πιθανότητα ἀνάνηψης.
Εὔλογα θὰ ἀπαντοῦσε κάποιος ὅτι καὶ ὁ λήπτης ἔχει τὸ δικαίωμα τῆς ἀπαραίτητης ὑγειονομικῆς περίθαλψης γιὰ τὴν προστασία τοῦ ἱεροῦ δικαιώματος στὴν ὑγεία καὶ στὴ ζωή. Αὐτὸ ὅμως δὲν σημαίνει ὅτι γιὰ τὴν προστασία αὐτῶν τῶν δικαιωμάτων του μπορεῖ νὰ παραβιάσει τὰ ἀντίστοιχα δικαιώματα τοῦ συνανθρώπου του, δότη. Δὲν μπορεῖ βέβαια, σὲ καμία περίπτωση νὰ ἀσκεῖ τὸ δικαίωμά του καταχρηστικά. Ἡ ὑφαρπαγὴ λοιπὸν τῆς συναίνεσης τοῦ δότη, ὅταν συνάγεται ἁπλῶς ἀπὸ τὸ γεγονὸς τῆς παράλειψης ἔγγραφης δήλωσης ἄρνησης, θίγει εὐθέως τὸν πυρήνα τῆς ἀξίας του καὶ παραβιάζει τὴν ἀρχὴ τῆς ἀναλογικότητας ποὺ θεσπίζεται στὸ ἄρ. 25 τοῦ Συντάγματός μας, ὡς πρὸς τὴ σύγκριση μὲ τὸ δικαίωμα τοῦ λήπτη.
Τὸ Σύνταγμά μας, ἀπὸ τὸ ὅλο πνεῦμα ποὺ τὸ διακατέχει, δὲν μπορεῖ ἐπ’ οὐδενὶ νὰ υἱοθετήσει τὸ δόγμα: «ὁ θάνατός σου, ἡ ζωή μου». Οὔτε νὰ δεχθεῖ ὅτι τὰ ὄργανα τοῦ σώματος μποροῦν νὰ ἀποτελέσουν ἁπλὰ ἀντικείμενα, ἡ διάθεση τῶν ὁποίων θὰ ἀνατίθεται στοὺς συγγενεῖς τοῦ δότη. Ἐξάλλου, τὸ δικαίωμα κάποιου ἀνθρώπου νὰ ἀντικαταστήσει δικά του ὄργανα μὲ τὰ ὄργανα κάποιου ἄλλου, δὲν ἀναγνωρίζεται ρητὰ ὡς ἀναμφισβήτητο δικαίωμα οὔτε ἀπὸ τὸ Σύνταγμα οὔτε ἀπὸ καμία διεθνῆ σύμβαση γιὰ τὰ δικαιώματα τοῦ ἀνθρώπου ( ΟΗΕ, ΕΣΔΑ κλπ) ἔτσι ὥστε νὰ μπορεῖ νὰ προστατευτεῖ ἀναγκαστικὰ μὲ νόμο ἀπὸ τὴν Πολιτεία.
Ἡ διάταξη, τώρα, τοῦ ἄρθρου 5 πάρ. 1 τοῦ Συντάγματος, ὁρίζει ὅτι «καθένας ἔχει δικαίωμα νὰ ἀναπτύσσει ἐλεύθερα τὴν προσωπικότητά του καὶ νὰ συμμετέχει στὴν κοινωνική, οἰκονομικὴ καὶ πολιτικὴ ζωὴ τῆς Χώρας, ἐφόσον δὲν προσβάλλει τὰ δικαιώματα τῶν ἄλλων καὶ δὲν παραβιάζει τὸ Σύνταγμα ἢ τὰ χρηστὰ ἤθη».
Αὐτὴ ἡ ἐλευθερία στὴ συμμετοχὴ στὴν κοινωνικὴ ζωὴ παραβιάζεται μὲ τὴν ἀνελεύθερη ἐκβίαση τῆς βούλησης τοῦ ἀνθρώπου, εἰδικὰ σὲ ἕνα τόσο εὐαίσθητο θέμα ποὺ βρίσκεται στὰ ὅρια μεταξὺ ζωῆς καὶ θανάτου. Ἡ «εἰκαζόμενη συναίνεση» βασίζεται στὸ, ἐντελῶς ἕωλο τεκμήριο ὅτι ὁ δότης δὲν ἐξέφρασε ἀντίθετη βούληση ὅσο βρισκόταν στὴ ζωή, μὴ λαμβάνοντας βέβαια ὑπ’ ὄψιν ὅτι καὶ κατὰ τὴ στιγμὴ τῆς ἀφαίρεσης τῶν ὀργάνων εἶναι ἐν ζωῇ. Ἕνας τέτοιος συλλογισμὸς δὲν συμβιβάζεται μὲ τὴν ἐλεύθερη ἀνάπτυξη τῆς προσωπικότητας καὶ ἀποτελεῖ ὑπέρμετρο καταναγκασμό, εὐθέως ἀντίθετο πρὸς τὴν ἐλευθερία τὴν ὁποία κατοχυρώνει τὸ ἄρθρο 5 πάρ. 1 τοῦ Συντάγματος. Ἐξάλλου, ἀπὸ τὰ διδάγματα τῆς κοινῆς πείρας, ὑπολογίζουμε ὅτι ἐλάχιστοι θὰ εἶναι ἐκεῖνοι ποὺ θὰ ἐνεργήσουν καὶ θὰ προβοῦν σὲ ἔγγραφη δήλωση ἄρνησης δωρεᾶς ὀργάνων, ὅπως καὶ ἐλάχιστοι ἦταν ἐκεῖνοι ποὺ ἔγιναν ἐθελοντὲς δωρητὲς ὀργάνων. Ἡ ξαφνικὴ αὔξηση τοῦ ἀριθμοῦ τῶν ὑποψήφιων δωρητῶν, ἀπὸ τὴ μία στιγμὴ στὴν ἄλλη, δὲν σημαίνει ὅτι ξαφνικὰ οἱ Ἕλληνες πολίτες ἀποφάσισαν μαζικὰ νὰ γίνουν δωρητὲς ὀργάνων. Κάτι τέτοιο δὲν συμβαδίζει μὲ τὰ διδάγματα τῆς κοινῆς λογικῆς καὶ πείρας, ἐνῶ οἱ ὑπέρμαχοι τῶν μεταμοσχεύσεων γνωρίζουν πολὺ καλὰ τὰ πλασματικὰ ἀποτελέσματά του, γι’ αὐτὸ ἄλλωστε καὶ υἱοθετήθηκε ἐν τέλει αὐτὴ ἡ σκληρὴ μορφὴ εἰκαζόμενης συναίνεσης, γιὰ τὴν ὁποία κάναμε λόγο προηγουμένως.
Ἀπὸ τὴν ἄλλη, οἱ γραφειοκρατικὲς διαδικασίες ποὺ ἀπαιτοῦνται γιὰ τὴν ἔγκυρη δήλωση ἄρνησης δωρεᾶς ὀργάνων, καθὼς καὶ ἡ ἀναβλητικότητα ποὺ χαρακτηρίζει τὴν ἑλληνικὴ ἰδιοσυγκρασία, ἀποτελοῦν ἀνασταλτικοὺς παράγοντες γιὰ τὴν ἔγκαιρη καὶ ἔγκυρη δήλωση τῆς ἀπαιτούμενης ἔγγραφης ἄρνησης. Ὁ Ἕλληνας πολίτης ποὺ καθημερινὰ ἔρχεται ἀντιμέτωπος μὲ τὸ γραφειοκρατικὸ τέρας τοῦ Δημοσίου καὶ τελευταίως μὲ τὴν παντελῶς ἀναξιόπιστη καὶ ὄχι λιγότερο γραφειοκρατικὴ ἠλεκτρονικὴ διακυβέρνηση, θὰ προτιμήσει νὰ ἀναβάλει ἐπ’ ἀόριστον τὴ νόμιμη ὑπεύθυνη δήλωση, σκεπτόμενος ἁπλοϊκὰ ὅτι «δὲ βαριέσαι, δὲν πεθαίνω καὶ σήμερα…»
Ἐπίσης, τὸ ἐνδεχόμενο ὁ δότης νὰ ἀγνοοῦσε τὸ περιεχόμενο τῶν νομοθετικῶν ρυθμίσεων περὶ τῆς εἰκαζόμενης συναίνεσης καὶ τὴν ὑποχρέωσή του νὰ δηλώσει στὴν ἁρμόδια διοικητικὴ ἀρχὴ τὴν ἀντίθεσή του ὡς πρὸς τὴ δωρεὰ ὀργάνων, εἶναι κάτι προφανές. Μὲ ποιὰ λογικὴ ἀπαιτεῖται ἀπὸ τὸν ἁπλὸ κόσμο, εἰδικά τούς ἡλικιωμένους ἀνθρώπους, νὰ γνωρίζουν ἐπακριβῶς τὰ ὅσα ἰσχύουν γιὰ τὶς μεταμοσχεύσεις; Δὲν εἶναι θεσμικῶς δυνατό, κατὰ τὴν ἔννομη τάξη τῆς χώρας μας, νὰ τοῦ ἀντιταχθεῖ κατὰ τὴ νοσηλεία του καὶ τὴν ἐξαιρετικὰ σοβαρὴ κατάσταση τῆς ὑγείας του, ὅτι τέτοιας μορφῆς ἄγνοια νόμου δὲν ἐπιτρέπεται.
Παρατηροῦμε ξεκάθαρα λοιπόν, τὴ σαφέστατη ἀντίθεση μὲ τὸ Ἑλληνικὸ Σύνταγμα, τῆς ὁποιασδήποτε μορφῆς εἰκαζόμενης συναίνεσης καὶ τῆς ἀνάθεσης τῆς τελικῆς ἐπιλογῆς σὲ τρίτα οἰκεῖα πρόσωπα τοῦ δότη.
ΕΣΔΑ
Ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον παρουσιάζει καὶ ὁ ἔλεγχος τῆς διάταξης τῆς εἰκαζόμενης συναίνεσης ἀπὸ τὴ σκοπιὰ τῆς Εὐρωπαικῆς Σύμβασης Δικαιωμάτων τοῦ Ἀνθρώπου. Συγκεκριμένα, στὸ ἄρθρο 2 τῆς ΕΣΔΑ ὁρίζεται ὅτι: «τὸ δικαίωμα ἑκάστου προσώπου στὴ ζωὴ προστατεύεται ἀπὸ τὸ νόμο. Σὲ κανένα δὲν δύναται νὰ ἐπιβληθεῖ ἐκ προθέσεως θάνατος, εἰμὴ εἰς ἐκτέλεσιν θανατικῆς ποινῆς ἐκδιδομένης ὑπὸ δικαστηρίου σὲ περίπτωση ἀδικήματος τιμωρουμένου ἀπὸ τὸ νόμο διὰ τῆς ποινῆς αὐτῆς». Ἐπιπλέον οἱ ἐξαιρέσεις ποὺ τίθενται στὴν παράγραφο 2 τοῦ ἴδιου ἄρθρου εἶναι παντελῶς ἄσχετες μὲ τὶς μεταμοσχεύσεις.
Προκαλώντας τὸν θάνατο τοῦ δότη μὲ τὴν ἀφαίρεση ὀργάνων, εἰκάζοντας ἕωλα τὴν συναίνεσή του, παραβιάζεται τὸ ἐν λόγῳ ἄρθρο καὶ ἔτσι μποροῦμε νὰ ποῦμε ὅτι ὁ νόμος αὐτὸς ἀντιτίθεται καὶ στὴν ΕΣΔΑ.
Στὸ σημεῖο αὐτό, θὰ πρέπει νὰ σταθοῦμε στὸ γεγονὸς ὅτι ἡ χώρα μας ἔχει καταδικασθεῖ ἀλλεπάλληλες φορὲς γιὰ καταπάτηση τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων ἀπὸ τὸ Εὐρωπαϊκὸ Δικαστήριο Δικαιωμάτων τοῦ Ἀνθρώπου, μετὰ τὴν προσφυγὴ συγκεκριμένων ὁμάδων καὶ καλὰ χρηματοδοτούμενων Μ.Κ.Ο. γιὰ παραβάσεις σὲ θέματα μειονοτήτων.
Μὲ δεδομένα ὅλα ὅσα προαναφέραμε σχετικὰ μὲ τὴν ἀντισυνταγματικότητα τῆς εἰκαζόμενης συναίνεσης καὶ τὴν εὐθεία καταπάτηση στοιχειωδῶν δικαιωμάτων τοῦ εἰκαζόμενου δωρητῆ, μᾶς προκαλεῖ ἰδιαίτερη ἐντύπωση καὶ ἀναρωτιόμαστε, γιατί δὲν παίρνουν θέση ὅλες αὐτὲς οἱ Μ.Κ.Ο. καὶ οἱ διάφοροι ὀργανισμοί, οἱ ὁποῖοι αὐτοαναγορεύονται σὲ προστάτες τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων; Γιατί ἄραγε σιωποῦν σὲ αὐτὴ τὴ βάναυση καταπάτηση τοῦ δικαιώματός μας στὴ ζωὴ καὶ στὴν αὐτοδιάθεση τοῦ σώματός μας, ἐκεῖνοι πού παλεύουν καθημερινῶς γιὰ τὰ δικαιώματα τῶν μειονοτήτων ὅπως οἱ ὁμοφυλόφιλοι...
ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ ΜΕ ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΟΔΗΓΙΑ;
Ὅσον ἀφορᾶ τώρα τὴν περίφημη ἐναρμόνιση τῆς Ἑλλάδος στὶς κοινοτικὲς ὁδηγίες περὶ μεταμοσχεύσεων, ὅπως ἀναφέρεται στὴν ἐπικεφαλίδα τοῦ νέου νόμου περὶ τῶν μεταμοσχεύσεων, ἀξίζει νὰ ἀναγνώσουμε αὐτούσιο ἕνα μικρὸ κομμάτι τῆς σχετικῆς ὁδηγίας τοῦ 2012:
«Παρόλο ποὺ πρόκειται γιὰ ζήτημα ἐθνικῶν ἁρμοδιοτήτων, ὑπάρχει ἀνάγκη γιὰ κάθε κράτος μέλος νὰ ὁρίσει καὶ νὰ ὀργανώσει μὲ σαφήνεια συστήματα συναίνεσης τοῦ δότη καὶ νὰ διαχειρίζεται τοὺς καταλόγους ἀναμονῆς μὲ διαφάνεια σὲ ἐθνικὸ ἐπίπεδο.»
Καὶ πιὸ κάτω ὑπενθυμίζει «Τὴν ἀπαίτηση γιὰ τὰ κράτη μέλη νὰ προστατεύουν τοὺς ζῶντες δότες ἀπὸ πιθανοὺς κινδύνους, ἀπὸ σωματικὲς καὶ οἰκονομικῆς φύσης ἀντιξοότητες ποὺ σχετίζονται μὲ τὴ διαδικασία δωρεᾶς, καθὼς καὶ νὰ ἐξασφαλίζουν τὴν ἐθελοντικὴ καὶ μὴ ἀμειβόμενη δωρεὰ ὅπως ὁρίζεται στὴν ὁδηγία 2010/53/ΕΕ.»
Βλέπουμε ὅτι πουθενὰ ἡ ἐπικαλούμενη ἀπὸ τὸν ΕΟΜ κοινοτικὴ ὁδηγία δὲν ἐπιβάλλει στὰ Κράτη Μέλη τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἕνωσης τὴν περιβόητη εἰκαζόμενη συναίνεση, ἀλλὰ ἀντίθετα ζητᾶ ἀπὸ αὐτὰ νὰ προστατεύσουν τοὺς δότες ἀπὸ πιθανοὺς κινδύνους, ἐξασφαλίζοντας ἐθελοντικὴ καὶ μόνο προσφορὰ ὀργάνων.
ΠΑΡΑΒΑΣΗ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ
Ἕνα ἄλλο σημεῖο ποὺ παρουσιάζει νομικὸ ἐνδιαφέρον, εἶναι ὁ τρόπος μὲ τὸν ὁποῖο ψηφίστηκε ὁ ἐπίμαχος νόμος, κατὰ προφανῆ παράβαση τοῦ Κανονισμοῦ τῆς Βουλῆς, ὅπως προκύπτει ἀπὸ τὰ πρακτικὰ τῆς ἡμέρας ψήφισης τοῦ Νόμου 3984/2011, γεγονὸς ποὺ θέτει εὔλογο ζήτημα ἐγκυρότητας τῆς διαδικασίας τῆς ψήφισης τοῦ νόμου στὴ Συνεδρίαση τῆς Ὁλομέλειας τῆς Βουλῆς ἐκείνης τῆς ἡμέρας.
Ἦταν ἡ 15η Ἰουνίου τοῦ 2011, ὅταν τὸ κίνημα τῶν ἀγανακτισμένων πολιτῶν εἶχε περικυκλώσει τὴ Βουλὴ τῶν Ἑλλήνων, ἐνῶ οἱ βουλευτὲς κυκλοφοροῦσαν μὲ ἀστυνομικὲς συνοδεῖες προκειμένου νὰ ἀποφύγουν τὸν προπηλακισμὸ ἀπὸ τοὺς ἐξαγριωμένους Ἕλληνες πολίτες. Τὴν ἡμέρα ἐκείνη λοιπόν, ἐξαιτίας τῆς ὑψηλῆς ἐπικινδυνότητας ποὺ διέτρεχε ἡ σωματικὴ ἀκεραιότητα τῶν πολιτικῶν μας καὶ ἐνῶ ἐλάχιστοι ἀσχολοῦνταν μὲ ἕνα θέμα ἐπιφανειακὰ ἀσήμαντο, ὅπως οἱ μεταμοσχεύσεις, σὲ σχέση μὲ τὶς πολιτικὲς ἐξελίξεις ποὺ ἔτρεχαν τότε καὶ «μύριζαν» λαϊκὴ ἐπανάσταση, ἡ Βουλὴ τῶν Ἑλλήνων θύμιζε ἐρημωμένο τοπίο.
Χαρακτηριστικὴ καὶ πλήρως διαφωτιστικὴ εἶναι ἡ φράση τοῦ πρώην Προέδρου τῆς Βουλῆς καὶ βουλευτὴ τοῦ τότε κυβερνῶντος κόμματος, κ. Ἀπόστολου Κακλαμάνη: «Εἶναι ἐξαιρετικὰ κρίσιμες αὐτὲς οἱ ὧρες καὶ λυποῦμαι νὰ πῶ ὅτι οἱ ἁρμόδιες ὑπηρεσίες τῶν κομμάτων προφανῶς δὲν φρόντισαν ὥστε νὰ ἐνημερωθοῦν ὅλοι οἱ Βουλευτὲς ὅλων τῶν κομμάτων γιὰ τὴ δυνατότητα ἐλεύθερης πρόσβασής τους στὸ Κοινοβούλιο. Πάρα πολλοὶ Βουλευτὲς θεωροῦν ὅτι δὲν εἶναι δυνατὴ ἡ πρόσβαση στὸ Κοινοβούλιο καὶ αὐτὸ δὲν εἶναι ἀληθές….Καὶ ὅταν δίδεται ἡ εἰκόνα τῆς Βουλῆς μὲ δυὸ Ὑπουργοὺς στὰ ἕδρανα καὶ δέκα Βουλευτὲς στὴν Αἴθουσα, ὁ λαὸς διερωτᾶται ποὺ εἶναι οἱ ἄλλοι ..».
Ὑπῆρχε, ἑπομένως, καταφανὲς πρόβλημα προσέλευσης τῶν βουλευτῶν στὴν Ὁλομέλεια, γιὰ τὴν ἀπαρτία τῆς ὁποίας ἀπαιτεῖται κατ’ ἐλάχιστο τὸ ἕνα τέταρτο τοῦ συνόλου τῶν βουλευτῶν, δηλαδὴ 75 στὸν ἀριθμό. Τὰ ἄδεια ἕδρανα ἐπρόδιδαν ἕναν κατὰ πολὺ μικρότερο ἀριθμὸ βουλευτῶν, γεγονὸς ποὺ θὰ ἔπρεπε νὰ ληφθεῖ σοβαρὰ ὑπ’ ὄψιν ἀπὸ τὴν Προεδρεύουσα τῆς Βουλῆς γιὰ ἐκείνη τὴ μέρα, κ. Ροδούλα Ζήση, καὶ ἀκολουθώντας τὶς διατάξεις τοῦ Κανονισμοῦ τῆς Βουλῆς, νὰ ἀναβάλει τὴ συνεδρίαση γιὰ μία ἄλλη μέρα, κατὰ τὴν ὁποία θὰ ἦταν εὐκολότερη ἡ πρόσβαση τῶν βουλευτῶν. Κι ὅμως, αὐτοὶ οἱ ἐλάχιστοι βουλευτὲς ποὺ βρέθηκαν ἐκείνη τὴ μέρα στὴν αἴθουσα, ψήφισαν στὸ ὄνομα τοῦ Ἑλληνικοῦ Λαοῦ, ὁ ὁποῖος ἀγανακτισμένος διαμαρτυρόταν ἔξω ἀπὸ τὸ «ναὸ τῆς Δημοκρατίας», θεωρώντας ἀνάξιους τῆς ἐμπιστοσύνης του, τοὺς τότε βουλευτὲς καὶ ἀποκλείοντάς τους τὶς διόδους πρὸς τὴ Βουλή.
Ἡ ἀντιδημοκρατικότητα τῆς τότε κυβέρνησης, πού μᾶς φορτώθηκε μὲ σύνθημα τὸ γραφικὸ «λεφτὰ ὑπάρχουν», φάνηκε καὶ σὲ αὐτὴ τὴν περίπτωση. Ἡ ἐμμονὴ τοῦ τότε Ὑπουργοῦ Ὑγείας, κ. Ἀνδρέα Λοβέρδου, νὰ περάσει ἕνα νόμο ποὺ γνώρισε τὴ λαϊκὴ ἀποδοκιμασία μέσῳ τῆς δημόσιας διαβούλευσης, ἡ ὁποία βέβαια ὑπάρχει γιὰ νὰ ὑπάρχει, καθὼς παρατηροῦμε ὅτι οἱ δημοκράτες κυβερνῶντες μας δὲν τὴν παίρνουν ποτὲ στὰ σοβαρά, μᾶς ἔκανε μάρτυρες αὐτῆς τῆς ἀντιδημοκρατικῆς πρακτικῆς ποὺ υἱοθετήθηκε προκειμένου νὰ περάσει αὐτὸς ὁ νόμος.
ΔΗΛΩΣΗ ΑΡΝΗΣΗΣ ΔΩΡΕΑΣ ΟΡΓΑΝΩΝ
Σὲ κάθε περίπτωση, καὶ λίγο πρὶν ὁλοκληρώσω τὴν εἰσήγησή μου, θὰ παρακαλοῦσα τὸν καθένα ξεχωριστά, νὰ μὴν ἀναβάλει τὴ δήλωση ἄρνησης δωρεᾶς τῶν ὀργάνων του καὶ νὰ ἐνεργήσει γρήγορα καὶ ὑπεύθυνα. Ἡ Ἑστία Πατερικῶν Μελετῶν καὶ ἡ Ἑνωμένη Ρωμηοσύνη, μεριμνώντας γιὰ τὴν ἐγκυρότητα τῆς ὑπεύθυνης δηλώσεως, ἔχουν συντάξει τὸ περιεχόμενό της. Τὸ μόνο ποὺ ἀπομένει σὲ ἐσᾶς εἶναι νὰ τὴ συμπληρώσετε μὲ τὰ στοιχεῖα σας, νὰ ἐπικυρώσετε στὸ ΚΕΠ τὸ γνήσιο τῆς ὑπογραφῆς, νὰ τὴ στείλετε στὸν ΕΟΜ στὴ διεύθυνση ποὺ ἀναγράφεται πάνω στὴ δήλωση καὶ νὰ κρατήσετε μερικὰ ἐπικυρωμένα ἀντίγραφα ποὺ θὰ φυλάξουν τὰ κοντινά σας καὶ ἐμπιστοσύνης σας πρόσωπα.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Κλείνοντας, θὰ ἤθελα νὰ θυμίσω τὰ περιέργως προφητικὰ λόγια ποὺ κατεγράφησαν κατὰ τὴν προσφώνηση τῆς τότε Προέδρου τῆς Βουλῆς, κ. Ἄννας Ψαρούδα-Μπενάκη, πρὸς τὸν νεοεκλεγέντα τὸ ἔτος 2005, Πρόεδρο τῆς Δημοκρατίας, κ. Κάρολο Παπούλια:
«Ἀναλαμβάνετε, κύριε Πρόεδρε, τὴν Προεδρία τῆς Ἑλληνικῆς Δημοκρατίας γιὰ μία πενταετία ὅπου θὰ σημειωθοῦν σημαντικὰ γεγονότα καὶ ἐξελίξεις: Ἡ Εὐρωπαϊκὴ ἑνοποίηση θὰ προωθηθεῖ μὲ τὴν ψήφιση ἐνδεχομένως καὶ τῆς Συνταγματικῆς Συνθήκης, τὰ ἐθνικὰ σύνορα καὶ ἕνα μέρος τῆς ἐθνικῆς κυριαρχίας θὰ περιορισθοῦν χάριν τῆς εἰρήνης, τῆς εὐημερίας καὶ τῆς ἀσφάλειας στὴ διευρυμένη Εὐρώπη, τὰ δικαιώματα τοῦ ἀνθρώπου καὶ τοῦ πολίτη θὰ ὑποστοῦν μεταβολὲς καθὼς θὰ μποροῦν νὰ προστατεύονται, ἀλλὰ καὶ νὰ παραβιάζονται ἀπὸ ἀρχὲς καὶ ἐξουσίες πέραν τῶν γνωστῶν καὶ καθιερωμένων καὶ πάντως ἡ Δημοκρατία θὰ συναντήσει προκλήσεις καὶ θὰ δοκιμασθεῖ ἀπὸ ἐνδεχόμενες νέες μορφὲς διακυβέρνησης.»
Ὁ περιβόητος νόμος τῶν μεταμοσχεύσεων, θὰ ἦταν συνετὸ νὰ ἐξετασθεῖ μέσα στὸ γενικότερο πλαίσιο διαδοχικῶν ἀντισυνταγματικῶν νόμων, ὅπως τοῦ χαρατσιοῦ, τῆς ἰθαγένειας, τῆς ἠλεκτρονικῆς διακυβέρνησης, τῶν περικοπῶν τῶν πολυτεκνικῶν ἐπιδομάτων κλπ
Εἶναι κι᾿ αὐτὸς ὁ νόμος λοιπόν, ἕνας νόμος χωρὶς λογική, ἕνας «παλαβός» νόμος. Ἀλλὰ ἂς μὴν τὸ βάζουμε κάτω. Ἂς στρέψουμε τὰ ὦτα καὶ τὴ σκέψη μας πρὸς τὸν πνευματικὸ πατέρα τοῦ Νεοελληνικοῦ Ἔθνους, τὸν ὅσιο μοναχὸ Παΐσιο, ὁ ὁποῖος ἀπὸ τὸ 1981 καλώντας μας σὲ προσευχὴ καὶ μετάνοια, μᾶς καθησύχαζε λέγοντας:
«Νά προσεύχεσθε νά ἀναδείξη ὁ Θεός πνευματικούς ἀνθρώπους, Μακκαβαίους, γιατί ὑπάρχει μεγάλη ἀνάγκη. Ἦρθε ὁ καιρός νά πολεμήση τό καλό μέ τό κακό, γιατί τήν παρανομία τήν ἔχουν κάνει νόμο καί τήν ἁμαρτία μόδα.Ὅταν ὅμως δεῖτε συμφορές στήν Ἑλλάδα, τό κράτος νά βγάζη παλαβούς νόμους καί νά ὑπάρχη γενικά ἀστάθεια, μή φοβηθῆτε, θά βοηθήση ὁ Θεός.»
Σᾶς εὐχαριστῶ.