Ἡ Ἑλληνοτουρκική «Ναυμαχία» τῆς ἁλιείας στό Θρακικό: Ὑπάρχει πολιτική βούληση νά σταματήσει;

Ὑπνχου Νικολάου Παπανικολόπουλου

Τό πρόσφατο περιστατικό, στίς 28 Ἰανουαρίου 2018, μέ τήν παρουσία δεκάδων τουρκικῶν ἁλιευτικῶν, στό Θρακικό Πέλαγος, ἀπό τήν Ἀλεξανδρούπολη μέχρι καί τίς ἀνατολικές ἀκτές τῆς Θάσου, ἔφερε γιά μία ἀκόμη φορά στό προσκήνιο τά προβλήματα καί τούς κινδύνους πού ἀντιμετωπίζουν οἱ Ἕλληνες ἁλιεῖς στό Θρακικό.

Τό θέμα ἀπασχόλησε τά ΜΜΕ τῆς Περιφέρειας ΑΜ-Θ καί τρεῖς βουλευτές (Ἔβρου, Καβάλας καί Δράμας) τῆς ἀξιωματικῆς ἀντιπολίτευσης κατέθεσαν σχετική Ἐρώτηση στή Βουλή πρός τούς Ὑπουργούς Ἐξωτερικῶν, Ἐθνικῆς Ἄμυνας, Ναυτιλίας καί Ἀγροτικῆς Ἀνάπτυξης.

Δυστυχῶς, τό θέμα ἀναδεικνύεται μόνο ὅταν προκύπτει καί μόνο γιά λίγο. Στή συνέχεια, «χάνεται» μέσα στά εὐχολόγια τῶν Ὑπουργῶν, τίς ἀνταλλαγές…ὑπηρεσιακῶν ἀπόψεων καί μετά… ἐπικρατεῖ… «σιγή ἰχθύος»…

Τί συμβαίνει μέ τήν ἁλιεία στό Θρακικό Πέλαγος.

Τό πρῶτο ἐπίσημα καταγεγραμμένο ἑλληνοτουρκικό ἐπεισόδιο στό Θρακικό Πέλαγος, συνέβη πρίν σαράντα χρόνια (1978) ὅταν μέσα στά ἑλληνικά χωρικά ὕδατα καί σέ ἀπόσταση 4 ν.μ νοτιοανατολικά ἀπό τό λιμάνι τῆς Ἀλεξανδρούπολης, τό ἁλιευτικό «ΝΙΚΟΛΑΟΣ Ψ» ἐμβολίστηκε ἀπό τουρκική τορπιλάκατο καί ἡ Ἀλεξανδρούπολη θρήνησε τόν πνιγμό ἑνός 20χρονου παλικαριοῦ, μέλους τοῦ πληρώματος.

Ἀπό τότε, παρόμοια ἐπεισόδια - εὐτυχῶς χωρίς θύματα - ἔχουν καταγραφεῖ πολλά. Τά πρῶτα, στίς ἐκβολές τοῦ Ἔβρου, στή συνέχεια ἐπεκτάθηκαν στή Σαμοθράκη, κυρίως γύρω ἀπό τή Βραχονησίδα Ζουράφα (Λαδόξηρα), μετά στή Μαρώνεια καί τώρα ἔφτασαν μέχρι τή Θάσο.

Ἡ παρενόχληση τῶν Ἑλλήνων ἁλιέων, στήν ἄσκηση τῆς ἁλιευτικῆς τους δραστηριότητας, εἶναι σχεδόν καθημερινή μέ τήν ἔντονη παρουσία τουρκικῶν πολεμικῶν πλοίων καί ἀκταιωρῶν καί ἐνίοτε τήν παρουσία τουρκικῶν ὑδρογραφικῶν - ἐρευνητικῶν πλοίων. Ἀπό τήν ἄλλη πλευρά, τά τουρκικά ἁλιευτικά αὐξήθηκαν καί ἄρχισαν ὄχι μόνο νά παρεμποδίζουν τήν ἁλιευτική δραστηριότητα τῶν ἑλληνικῶν, «ὑπό τήν προστασία» τῶν τουρκικῶν ἀκταιωρῶν ἀλλά καί νά ἁλιεύουν, χωρίς νά ὑπόκεινται στούς περιορισμούς καί τίς ἀπαγορεύσεις τῆς ἑλληνικῆς καί εὐρωπαϊκῆς νομοθεσίας πού ὑπόκεινται τά ἑλληνικά.

Ἡ νομοθετική ρύθμιση ὅλων τῶν θεμάτων καί δράσεων τῆς ἁλιείας (θαλάσσιας ἁλιείας καί ἁλιείας ἐσωτερικῶν ὑδάτων) ἀνήκει στό Ὑπουργεῖο Ἀγροτικῆς Ἀνάπτυξης καί Τροφίμων.

Ἡ ἀστυνόμευση τῆς θαλάσσιας ἁλιείας, δηλαδή ὁ ἔλεγχος τήρησης τῆς σχετικῆς νομοθεσίας γιά τά ἑλληνικά ἁλιευτικά σκάφη, εἶναι ἁρμοδιότητας τοῦ Λιμενικοῦ Σώματος/ Ἑλληνικῆς Ἀκτοφυλακῆς τό ὁποῖο ὑπάγεται στό Ὑπουργεῖο Ναυτιλίας Αἰγαίου καί Νησιωτικῆς Πολιτικῆς. Τό προσωπικό του, βεβαιώνει τίς ἁλιευτικές παραβάσεις πού διαπιστώνει καί ἐπιβάλλει τίς προβλεπόμενες ἀπό τόν «Ἁλιευτικό Κώδικα - Ν.Δ 420/1970» διοικητικές κυρώσεις (πρόστιμα, κατασχέσεις, ἀργίες κλπ) ἐνῶ παραπέμπει συγχρόνως τούς ὑπαιτίους καί στή Δικαιοσύνη ὁσάκις προβλέπονται καί ποινικές κυρώσεις.

Γιά τά τούρκικα ἁλιευτικά, τό Λιμενικό Σῶμα ἔχει ἁρμοδιότητα ἐλέγχου τους μόνο ἄν αὐτά ἁλιεύουν μέσα στά ἑλληνικά χωρικά ὕδατα καθώς αὐτό εἶναι ποινικό ἀδίκημα (ἄρθρο 401 «Ἁλιεία σέ χωρικά ὕδατα» Ποινικοῦ κώδικα).

Μέ αὐτά τά δεδομένα, στό Θρακικό Πέλαγος (τμῆμα τοῦ Αἰγαίου), ὑπάρχει καί ἀθέμιτος ἀνταγωνισμός σέ βάρος τῶν Ἑλλήνων ἁλιέων ἀλλά καί καταστροφή τῶν ἰχθυοαποθεμάτων.

Τό ζητούμενο λοιπόν εἶναι, οἱ Τοῦρκοι ψαράδες νά ἐφαρμόζουν τήν εὐρωπαϊκή νομοθεσία, ὅπως ἐδῶ καί χρόνια κάνουν οἱ Ἕλληνες συνάδελφοί τους. Αὐτό τό ζητούμενο, πού πρίν μερικά χρόνια ἦταν στή σφαίρα τῆς θεωρίας, τώρα, ἄν ὑπάρχει κατάλληλη πολιτική βούληση, μπορεῖ νά γίνει πραγματικότητα.

Τί πρέπει νά γίνει μέ τήν ἁλιεία στό Θρακικό Πέλαγος.

Ἡ Γενική Ἐπιτροπή Ἁλιείας γιά τή Μεσόγειο (ΓΕΑΜ), General Fisheries Commission for the Mediterranean (GFCM), Περιφερειακή Ὀργάνωση Διαχείρισης τῆς Ἁλιείας τοῦ Διεθνοῦς Ὀργανισμοῦ Τροφίμων καί Γεωργίας τοῦ ΟΗΕ, γνωστοῦ μέ τά ἀρχικά FAO (Food and Agriculture Organization) ἔχει χαρακτηρίσει τό Αἰγαῖο ὡς ὑποπεριοχή (Geographical Sub-Area, GSA) μέ τόν κωδικό 22.

Ἡ Ε.Ἕ., ἀπό τήν 1η Ἰανουαρίου 2014, ἔθεσε σέ ἰσχύ τή νέα Κοινή Ἁλιευτική Πολιτική, ἕνα σύνολο μέτρων καί κανόνων, μέ στόχο τή διαχείριση τῶν εὐρωπαϊκῶν ἁλιευτικῶν στόλων καί τή διασφάλιση ἁλιευτικῶν πρακτικῶν πού δέν ὑπονομεύουν τήν ἀναπαραγωγική ἱκανότητα τῶν ἰχθυοπληθυσμῶν. Ἡ νέα ΚΑΠ ὁρίζει ὅτι θά πρέπει νά προβλεφθοῦν ὅρια ἁλιευμάτων, τά ὁποῖα θά εἶναι βιώσιμα καί θά συμβάλλουν στή μακροπρόθεσμη διατήρηση τῶν ἰχθυοαποθεμάτων.

Στά πλαίσια αὐτά, ἡ Εὐρωπαϊκή Ἐπιτροπή, μετά ἀπό διαπραγματεύσεις πού ξεκίνησαν τό Φεβρουάριο τοῦ 2016, κατέληξε, στίς 30 Μαρτίου 2017, στήν ὑπογραφή τῆς Διακήρυξης τῆς Μάλτας , γνωστῆς καί ὡς «MedFish4Ever».

Στή διάσκεψη τῆς Μάλτας «MedFish4Ever», συμμετεῖχαν ἡ Εὐρωπαϊκή Ἐπιτροπή, 8 κράτη μέλη (Ἱσπανία, Γαλλία, Ἰταλία, Μάλτα, Σλοβενία, Κροατία, Ἑλλάδα, Κύπρος), 7 τρίτες χῶρες (Μαρόκο, Ἀλγερία, Τυνησία, Αἴγυπτος, Τουρκία, Ἀλβανία, Μαυροβούνιο), ὁ ὀργανισμός FAO, ἡ Γενική Ἐπιτροπή Ἁλιείας γιά τή Μεσόγειο, τό Εὐρωπαϊκό Κοινοβούλιο καί τό Γνωμοδοτικό Συμβούλιο τῆς ΕΕ γιά τή Μεσόγειο.

Ἡ Διακήρυξη αὐτή, εἶναι καί ἕνα ἁπτό παράδειγμα τῆς πολιτικῆς καλῆς γειτονίας πού ἐπιδιώκει ἡ Εὐρωπαϊκή Ἕνωση, καθορίζει λεπτομερές πρόγραμμα ἐργασίας γιά τά ἑπόμενα 10 χρόνια γιά τή διάσωση τῶν ἰχθυοαποθεμάτων τῆς Μεσογείου (σ.σ τό Αἰγαῖο διεθνῶς γιά θέματα ἁλιείας ἀναφέρεται ἑνιαῖο - συμπεριλαμβάνεται καί τό Θρακικό - μέ τόν κωδικό 22. Τό Θρακικό αὐτοτελῶς ἀναφέρεται διεθνῶς μέ τόν κωδικό 49 γιά θέματα πρόγνωσης καιροῦ θαλασσῶν) καί τήν προστασία τοῦ περιβαλλοντικοῦ καί οἰκονομικοῦ πλούτου της.

Ἡ Διακήρυξη, ὑπεγράφη ἀπό τούς ἐκπροσώπους τῶν ἁρμοδίων ὑπουργείων τῶν δεκαπέντε χωρῶν τῆς Μεσογείου (σ.σ τήν 26-1-2018 ὑπέγραψε τή Διακήρυξη καί ἡ Βοσνία-Ἐρζεγοβίνη).

Γιά τήν Ἑλλάδα ὑπέγραψε ὁ Ὑπουργός Ἀγροτικῆς Ἀνάπτυξης καί Τροφίμων κ Εὐάγγελος Ἀποστόλου καί γιά τήν Τουρκία ὁ Γενικός Διευθυντής τοῦ ἀντίστοιχου Ὑπουργείου, Mustafa Altug Atalay .

Μέ τήν ὑπογραφή αὐτή, τό ζήτημα τῆς εἰρηνικῆς συνύπαρξης Ἑλλήνων καί Τούρκων ἁλιέων στό Θρακικό, ἀπέκτησε πλέον πολιτική διάσταση καί παύει νά ἀποτελεῖ ἀντικείμενο διαχείρισης σέ ἐπίπεδο Λιμενικῶν Ἀρχῶν καί παρουσίας ἤ μή πολεμικῶν πλοίων στήν περιοχή.

Κατά τήν προσωπική μου ἐκτίμηση, μετά τή Διακήρυξη τῆς Μάλτας (Μάρτιος 2017), ἡ λύση τοῦ προβλήματος, βρίσκεται ἀποκλειστικά στό Ὑπουργεῖο Ἀγροτικῆς Ἀνάπτυξης. Εἶναι ξεκάθαρα στά χέρια τοῦ Ὑπουργοῦ Ἀγροτικῆς Ἀνάπτυξης. Ἀρκεῖ νά ἔχει τήν πολιτική βούληση.

Τώρα, εἶναι ἡ κατάλληλη στιγμή, ἡ Ἑλλάδα ὑπό τήν ὀμπρέλα τῶν Διεθνῶν Ὀργανισμῶν, νά ἀξιοποιήσει τή Διακήρυξη καί νά λύσει τό πρόβλημα. Νά προτείνει καί νά ἀπαιτήσει : Ἕλληνες καί Τοῦρκοι ἁλιεῖς νά ὑπόκεινται στούς ἴδιους περιορισμούς πού θέτει ἡ Ε.Ε. Ἄλλωστε, μόνο ἔτσι θά ἐπιτευχθεῖ καί ἡ διάσωση τῶν ἰχθυοαποθεμάτων πού εἶναι τό ζητούμενο ἀπό ὅλους τούς ἁρμόδιους Διεθνεῖς Ὀργανισμούς.

Στό Αἰγαῖο, ὑπάρχουν χωρικά ὕδατα καί τῆς Ἑλλάδας καί τῆς Τουρκίας ὅπως ὑπάρχουν καί διεθνῆ. Δέν ὑπάρχουν ὅμως στεγανά.

Πολιτική βούληση γιά νά σταματήσει ἡ «ναυμαχία», ὑπάρχει ;

Ἀλεξανδρούπολη Φεβρουάριος 2018