«Τό Πρόγραμμα τοῦ “Παγκοσμίου Δικτύου Θρησκειῶν γιά Παιδιά” (GNRC ) τῆς ARIGATOU ὡς πρότυπο τῶν ἑλληνικῶν Προγραμμάτων Σπουδῶν γιά τά Θρησκευτικά».

Ἑλένη Βασσάλου,
Θεολόγος - Ὑπεύθυνη τοῦ γραφείου ἐπί τῶν αἱρέσεων τῆς ΠΕΘ.

ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΕΣΤΙΑΣ ΠΑΤΕΡΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ, 23 Σεπτεμβρίου 2016, Δημαρχεῖο Ἀμαρουσίου
«Προβληματική τοῦ νέου προγράμματος τῶν Θρησκευτικῶν. Μία νεοφανής πρακτική μέσα στήν ἑλληνορθόδοξη παράδοσή μας».

Ἡ ἱστορία ἐκτυλίσσεται ὡς ἑξῆς:

Ἐν μέσῳ σκόπιμης πρόκλησης ἀναταραχῆς στά σχολεῖα, κυρίως τῆς Μέσης Ἐκπαίδευσης, ἐξαιτίας τῶν  ἐγκυκλίων[1] τοῦ 2008, πού ἀφοροῦν στίς ἀπαλλαγές ἀπό τό μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν, τίθεται σέ πιλοτική ἐφαρμογή, τό 2011, τό Νέο Πρόγραμμα Σπουδῶν στά Θρησκευτικά Δημοτικοῦ καί Γυμνασίου, τό ὁποῖο ἀλλάζει ριζικά τόν προσανατολισμό τοῦ μαθήματος. Ἐγκαταλείπεται ἡ ἰσχύουσα μέχρι σήμερα γνώση τῆς Ὀρθόδοξης πνευματικότητας καί ἡ γνωριμία τῶν θρησκειῶν σέ χωριστές ἑνότητες, ἀντί ἑνός διαθρησκειακοῦ συγκρητιστικοῦ συνονθυλεύματος[2], ἐπενδυμένου μέ διαλογισμό[3], βιωματικές πρακτικές[4], διαθρησκειακές κατασκευές[5], συνεντεύξεις μέ ἱερεῖς θρησκειῶν[6], διαθρησκειακά παιχνίδια[7] κ.ἄ. Ἔτσι, ἐκτιμᾶται, πώς τό νέο ΠΣ θά γίνει πιό ἑλκυστικό,  καί, παράλληλα, θά καλύψει τά ἀξεπέραστα θεολογικά καί παιδαγωγικά προβλήματα πού δημιουργεῖ, ἐξαιτίας τῆς ἀνάμειξης καί ταυτόχρονης παρουσίασης, σέ μικρούς καί ἀνήλικους μαθητές, ἑτερόκλητων γνώσεων ἀπό ἕξι θρησκεῖες καί τρεῖς ὁμολογίες[8].

Ἡ Πανελλήνια Ἕνωση Θεολόγων ἀναδεικνύει ἀκατάπαυστα τό πρόβλημα πρός κάθε κατεύθυνση, πρός τό Ὑπουργεῖο Παιδείας, πρός τήν Ἱερά Σύνοδο καί τούς Μητροπολίτες, προσωπικά, μέ τήν ἀποστολή ὅλων τῶν σχετικῶν ἐπιστημονικῶν ἐργασιῶν, πρός τόν ἑλληνικό λαό, μέ ἡμερίδες, συνέδρια, Πρακτικά Συνεδρίων καί ἀνακοινώσεις.  Τρέχει παντοῦ[9].

Ἔπειτα ἀπό τή γενική κατακραυγή γιά τά χονδροειδῆ καί βλάσφημα λάθη σέ θεματικές ἑνότητες τοῦ νέου Προγράμματος, τά ὁποῖα προκλήθηκαν ἐξαιτίας αὐτῆς τῆς διαθρησκειακῆς λογικῆς πού τό διέπει, οἱ συντάκτες του ἀναγκάστηκαν λίγο νά τά περιορίσουν, στό ἀναθεωρημένο Πρόγραμμα τοῦ 2014, ἐπιμένοντας, ὅμως, νά μείνει ἄθικτος ὁ διαθρησκειακός συγκρητιστικός χαρακτήρας του. Τήν πρόταση νά ἐφαρμοστοῦν οἱ νέες διδακτικές πρακτικές στό ἰσχῦον Πρόγραμμα, χωρίς νά ἀλλάξει ὁ ὀρθόδοξος προσανατολισμός του - τήν ἀπέρριπταν, ἐπιμένοντας, ὅτι οἱ νέες διδακτικές μέθοδοι ἐφαρμόζονται μόνο διαθρησκειακά.  Αὐτή ἡ ἀπόλυτη ἐπιμονή τους στή διαθρησκειακή ἤ πολυθρησκειακή μάθηση, σέ συνδυασμό μέ τήν κατάρριψη θεμελιωδῶν ζητημάτων τῆς ὀρθόδοξης διδασκαλίας, κίνησε τήν ὑποψία, νά ἐρευνηθεῖ σέ βάθος κάθε πληροφορία πού σχετίζεται ἄμεσα ἤ ἔμμεσα μέ τό νέο Πρόγραμμα.

Ὑπῆρξαν πληροφορίες ὅτι τά σεμινάρια τοῦ νέου Προγράμματος Σπουδῶν συνδέονται μέ κάποια ὀργάνωση ARIGATOU[10] . Ἔτσι, ἡ ΠΕΘ ἔστρεψε τήν ἔρευνά της πρός αὐτήν τήν ὀργάνωση καί μελέτησε τό ὑλικό πού ἡ ἴδια ἡ Arigatou ἔχει ἀναρτήσει γιά τόν ἑαυτό της, καθώς καί γιά τά πρόσωπα[11] καί τίς ὀργανώσεις[12], μέ τίς ὁποῖες συνεργάζεται. Πολύτιμα συμπεράσματα ἐξήχθησαν ἀπό τά ἀναρτημένα βιβλία[13], διότι πληροφοροῦν, ἀπό πρῶτο χέρι, σχετικά μέ τήν ἱστορία, τίς ἰδέες καί τά προωθούμενα προγράμματα Σπουδῶν, πού σκοπό ἔχουν νά διαπαιδαγωγήσουν, μέ τή νέα διαθρησκειακή ἠθική, τά παιδιά ὅλου τοῦ κόσμου, φυσικά, καί τῆς Ἑλλάδος. Τά κείμενα εἶναι ὅλα στήν ἀγγλική γλώσσα καί σ’ αὐτό τό σημεῖο θέλουμε δημοσίως νά εὐχαριστήσουμε τούς ἐθελοντές καθηγητές τῆς ἀγγλικῆς γλώσσας, οἱ ὁποῖοι μέ μεγάλη προθυμία μετέφρασαν τό ὑλικό, πού μέχρι σήμερα ἔχει μελετηθεῖ.

Ἀπό τήν ἀνωτέρω ἔρευνα ἦρθαν στό φῶς οἱ παρακάτω συμπλεκόμενες πληροφορίες, οἱ ὁποῖες παρουσιάζονται συνοπτικά:

Ἡ ὀργάνωση Arigatou καί οἱ σκοποί της

Τό ἵδρυμα Arigatou ἱδρύθηκε ἀπό τόν Takeyasu Miyamoto, τό 1990. Προέρχεται ἀπό τή νέα ἰαπωνική βουδιστική ὀργάνωση Myochikai, τήν ὁποία ἵδρυσε, τό 1950, ἡ Mitsu Miyamoto[14] , μέ σκοπό νά γίνουν οἱ διδασκαλίες τοῦ Βουδισμοῦ «ἡ ραχοκοκαλιά τοῦ κόσμου» [15] καί νά διαδοθεῖ ἡ λατρεία τοῦ Βούδα, ὁ διαλογισμός καί οἱ ἰδέες τοῦ ἱεροῦ βιβλίου Lotus Sutra[16] . Γιά τήν πραγμάτωση αὐτοῦ τοῦ στόχου, συνεργάστηκε μέ ὀργανώσεις βουδιστῶν, ἰνδουιστῶν καί πνευματιστῶν πού εἶχαν, ἐπίσης, τό ἴδιο ἱεραποστολικό ὅραμα.

Τό 2000 ἐγκαινίασε τό Global Network of Religions. Interfaith Action for the Children of the World[17] (GNRC) - «Παγκόσμιο Δίκτυο Θρησκειῶν γιά παιδιά» -  προκειμένου οἱ ἰδέες τῆς Arigatou νά ἐξαπλωθοῦν ταχύτερα καί ἀποτελεσματικά στόν κόσμο τῶν παιδιῶν. Ἀκολούθως, τό 2002, μιλώντας στόν ΟΗΕ ἐκ μέρους τοῦ ἀνωτέρω δικτύου, πρότεινε τήν ἵδρυση ἑνός «Διαθρησκειακοῦ Συμβουλίου τῶν παιδιῶν γιά τήν ἐρχόμενη γενιά» - «Conference of Children for the Coming Generation» (CCG) – ἁρμοδίου γιά τή συγκέντρωση παιδιῶν ἀπ’  ὅλες τίς χῶρες καί ὑπερβαίνοντας τά ἐθνικά καί θρησκευτικά σύνορα[18] .

Τό 2004, ὁ Takeyasu Miyamoto μαζί μέ τό Παγκόσμιο Δίκτυο θρησκειῶν ἀποφάσισαν νά ἱδρύσουν τό «Interfaith Council on Ethics Education for Children» - «Συμβούλιο Διαθρησκειακῆς Ἠθικῆς Ἐκπαίδευσης γιά Παιδιά» πού θά ἀνελάμβανε τό ἔργο τῆς συγγραφῆς καί τῆς ὑλοποίησης τῶν διαθρησκειακῶν καί διαπολιτισμικῶν ἐκπαιδευτικῶν προγραμμάτων στά μικρά παιδιά. Μεταξύ τῶν μελῶν τοῦ Συμβουλίου αὐτοῦ εἶναι ἕνας ἕλληνας, ὁ Ἄγγελος Βαλλιανάτος[19] , τό δέ πρῶτο πρόγραμμα πού συντάχθηκε ἀπό αὐτό τό Συμβούλιο εἶναι τό “Learning To Live Together” - (LTLT)[20] Μαθαίνοντας νά ζοῦμε μαζί. Μέ πρότυπο αὐτό τό πρόγραμμα συντάχθηκε τό νέο Πρόγραμμα Σπουδῶν πού ἐπιδιώκει τό Ὑπουργεῖο Παιδείας νά ἐπιβάλλει ἀντί τοῦ ἰσχύοντος Προγράμματος μέ ὀρθόδοξο προσανατολισμό.

Ἡ Arigatou, μεθοδικά, ἐπεκτείνοντας τό διαθρησκειακό της ἔργο, καθιέρωσε, τό 2008, τήν «ἡμέρα προσευχῆς καί δράσης γιά τά παιδιά»[21], ὅρισε δέ νά ἑορτάζεται, ἐτησίως, στίς 20 Νοεμβρίου, ταυτόχρονα μέ τήν Παγκόσμια ἡμέρα τοῦ παιδιοῦ, πού καθιέρωσε ὁ ΟΗΕ τό 1954. Κατά τήν ἡμέρα αὐτή προσκαλοῦνται νά συμμετάσχουν ἐνήλικες ἀπό κάθε θρησκειακό χῶρο, ἀκόμη καί παραθρησκευτικό, αἱρετικό ἤ κοσμικό, καθώς καί αὐτόχθονες ὁμάδες, προκειμένου νά προσευχηθοῦν καί νά διαλογισθοῦν γιά τήν οἰκοδόμηση τῆς εἰρήνης καί τῆς συναδέλφωσης τῶν λαῶν, καθώς καί νά ἀναλάβουν δράσεις γιά τήν ἐπίλυση τῶν προβλημάτων πού ἀφοροῦν στά παιδιά[22]. Ἔτσι, ἐξ ἀφορμῆς τῶν παιδιῶν, συγκαλοῦνται, ἐπίσης καί οἱ ἐνήλικες, ὁπότε ὅλοι, μικροί καί μεγάλοι, κατευθύνονται ἀπό τήν ὀργάνωση, νά συμπλέουν μέ τίς πανθρησκειακές ἰδέες της καί νά ἐπεκτείνουν τά προγράμματά της.

Γιά παράδειγμα, στίς 20 Νοεμβρίου 2015, στήν «Παγκόσμια Ἡμέρα Προσευχῆς καί Δράσης γιά τά Παιδιά» [23] (DPAC), συναντήθηκαν τριάντα ἡγέτες θρησκειῶν καί ὀργανισμῶν πού σχετίζονται μέ τήν πίστη - ρωμαιοκαθολικοί, εὐαγγελικοί, μορμόνοι, baha’i, ἰνδουϊστές, ἑβραῖοι, ὀπαδοί τῆς ὀργάνωσης Brahma Kumaris, τῆς Διεθνοῦς Ἑταιρείας γιά τή θεία Συνειδητοποίηση «International Society for Divine Realization», τοῦ Sri Sathya Sai Baba καί τῆς Art of Living - προκειμένου νά συζητήσουν ποιμαντικές πρωτοβουλίες. Ἐρώτημα: Ποιμαντικές πρωτοβουλίες; Εἶναι δυνατόν; Καί ὅμως, γιά τή λογική τῆς Arigatou, εἶναι.

Ἄλλες ὀργανώσεις:

Ὅπως διαπιστώνεται, ἐκτός ἀπό τήν βουδιστική ὀργάνωση Myochikai, δραστηριοποιοῦνται ἐπίσης ἱεραπόστολοι ἀπό ἄλλες τέσσερις βουδιστικές ὀργανώσεις, πέντε ἰνδουϊστικές καί μία πνευματιστική, δηλ. συνολικά ἕντεκα ὁμάδες. Ὅλες μαζί συνεργάζονται στή διοίκηση τῶν συμβουλίων τῆς Arigatou, ἐνῶ ἀποφασίζουν καί προωθοῦν τίς θρησκειακές πεποιθήσεις τους, μέσα ἀπό τά ἐκπαιδευτικά της προγράμματα. Ἄλλοι ἀπό αὐτούς διοικοῦν τό Συμβούλιο τοῦ Παγκοσμίου Δικτύου Θρησκειῶν γιά παιδιά, ἄλλοι τό Συμβούλιο γιά τή διαθρησκειακή ἠθική Διαπαιδαγώγηση τῶν παιδιῶν, ἐνῶ ἄλλοι εἶναι συνεργάτες στόν τομέα προώθησης τῶν ἐκπαιδευτικῶν διαθρησκεικῶν καί διαπολιτισμικῶν προγραμμάτων τῆς Arigatou, στίς διάφορες χῶρες τοῦ κόσμου. Οἱ ὁμάδες, οἱ ἱεραπόστολοι καί οἱ θέσεις τους εἶναι:

Ὑπογραμμίζεται ὅτι κάθε θρησκεία, αἵρεση, παραθρησκεία, κοσμική ἄποψη εἶναι ἀποδεκτή ἀπό τήν Arigatou[55].

Πέρα ἀπό τά ἰδιαίτερα χαρακτηριστικά τῶν ὀργανώσεων, ὑπάρχουν κοινά σημεῖα στή συμπεριφορά τους, τά ὁποῖα εἶναι χρήσιμο νά ἐπισημανθοῦν:

α) Οἱ ἀνωτέρω ὀργανώσεις ἔχουν ὡς ὅραμα, νά διαδώσουν τήν πίστη τους παγκοσμίως. Αὐτό τό ἀναφέρουν σέ κείμενά τους, συμβουλευτικοῦ χαρακτήρα, πού εἶδαν τό φῶς τῆς δημοσιότητας.

β) Ἐπενδύουν τόν ἱεραποστολικό σκοπό τους, σύμφωνα μέ τίς ὁδηγίες τῶν γκουρού, μέ δράσεις, ὅπως ἡ ἵδρυση κοινωφελῶν ἱδρυμάτων, ἡ συμμετοχή σέ διαθρησκειακά συνέδρια γιά τήν ἀντιμετώπιση τοπικῶν καί παγκόσμιων προβλημάτων - πχ. τῆς βίας, τῆς πείνας, τῆς καταστροφῆς τοῦ περιβάλλοντος, τοῦ ἀναλφαβητισμοῦ, τῆς παιδικῆς ἐκμετάλλευσης - ὥστε νά φαίνεται πώς οἱ θρησκευτικές τους ἰδέες δέν ἀφοροῦν μία παλιά ἐποχή, ἀλλά τό σήμερα, καί ἔτσι να προσφέρονται ὡς ἐναλλακτικός τρόπος ζωῆς καί ἀντιμετώπισης.

γ)  Οἱ ἐν λόγῳ ὀργανώσεις συνδέονται μέ διεθνεῖς ὀργανισμούς ὅπως ὁ ΟΗΕ, ἀφενός, γιά νά ἀποκτήσουν οἱ ἐνέργειές τους τό ἀνάλογο κύρος, καί ἀφετέρου, μέσα ἀπό τήν εὐρύτερη συνεργασία, νά ἐπιτύχουν διευκολύνσεις, προβολή, ταχύτατη ἐξάπλωση τῶν ἰδεῶν τους, οἰκονομικά ὀφέλη ἀπό τή συμμετοχή τους σέ προγράμματα, συναλλαγές, δωρεές κ.ἄ.

Ἡ Arigatou ἔχει διεισδύσει στό Παγκόσμιο Συμβούλιο τῶν Ἐκκλησιῶν. Στελέχη τοῦ ΠΣΕ ὑπηρετοῦν τά Προγράμματά της.

Ἰδιαίτερα κρίσιμη ἡ συνεργασία τῆς Arigatou μέ τό Παγκόσμιο Συμβούλιο τῶν Ἐκκλησιῶν. Διαπιστώνεται ὅτι στίς διαθρησκειακές συναντήσεις τοῦ ΠΣΕ συμμετέχουν, ἱεραπόστολοι  ἐκ τῶν ὀργανώσεων πού συνδιοικοῦν τήν Arigatou[56] . Συμβαίνει δέ τό ἑξῆς ἀκατανόητο γιά ἕναν ὀργανισμό πού ἀφορᾶ στήν χριστιανική πίστη καί μαρτυρία στόν κόσμο: Ἡ Διοίκηση τοῦ ΠΣΕ δέν ἀξιολογεῖ τούς λόγους γιά τούς ὁποίους τῆς προτείνουν τήν ἀπό κοινοῦ μέ τίς θρησκεῖες κοινωνική δράση, οὔτε τήν ὁριοθετεῖ ἔναντι τῶν ἐξωχριστιανικῶν στόχων τους, μολονότι οἱ ἱεραπόστολοι αὐτοί δηλώνουν μέ σαφήνεια, πώς ὁ λόγος ὕπαρξης καί δράσης τους εἶναι νά διαδώσουν, μέσῳ τῆς κοινωνικῆς ἐργασίας, τίς θρησκευτικές καί φιλοσοφικές ἀντιλήψεις τῶν ὁμάδων ἀπό τίς ὁποῖες προέρχονται[57].

Ἐν συνεχείᾳ, μέλη τῆς Διοίκησης τοῦ ΠΣΕ χάνουν τήν αὐτοσυνειδησία τους, ὡς λειτουργοί τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ, λησμονοῦν τήν ἐντολή νά πορευθοῦν στόν κόσμο καί νά κηρύξουν τήν ἐν Χριστῷ σωτηρία, καί συμπεριφέρονται ὡς χαμένα πρόβατα πού ἀναζητοῦν ποιμένα. Προσαρμόζουν τή συμπεριφορά τους στά πιστεύω τῆς Arigatou καί τῶν ὁμάδων πού τήν συγκροτοῦν, συμμετέχουν σέ λατρευτικές συνάξεις τους[58] καί προσκαλοῦν χριστιανικές  ὁμολογίες νά πράξουν τό ἴδιο[59]. Τελευταῖα χρόνια καθιερώθηκε ἡ ἐτήσια συμμετοχή τοῦ ΠΣΕ στήν Ἡμέρα Προσευχῆς καί Δράσης γιά τά παιδιά, τήν ὁποία, ὅμως, διοργανώνει ἡ Arigatou γιά τήν ἐπέκταση τῶν πανθρησκειακῶν στόχων της.

Ἡ Arigatou, ἀπό τήν πλευρά της, ἐπιβράβευσε τό μέλος τῆς Διοίκησης τοῦ ΠΣΕ, (Hans Ucko) πού συνέδεσε τόν ὀργανισμό μαζί της, παραχωρώντας του ἐξουσίες. Τόν διόρισε Σύμβουλο σέ ὅλους τούς τομεῖς δράσης της[60]. Ὁ δέ ἐκπρόσωπος τοῦ ΠΣΕ, μέ τήν ἰδιότητα τοῦ Συμβούλου καί τῶν δυό ὀργανισμῶν, τοῦ ΠΣΕ καί τῆς Arigatou, διοργανώνει διαθρησκειακές δράσεις, στίς ὁποῖες προσκαλεῖ νά συμμετάσχουν βουδιστές, Χριστιανοί, Ἰνδουϊστές, Ἑβραῖοι, Μουσουλμάνοι, Σιντοϊστές, Ζωροάστρες, Μπαχάι, Σίχ, Μπράχμα Κουμάρις, μέλη αὐτοχθόνων θρησκευτικῶν παραδόσεων καί πολλές ἄλλες θρησκευτικές καί πνευματικές παραδόσεις[61]. Σκοπός τῶν συναντήσεων, νά συζητήσουν καί, μεταξύ ἄλλων, νά προσευχηθοῦν ἀπό κοινοῦ πρός μία αὐθαίρετη καί φανταστική ἔννοια «θεοῦ», ὅποιον νομίζει ὁ καθένας, καί νά διαλογισθοῦν, προκειμένου «νά προωθήσουν τά δικαιώματα τῶν παιδιῶν καί τήν ἐξάλειψη τῆς βίας κατά τῶν παιδιῶν».

Ὅσο κι ἄν «χρυσώσει» κανείς τήν ἀνωτέρω συνεργασία, εἶναι ὁρατό πώς οἱ ἐνέργειες μελῶν τῆς Διοίκησης τοῦ ΠΣΕ ἐμπλέκουν τίς χριστιανικές ὁμολογίες στίς πρακτικές καί στίς σκοπιμότητες τῆς Arigatou. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, τό ἐγχειρίδιο Learning To Live Together, τό ὁποῖο στοχεύει στήν ἠθική-διαθρησκειακή διαπαιδαγώγηση τῶν μικρῶν παιδιῶν ἀπό τήν Arigatou, ὑποστηρίζεται καί προωθεῖται στήν Εὐρώπη ἀπό μέλος τοῦ Δ.Σ. τοῦ ΠΣΕ, τό ὁποῖο μέλος, βεβαίως, ἡ Arigatou εὐχαριστεῖ προσωπικά[62].

Ἡ ὑποστήριξη αὐτοῦ τοῦ Προγράμματος εἶναι ἀσύμβατη γιά τόν Χριστιανό, ἐπειδή ἀφαιρεῖ ἀπό τούς χριστιανούς μαθητές τή διδαχή τοῦ ἐνανθρωπήσαντος γιά τήν σωτηρία τοῦ κόσμου Ἰησοῦ Χριστοῦ καί τούς διδάσκει τίς πανθρησκειακές ἰδέες τῆς Νέας Ἐποχῆς. Εἶναι σά νά ἔρχεται ὁ λύκος νά ἀποδεκατίσει τό κοπάδι καί κάποιος διαφημίζει, πόσο καλά ἐπιτυγχάνει τό ἔργο του.

Κορυφαῖο δέ, εἶναι τό ἑξῆς: Σύμφωνα μέ τό ἐνημερωτικό δελτίο τῆς Arigatou[63] , ἡ ὀργάνωση προσκλήθηκε ἀπό τό Παγκόσμιο Συμβούλιο Ἐκκλησιῶν (ΠΣΕ) καί τή Unicef νά  συμβάλει στήν ἀνάπτυξη μίας σειρᾶς ἀπό Ἀρχές καί Ἐργαλεῖα, προκειμένου νά γίνουν οἱ Ἐκκλησίες φιλικές πρός τά παιδιά. Η Arigatou πρότεινε στό ΠΣΕ νά ἐφαρμόσει τό διαθρησκειακό καί διαπολιτισμικό πρόγραμμα LTLT γιά τήν ἠθική διαπαιδαγώγηση τῶν παιδιῶν…

Τό σκεπτικό εἶναι νά ἐπιβληθοῦν ἀλλαγές στόν τρόπο πού τελεῖται ἡ Θεία Λειτουργία ἤ στό περιεχόμενο τῆς χριστιανικῆς διδασκαλίας, ἐνῶ θά φαίνεται ὅτι οἱ «Φιλικές Ἐκκλησίες» ἀποτελοῦν αἴτημα τῶν παιδιῶν. Ἐπιπλέον, χρησιμοποιοῦνται γιά τούς σκοπούς τῆς Arigatou τά ἀθῶα καί ἀνήλικα παιδιά, πού ἐκ τῶν πραγμάτων δέν διαθέτουν τήν ἀπαιτούμενη κριτική ἱκανότητα νά διακρίνουν καί νά ἐπιλέξουν τήν ὄντως ἀλήθεια.

Τραγική εἰρωνεία γιά τόν χριστιανικό κόσμο, νά ἔρχεται ἡ Arigatou νά διδάξει στίς Ἐκκλησίες, πῶς νά εἶναι πιό φιλικές στά παιδιά, δηλ. βουδιστές, ἰνδουϊστές καί πνευματιστές - μάγοι ἱεραπόστολοι, νά συμβουλεύουν τίς χριστιανικές Ἐκκλησίες, πῶς νά συμπεριφέρονται, ὥστε νά κερδίσουν τήν προτίμηση τῶν παιδιῶν καί τῶν νέων! Φαίνεται καθαρά πώς ἡ ὀργάνωση Arigatou ἐπιδιώκει νά διεισδύει καί νά ἀλλοιώνει τήν πίστη ὅλων τῶν θρησκειακῶν χώρων, ὥστε νά ἔχει λόγο καί νά κατευθύνει τά πάντα πρός τήν ἐκπλήρωση τῶν ὁραμάτων καί τῶν σκοπῶν της. Βέβαια, αὐτά τά ὁράματα δέν τά πραγματοποιεῖ μόνη της. Ἀνιχνεύει παντοῦ συνεργάτες, μοιράζει ἀξιώματα καί ἁρμοδιότητες, ὑποσχόμενη «ἕνα καλύτερο αὔριο γιά τά παιδιά». Ἔτσι ἀνίχνευσε συνεργάτες, ἐπίσης, καί στήν Ἑλλάδα, ἐνῶ ἐπιδιώκει τήν ἐφαρμογή τοῦ Προγράμματός της μέσα ἀπό τά νέα Προγράμματα Σπουδῶν στά Θρησκευτικά Δημοτικοῦ, Γυμνασίου καί Λυκείου.

Σημαντικό ζήτημα εἶναι, ποιοί χρηματοδοτοῦν τά διαπολιτισμικά καί διαθρησκειακά προγράμματα τῆς Arigatou, τῶν συνεργαζόμενων μέ αὐτήν ὁμάδων, καθώς καί τοῦ ΠΣΕ. Ἡ Arigatou εἶναι  ΜΚΟ[64], εἶναι δέ γνωστές οἱ δυσκολίες ἐλέγχου τῶν χρηματοδοτήσεων. Ἀναφορικά μέ τό ΠΣΕ, ἡ  μελέτη τῶν ἀπαρχῶν τοῦ ὀργανισμοῦ[65]  φέρνει στό φῶς τή χρηματοδότησή του[66] ἀπό τόν John D. Rockefeller γιά τήν ἐκπλήρωση συγκεκριμένων πανθρησκειακῶν στόχων. Τό ἴδιο ἵδρυμα στηρίζει ἐπίσης τόν Δαλάι Λάμα… Αὐτό, ὅμως, εἶναι ἕνα μεγάλο θέμα πού δέν εἶναι δυνατόν νά ἐξεταστεῖ στά ὅρια αὐτῆς τῆς συνάντησης. Μία νύξη ἔγινε σ’  αὐτήν τήν παράμετρο.

Ἡ Arigatou  ἐπιχειρεῖ νά διεισδύσει στήν ἑλληνική Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία

Ὅ,τι γίνεται μέ τήν περίπτωση διείσδυσης τῆς Arigatou στό ΠΣΕ, ὁμοίως συμβαίνει καί μέ τήν προσπάθεια διείσδυσης τῆς αὐτῆς ὀργανώσεως στό χῶρο τῆς ἑλληνικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας. Καί στίς δυό περιπτώσεις βρίσκονται ἔμπιστα πρόσωπα πού γίνονται ὁ συνδετικός κρίκος. Στήν περίπτωση τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος δυό πρόσωπα, συνεργάτες τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν, παίζουν τό ρόλο τοῦ μεσάζοντα μέ τά προγράμματα τῆς Arigatou:

1. Ὁ κ. Ἄγγελος Βαλλιανάτος, Σχολικός Σύμβουλος Θεολόγων καί ὑπεύθυνος προγραμμάτων ἐπιμόρφωσης ἐπιμορφωτῶν καί ἐκπαιδευτικῶν στό Διορθόδοξο Κέντρο Πεντέλης, ἕνας ἐκ τῶν συντακτῶν καί ἀξιολογητής τοῦ Προγράμματος Σπουδῶν ΠΣ γιά τά Θρησκευτικά 2011 καί 2014, καθώς ἐπίσης,  καί Σύμβουλος διαθρησκειακῆς καί ἠθικῆς ἐκπαίδευσης γιά παιδιά στό  «The Interfaith Council on Ethics Education for Children» - Συμβούλιο πού σχεδιάζει καί προωθεῖ πρωτοβουλίες γιά τή διάδοση τῶν ἰδεῶν καί πρακτικῶν τοῦ Ἱδρύματος, σέ διάφορες χῶρες τοῦ κόσμου, μέσα ἀπό Προγράμματα πού ἀφοροῦν στήν  ἐκπαίδευση - διαπαιδαγώγηση τῶν παιδιῶν στίς κοινές ἠθικές ἀξίες τῶν θρησκειῶν. Μαζί μέ τήν κ. Ἀγγελική Ἀρώνη, ἐκπαιδευτικό, ἔφεραν τό πρόγραμμα LTLT τοῦ ἱδρύματος Arigatou στήν Ἑλλάδα τό 2011. Ὁ πρῶτος μέ τό διαθρησκειακό «Πρόγραμμα Σπουδῶν στά Θρησκευτικά Δημοτικοῦ καί Γυμνασίου» καί ἡ δεύτερη μέ τό διαπολιτισμικό Πρόγραμμα  «Μαθαίνοντας νά ζοῦμε μαζί… Μαθαίνοντας νά παίζουμε μαζί» [67].

2. Ὁ Σταῦρος Γιαγκάζογλου, Σύμβουλος τοῦ Ὑπουργείου Παιδείας, Ἔρευνας καί Θρησκευμάτων, Προϊστάμενος Γραφείου Α΄ τοῦ Ἰνστιτούτου Ἐκπαιδευτικῆς Πολιτικῆς (ΙΕΠ), Ὑπεύθυνος τῆς Ἐπιτροπῆς Ἐμπειρογνωμόνων Ἐκπόνησης τοῦ Προγράμματος Σπουδῶν στά Θρησκευτικά, μέλος τῆς νεοσυσταθείσης Ἐπιτροπῆς τοῦ ΙΕΠ γιά τήν ἀναβάθμιση τοῦ μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν καί διευθυντής μέχρι πρό τινος τοῦ περιοδικοῦ Θεολογία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος.

Τά σεμινάρια γιά τό Νέο Πρόγραμμα Σπουδῶν πού διεξήχθησαν στό Διορθόδοξο Κέντρο Πεντέλης ὑπό τήν αἰγίδα  τοῦ Ἰνστιτούτου Ἐκπαιδευτικῆς Πολιτικῆς (ΙΕΠ) καί, ἑπομένως, ἐν γνώσει τοῦ ὑπευθύνου Συμβούλου τοῦ ΙΕΠ γιά τά Θρησκευτικά καί συντονιστῆ τοῦ ὡς ἄνω Προγράμματος κ. Σταύρου Γιαγκάζογλου, ἦταν σεμινάρια τοῦ Προγράμματος LTLT τῆς Arigatou. Αὐτό βεβαιώνει ἡ ἴδια ἡ Arigatou σέ ἀνακοινωθέν πού ἀναρτήθηκε, μετά τή λήξη τοῦ σεμιναρίου, μαζί μέ τή σχετική φωτογραφία[68]. Μάλιστα, ἡ ὀργάνωση βεβαιώνει, ὅτι οἱ καθηγητές καί οἱ δάσκαλοι πού συμμετεῖχαν στό σεμινάριο, ἀσκήθηκαν στό διαλογισμό, προφανῶς γιά νά γνωρίζουν νά τόν διδάξουν στούς μαθητές τους[69].

Λίγες ἡμέρες μετά ἀπό τήν ἀπόφαση τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου (Ἰανουάριος 2016), ἡ ὁποία ἀπέρριψε τό προτεινόμενο νέο Πρόγραμμα Σπουδῶν, διεξήχθη, μέ τήν εὐκαιρία τοῦ ἑορτασμοῦ τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν, ἐκδήλωση σέ χῶρο τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς, μέ συνοργανωτή φορέα τό ΙΕΠ, στήν ὁποία προβλήθηκε τό Πρόγραμμα Σπουδῶν[70]. Κανένας σεβασμός πρός τή συνοδική ἀπόφαση, ἐμπαιγμός στήν ἑορτή τῶν ἁγίων Τριῶν Ἱεραρχῶν, πού ὑπηρέτησαν τήν Ὀρθοδοξία καί τήν ἑλληνική Παιδεία, καί ὄχι τήν πανθρησκεία καί τά προγράμματα τῶν βουδιστῶν, ἰνδουϊστῶν καί πνευματιστῶν ἱεραποστόλων καί τῆς κάθε κοσμικῆς ἀντίληψης. 

Κατά τήν ἀνωτέρω ἐκδήλωση, ἔγινε πρόταση νά ἐκπαιδευθοῦν τά στελέχη τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς μέ τό πρόγραμμα τῆς Arigatou[71]. Ὅπερ καί ἐγένετο[72]. Προφανῶς, τό πρόβλημα δέν εἶναι ἡ συνάντηση, οὔτε ἡ ἐκμάθηση παιχνιδιῶν στά στελέχη τῶν κατασκηνώσεων τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς. Τό μεῖζον ζήτημα εἶναι, ὅτι μία παραθρησκευτική ὀργάνωση, ὅπως ἡ Arigatou, ἀφενός, ἀποκρύπτει τούς σκοτεινούς πανθρησκειακούς καί συγκρητιστικούς σκοπούς της, ἐμφανιζόμενη μέ ἀθῶο πρόσωπο, καί ἀφετέρου, δράττεται τῆς εὐκαιρίας καί εἰσχωρεῖ στό χῶρο καί στίς δραστηριότητες τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας.

Βασικές ἰδέες καί προτάσεις τοῦ προγράμματος “Learning To Live Together” στό ἑλληνικό νέο Πρόγραμμα Σπουδῶν στά Θρησκευτικά:

Τή σχέση τοῦ ἑλληνικοῦ νέου Προγράμματος Σπουδῶν στά Θρησκευτικά μέ τό Πρόγραμμα Σπουδῶν τῆς Arigatou βεβαιώνει ἡ ἴδια ἡ ὀργάνωση, ὅταν ἀναγνώρισε πώς τά σχετικά σεμινάρια πού διοργάνωσε τό ΙΕΠ καί ὁ κ. Βαλλιανάτος γιά τούς ἐκπαιδευτικούς, εἶναι σεμινάρια στό δικό της ἐκπαιδευτικό Πρόγραμμα “Learning To Live Together” - (LTLT) Μαθαίνοντας νά ζοῦμε μαζί. Μάλιστα, στήν ἱστοσελίδα της φιλοξενεῖ ἀρκετά ἀπό αὐτά τά σεμινάρια μέ τίς φωτογραφίες τους[73].

Ἕνα δεύτερο στοιχεῖο εἶναι ὅτι ἡ Arigatou προβάλλει τόν κ. Βαλλιανάτο μεταξύ τῶν μελῶν τοῦ Συμβουλίου[74] πού εἶχε τήν εὐθύνη γιά τή συγγραφή τοῦ Προγράμματός της, τό δέ πρόσωπο αὐτό εἶναι συγγραφέας καί ἀξιολογητής τοῦ ἑλληνικοῦ νέου Προγράμματος Σπουδῶν στά θρησκευτικά.

Τρίτο ἀποδεικτικό στοιχεῖο εἶναι ἡ ὁμοιότητα τῶν δυό προγραμμάτων σέ βασικά θέματα ἀλλά καί σέ λεπτομέρειες ἑκάστου κειμένου. Ἀπό τίς ὁμοιότητες αὐτές χαρακτηριστικές εἶναι:

Σημείωση: Τά στοιχεῖα πού παρατίθενται εἶναι βασισμένα στήν ἔκδοση τοῦ ἀναθεωρημένου Προγράμματος Σπουδῶν 2014. Διαπιστώνεται ὅτι στήν ἔκδοση τοῦ 2016, ἔχει ἀλλάξει ἡ ἀρίθμηση τῶν σελίδων.

Τό πολυθρησκειακό περιβάλλον διδασκαλίας τοῦ LTLT καί τοῦ ΠΣ

• Τό LTLT ἔχει συνταχθεῖ ἀποκλειστικά γιά τή διαθρησκειακή μάθηση. Ἀκόμη κι ἄν δέν ὑπάρχουν στό τμῆμα μαθητές θρησκειῶν, δίδονται ὁδηγίες στούς διδάσκοντες πῶς νά δημιουργήσουν διαθρησκειακές συνθῆκες διδασκαλίας[75] .
• Βεβαιωθεῖτε ὅτι οἱ συμμετέχοντες ἐκτίθενται σέ ἄλλες θρησκευτικές πεποιθήσεις χρησιμοποιώντας ἐμπειρικές δραστηριότητες. Μπορεῖτε νά χρησιμοποιήσετε τήν δραστηριότητα Διαθρησκειακῶν Ἐπισκέψεων στήν σελ. 80 (τοῦ LTLT) γιά νά τούς γνωρίσετε ἄλλα θρησκευτικά πιστεύω καί νά σκεφτοῦν τή δική τους κατανόηση καί ἰδέες.
• Προσκαλέστε κάποιους ἀπό ἄλλες θρησκεῖες σέ ἕνα διαθρησκειακό καφέ ἤ σέ συζητήσεις, ὅπου οἱ συμμετέχοντες μποροῦν νά τούς μιλήσουν καί νά μάθουν.
• Χρησιμοποιεῖστε ταινίες, πού δείχνουν τό δικαίωμα ἔκφρασης θρησκευτικῶν πεποιθήσεων. Συζητῆστε μέ τούς συμμετέχοντες τίς ἰδέες καί τούς συλλογισμούς τους ἐπάνω στήν ταινία.
• Ὡς μέρος τῆς αὐτο-ἀξιολόγησής τους, ζητεῖστε ἀπό τούς συμμετέχοντες νά συναντήσουν κάποιον, ὁ ὁποῖος ἔχει διαφορετικά θρησκευτικά πιστεύω ἀπό τούς ἴδιους καί νά μάθουν ἀπό αὐτόν, σχετικά μέ τίς δικές του θρησκευτικές πεποιθήσεις  (συνέντευξη).
• Χρησιμοποιεῖστε εἰκόνες ἀπό ἄλλα θρησκευτικά ἔθιμα καί ἐξερευνῆστε τόν σκοπό καί τό νόημά τους.
• Δημιουργεῖστε ἕνα γκρούπ ἀπό μεσολαβητές ἀπό διαφορετικά θρησκευτικά ὑπόβαθρα.
• Ἐξερευνεῖστε διαφορές καί ὁμοιότητες μέσα στό θρησκευτικό γκρούπ πού ἤδη ὑπάρχει – μήπως ὑπάρχουν διαφορετικά δόγματα ἤ ἐθνικότητες. Συζητεῖστε πῶς αὐτές οἱ διαφορές ἐπηρεάζουν τήν θρησκευτική ταυτότητα τῶν συμμετεχόντων.

Μέ βάση τίς ἀνωτέρω ὁδηγίες τό ἀναθεωρημένο Πρόγραμμα Σπουδῶν(ΠΣ) τοῦ 2014 ἐπισημαίνει:

• «Οἱ μαθητές καί οἱ μαθήτριες χρειάζονται μάθηση “μέσα ἀπό τή θρησκεία”, ἡ ὁποία θά τούς ἐπιτρέψει νά συνομιλήσουν μέ τή ζωντανή πραγματικότητα πού αὐτή ἀντιπροσωπεύει σήμερα…»[76] .
• Τό ΜτΘ «νά συνεισφέρει δημιουργικά στόν ἐλεύθερο καί ὑπεύθυνο αὐτοπροσδιορισμό τῆς προσωπικότητας τῶν μαθητῶν»[77] .
• Τό ΜτΘ «νά συντελέσει στή γνωριμία, στήν κριτική κατανόηση , στόν σεβασμό καί στό διάλογο μεταξύ τῶν ἀνθρώπων μέ διαφορετικές ἀπόψεις, ἀντιλήψεις ἤ δεσμεύσεις πάνω σέ ζητήματα πίστης καί ἠθικοῦ προσανατολισμοῦ»[78] .
• Οἱ μαθητές προσκαλοῦνται σέ μία ὑπαρξιακή συνομιλία μέ τό περιεχόμενο ὅλων τῶν Βασικῶν Θεμάτων τῆς Θεματικῆς ἑνότητας καί στήν εὕρεση προσωπικοῦ νοήματος σ’ αὐτά»[79] .
• «Ὁ ἐκπαιδευτικός θά πρέπει νά σχεδιάσει καί νά ὀργανώσει δημιουργικές δραστηριότητες καί στρατηγικές διαλόγου, πού δίνουν τήν εὐκαιρία στούς μαθητές νά ἐκφραστοῦν προσωπικά, νά τολμήσουν νά κινηθοῦν πρός τόν ἄλλον χωρίς προκαταλήψεις καί νά ἐξετάσουν διαφορετικές ἰδέες καί ἐκδοχές γιά τήν ἀλήθεια»[80] .
• «Δέν ἔχει κανένα νόημα νά παρουσιάζονται οἱ θρησκεῖες… ὡς κλειστά συστήματα πίστης… Στό νέο ΠΣ ἐπιχειρεῖται ἡ ἀνάδειξη τοῦ δυναμικοῦ καί ἐξελικτικοῦ χαρακτήρα τῶν θρησκειῶν, ἀφοῦ οἱ μαθητές καλοῦνται νά τίς κατανοήσουν»[81] .
• «Μέ βάση τή θέση τῆς κατανόησης, προτείνονται παιχνίδια ρόλων: «Μία οἰκογένεια μουσουλμάνων ὑποδέχεται καί περιποιεῖται μία οἰκογένεια χριστιανῶν στό σπίτι της τήν ἡμέρα τοῦ Ἴντ»[82] .
• «Οἱ μαθητές βρίσκουν ἀπό τό διαδίκτυο καί παρουσιάζουν ἔθιμα καί εἰκόνες θρησκευτικῶν γιορτῶν ἀπό ὅλο τόν κόσμο» κατασκευάζουν «πόστερ μέ τά σύμβολα τῶν θρησκειῶν τοῦ κόσμου», «συλλέγουν σύμβολα ἀπό ἄλλες θρησκεῖες: ὁ τροχός τῆς ζωῆς , Μάνταλα (Ἰνδουϊσμός), γίν καί γιανκ (Ταοϊσμός) κ.ἄ. Κάθε μαθητής ἐπιλέγει ἕνα καί τό χρωματίζει ὅπως θέλει. Ἀπό τό βάθος ἀκούγεται μουσική. Στή συνέχεια ἐκφράζουν γύρω ἀπό τά χρώματα πού διάλεξαν, αἰσθήματα, σκέψεις κ.ἄ.»[83] .
• «Προτείνονται διαθρησκειακές ἐπισκέψεις, πραγματικές καί εἰκονικές»[84] .
• «Δημιουργικές τεχνικές: δημιουργία κολλάζ, πόστερ, ζωγραφική,, φωτογραφίες»[85] .
• «Μουσική καί διαλογισμός. Ἀκοῦν μέ κλειστά μάτια. Στοχάζονται. Ἀνακοινώνουν καί συζητοῦν»[86] κ.ἄ.

Τό ΠΣ ἐφαρμόζει τίς ὁδηγίες τοῦ προγράμματος LTLT «μέ θρησκευτική εὐλάβεια». Προκειμένου νά ὑπάρξει τό ἀπαιτούμενο «διαθρησκειακό περιβάλλον», συνεξετάζει, ταυτόχρονα καί μέ αὐθαίρετο συνδυασμό στοιχείων, τά ἐπιμέρους θέματα πού ἀφοροῦν τόν Χριστιανισμό, τόν Ἰουδαϊσμό, τό Ἰσλάμ, τόν Ἰνδουισμό, τό Βουδισμό, τόν Ταοϊσμό - στή δέ Α΄ γυμνασίου προστίθεται καί ὁ Κομφουκιανισμός. Ἐνῶ τό ὑπό ἐξέταση θέμα ἀφορᾶ π.χ. τόν Χριστιανισμό, κατά τήν ἐπεξεργασία του, συσχετίζεται μέ ἑτερόκλητες πληροφορίες, ἀπαράδεκτες γιά τή θεολογική ἀλήθεια, τίς ὁποῖες ὅμως ὁ ἐκπαιδευτικός καί οἱ μαθητές ἀναγκάζονται χάριν τοῦ ΠΣ νά παραβλέψουν. 

Γιά παράδειγμα, στήν Γ΄ Δημοτικοῦ, στή θεματική ἑνότητα 2, «Ἡ χαρά τῆς γιορτῆς», στή στήλη «Βασικά θέματα» συναντῶνται:

Οἱ «τρεῖς μέγιστοι φωστῆρες τῆς τρισηλίου θεότητος» συνεξετάζονται μέ δοξασίες εἰδωλολατρικῶν θρησκειῶν, ὁ δέ σταυρός, τό «ὅπλο κατά τοῦ διαβόλου», συνεξετάζεται μέ χώρους ἐγκλωβισμένους στίς πλεκτάνες καί ἀπάτες του.

Στήν Γ΄ Δημοτικοῦ, στή θεματική ἑνότητα 3, Κυριακή: Μία σημαντική ἡμέρα τῆς ἑβδομάδας» στή στήλη «Βασικά θέματα» συναντῶνται:

Στό ἴδιο θέμα, στό ΠΣ 2011 ὑπάρχουν, ἐν συνέχειᾳ, οἱ παρακάτω πληροφορίες[87] , οἱ ὁποῖες ἀπαλείφθηκαν ἀπό τό ἐπονομαζόμενο «ἀναθεωρημένο» ΠΣ 2014, ρίχνοντας ἔτσι «στάχτη στά μάτια» ἐκείνων πού τό μελετοῦν:

Ὡς γνωστόν, ἡ συνεξέταση τοῦ Χριστιανισμοῦ καί τῶν θρησκειῶν ἀπό μόνη της ἐμπεδώνει τήν ἐσφαλμένη ἰδέα, πώς πρόκειται γιά κοινούς τόπους καί ὁδηγεῖ στό συγκρητισμό. Μολονότι εἶναι θεολογικά καί παιδαγωγικά ἀπαράδεκτη, ὅμως ἐπιβάλλεται ἀπό τίς ὁδηγίες τοῦ προγράμματος LTLT.

Ἀντίστοιχες ἀναλύσεις ἐπιβάλλονται καί ὑπάρχουν σχεδόν στό σύνολο τοῦ ΠΣ. Στό LTLT οἱ «διαφορετικές θρησκεῖες καί κοσμικές παραδόσεις… ἀποτελοῦν πηγή ὑλικοῦ»[88] τοῦ προγράμματος. Στό ΠΣ ἀντιμετωπίζονται «ὡς ποικιλία θρησκευτικῶν προσανατολισμῶν»[89], ὡς ἕνα σύνολο πού τοῦ ἀποδίδει διάφορα ὀνόματα: «θρησκεία»[90], «ὁ κόσμος τῆς θρησκείας» [91], «θρησκευτικές παραδόσεις»[92], «θρησκευτικό φαινόμενο στήν πολυμορφία του»[93], «οἱ θρησκεῖες τοῦ κόσμου»[94].

Ἡ δημιουργία συγκρητιστικοῦ σκηνικοῦ εἶναι σκόπιμη. Γι’ αὐτό τό LTLT ἐπιμένει στήν ἀποκλειστική διαθρησκειακή μάθηση, φθάνει δέ στό σημεῖο νά ἐπισημαίνει πώς ἀκόμη καί οἱ χῶροι διδασκαλίας δέν πρέπει νά παραπέμπουν σέ ἰδέα συγκεκριμένης θρησκείας: «Βεβαιωθεῖτε ὅτι τά δωμάτια πού θά χρησιμοποιηθοῦν δέν ἔχουν θρησκευτικά ἀντικείμενα ἀπό μία συγκεκριμένη θρησκεία.  Ὁ χῶρος πρέπει νά εἶναι οὐδέτερος καί νά καλωσορίζει ὅλες τίς πεποιθήσεις καί τούς τρόπους σκέψης»[95] .  Ἀντίστοιχα, οἱ συντάκτες τοῦ ΠΣ θεωροῦν τή διδασκαλία, μέ βάση τίς ἀρχές τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας, «μονοφωνία»[96], «ἰδεολογικό ἐγκιβωτισμό σέ ἀπολυτοποιημένες ἑρμηνεῖες καί στάσεις ζωῆς»[97].

Πολύ σημαντικό εἶναι ὅτι τό παιδί στά νέα Προγράμματα βγαίνει ἔξω ἀπό τήν πίστη καί τήν Ἐκκλησία του· στέκεται ὡς οὐδέτερη ὕπαρξη ὡς νά μήν εἶναι βαπτισμένο στόν Χριστό καί ἔχει ἀπέναντί του καί σέ ἴσες ἀποστάσεις τή διδασκαλία τῆς Ὀρθοδοξίας (λειψή) τίς χριστιανικές ὁμολογίες καί τίς θρησκεῖες· ὅλη αὐτή ἡ θρησκευτική ποικιλία πού μεθοδευμένα τοῦ προσφέρεται ἀπό 8-9 ἐτῶν τό κατευθύνει μέ τόν ἀναστοχασμό,  τόν προβληματισμό καί τήν ἀμβισβήτηση τῶν πάντων σέ ἕνα ἄδειασμα ἀπό αὐτό πού πίστευε ἤ πιστεύει καί σέ ἕνα ξαναγέμισμα μέ στοιχεῖα ὅλων τῶν θρησκειῶν πού τίς διδάσκεται ἰσότιμα ἰσάξια καί χωρίς ἀξιολόγησή τους. Ἕνα παιδί πού δέν ἔχει ἀκόμη ἀναπτυγμένη τήν κρίση καί τή διάκριση δέν θά ἀποπροσανατολισθεῖ εὔκολα καί δέν θά δεχθεῖ ἰσχυρή δόση θρησκευτικοῦ συγκρητισμοῦ καί σύγχυσης; Αὐτό εἶναι τό ἔργο τῆς Ἀριγκάτου. Ἡ δημιουργία μίας διαθρησκειακῆς συνείδησης ὅπου ὅλες οἱ θρησκεῖες εἶναι ἴδιες, ἰσάξιες, πού προσφέρουν λύτρωση καί σωτηρία καί φυσικά προσφέρουν συναδέλφωση τῶν ἀνθρώπων καί τῶν λαῶν. Αὐτό εἶναι τό προστάδιο τῆς πανθρησκείας. Γι᾿  αὐτό, τό ἔργο της λαμβάνει καί προσφέρει τόσες ἀμοιβές πού κανείς δέν γνωρίζει ἀπό διάσημους χρηματιστές πού σχεδιάζουν τό πάζλ τῆς Νέας Τάξης μέ τούς ἴδιους ὡς ἡγέτες!!!

Ἐνδεικτικός πίνακας ὅμοιων ἐννοιολογικά ἀποσπασμάτων τῶν Προγραμμάτων LTLT καί ΠΣ

Τό ΠΣ ἀντιγράφει τό LTLT καί μεθοδικά ὁδηγεῖ τούς μαθητές στήν πανθρησκεία.

Προτείνει συγκρητιστικές δραστηριότητες:

• Οἱ μαθητές «βρίσκουν ἀπό τό διαδίκτυο καί παρουσιάζουν ἔθιμα και εἰκόνες θρησκευτικῶν γιορτῶν ἀπό ὅλο τόν κόσμο»[98].
• «Κατασκευή πόστερ μέ τά σύμβολα τῶν θρησκειῶν τοῦ κόσμου»[99].
• «Οἱ μαθητές συλλέγουν σύμβολα ἀπό ἄλλες θρησκεῖες:
• ὁ τροχός τῆς ζωῆς, Μάνταλα (Ἰνδουισμός), γίν καί γιανκ (Ταοϊσμός) κ.ἄ. Κάθε μαθητής ἐπιλέγει ἕνα καί τό χρωματίζει»[100].
• «Συζητοῦν σέ ὁμάδες γιά τό τί θά ἤθελαν νά μάθουν γιά τούς
• λατρευτικούς χώρους τῶν τριῶν θρησκειῶν[101].
• Τά μικρά παιδιά καλοῦνται, μεταξύ ἄλλων, νά ἐρευνήσουν τό θέμα «ὁ ρόλος τῶν κληρικῶν, τῶν ἰμάμηδων, τῶν ραβίνων καί τῶν πιστῶν στή διάρκεια τῆς προσευχῆς στούς τόπους λατρείας»[102].
• Ἔρευνα: Τρόποι προσευχῆς τῶν μονοθεϊστικῶν θρησκειῶν στούς τόπους λατρείας τοῦ Θεοῦ (στάση, χειρονομίες κ.ἄ.)[103]
• Προβολή video μέ προσευχόμενους ἀπό ὅλο τόν κόσμο:
• Ἔκφραση σκέψεων καί συναισθημάτων[104].
• οἱ μαθητές «βρίσκουν ἀπό τό διαδίκτυο καί παρουσιάζουν στήν τάξη χώρους προσευχῆς (τζαμιά, ναούς, βωμούς, παγόδες κ.ἅ.) καί εἰκόνες ἀνθρώπων πού προσεύχονται ἀπό ὅλο τόν κόσμο. Τίς ἐντάσσουν σέ ἕνα κολλάζ μέ ἀντίστοιχες φωτογραφίες καί σύμβολα»[105].
• «Ἀναζητοῦμε τί θά εἴχαμε νά μάθουμε ἀπό τούς κανόνες τῶν θρησκειῶν»[106].
• Στή ΘΕ4.  «ἡ Θεία Εὐχαριστία: Πηγή καί κορύφωση τῆς ζωῆς τῆς Ἐκκλησίας», «Λατρευτικές πράξεις στή ζωή ἄλλων θρησκειῶν, «Τό ψωμί καί τό κρασί σέ ἄλλες λατρευτικές παραδόσεις»[107].
• «φτιάχνουν ἕνα κολλάζ-ψηφιδωτό χρησιμοποιώντας ὑλικό ἀπό ὅσο περισσότερα πράγματα μάθαμε τή φετινή χρονιά/– ἐκτός ἀπό τόν Χριστιανισμό – καί γιά τίς ἄλλες ὁμολογίες /θρησκεῖες (φωτογραφίες ναῶν, ὀνόματα κοινοτήτων, σύμβολα καί χρώματα θρησκειῶν, ἀγάλματα, εἰκόνες κ.ἄ.)· στό κέντρο γράφουν ἕνα σύνθημα/τίτλο ἑνότητας πού θά συναποφασίσουν»[108].
• Project: Τό καντῆλι στίς 3 μονοθεϊστικές θρησκεῖες (χρήση ὑλικῶν καί σημασία τους, φωτογραφίες, παραμύθια, ἱστορίες, ἀναφορές ἀπό τήν οἰκογενειακή παράδοση κ.ἄ.)[109].
• Project: Δημιουργία ἑνός ὁδηγοῦ γνωριμίας μέ τόπους λατρείας τῶν τριῶν ἀβρααμικῶν θρησκειῶν[110].
• «Ἐπίλυση προβλήματος: Ἡ σημασία τῶν συμβόλων τῶν ἀνατολικῶν θρησκειῶν», «Κατασκευή καί ἀνάρτηση ἡμερολογίου γιορτῶν ἀπό ἀνατολικές θρησκεῖες»[111].
• «Κείμενά μου – θησαυροί μου»: «Ἀποφθέγματα ἀπό τίς θρησκεῖες»[112].
• Οἱ μαθητές «ἀποτιμοῦν τή διδασκαλία τῶν ἄλλων θρησκειῶν γιά τόν ἄνθρωπο καί τή σχέση του μέ τόν Θεό, τούς συνανθρώπους του καί τόν κόσμο α.Ὁ σεβασμός πρός τούς μεγαλύτερους στό Ἰσλάμ, β. Ὁ σεβασμός πρός τά πλάσματα τοῦ Θεοῦ στίς θρησκεῖες τῆς Ἀνατολῆς[113].
• «Ναοί, τζαμιά, συναγωγές κ.ἄ. στίς εὐρωπαϊκές χῶρες»[114].
• «Κείμενά μου – οἱ θησαυροί μου»: Ἐπιλογή καί καταγραφή ἀποφθεγμάτων θρησκειῶν γιά τόν διάλογο καί τόν σεβασμό τοῦ ἄλλου»[115].
• «Ἡ συνάντηση τῶν τριῶν μονοθεϊστικῶν θρησκειῶν στήν Εὐρώπη»[116]
• «Ἐπίλυση προβλήματος: Ποιές ἀξίες τῶν θρησκειῶν τούς ἔκαναν πράξη;»[117]
• «Δημιουργία ἑνός ἀνθολογίου-λευκώματος μέ θέμα τήν ἐλπίδα σέ ὅλες τίς θρησκεῖες»[118]

Γιά τήν ΠΕΘ
Ἑλένη Βασσάλου, Θεολόγος
Ὑπεύθυνη ἐπί τῶν αἱρέσεων